Gentrification: a concept that happens withing the scope of urban renewal in Istanbul

Yıl 2015, Sayı: 65, 77 - 86, 24.11.2015

Ali Çeker , Rauf Belge

https://doi.org/10.17211/tcd.30494

Cited By: 8

Öz

From the historical times to today, the cities have witnessed the changes and transformations due to different reasons. Aftermath of Industrial Revolution, the impact of population on cities has made a geometric way of changes and transformations’ speed which resulted in some problems such as unplanned urbanization, infrastructural problems, urban pollution and cultural conflicts. The cities which remind a living organism have maintained their developments through several geographic reasons. In our century the cities are subjected to a different transformation and change. A case that have started to affect both the structural and socio-cultural and change the structural texture of cities; an urban transformation and evolution process which is named as “Gentrification”. With a simple definition of gentrification is the low-income groups in urban areas are replaced by the middle and upper income groups as a result of the renewal of housing in the area. In spite of the fact that the gentrification is more popular in world cities like New York and London, it has been experienced in the regional cities such as Minneapolis and Philadelphia in USA and Manchester and Glasgow in England. We have identified Istanbul, which is more crowded than many countries in terms of population size, as field of study within the framework of gentrification. Including Fatih, Gaziosmanpaşa, Bağcılar, Kadıköy, there are 16 districts in which urban renewal takes place. In this context, the transformation and the change of Istanbul make an example of gentrification which is occurred at the global scale. The field of study will be analysed by urban geography perspective within the concept of gentrification. The urban renewal areas will be examined and the change, transformations and it’s social-cultural reflections will be put forward.

Anahtar Kelimeler

-

İstanbul’da kentsel dönüşüm kapsamında gerçekleşen bir olgu: Soylulaştırma

Öz

Tarihi devirlerden günümüze kentler farklı sebepler doğrultusunda değişim ve dönüşüm sürecine tabi olmuştur. Sanayi Devrimi sonrasında kentler üzerinde görülen nüfus baskısı değişim ve dönüşüm hızını geometrik bir şekilde etkileyerek çarpık kentleşme, altyapı sorunları, kentsel kirlilik ve kültürel çatışma gibi sorunları beraberinde getirmiştir. Canlı bir organizmayı andıran kentler birçok coğrafi sebep doğrultusunda gelişimlerini devam ettirmişlerdir. Yaşadığımız yüzyılda kentler farklı dönüşümlere ve değişimlere uğramaktadır. Kentlerin hem sosyo-kültürel yapısını etkileyen hem de kentlerin yapısal dokusunu değiştiren faktörlerin başında kentsel dönüşüm gelmektedir. Kentsel değişim ve dönüşümlerin önemli sonuçlarından biri ise soylulaştırmadır (gentrifikasyon). Basit bir tanımla soylulaştırma; kentlerde yaşayan düşük gelirli grupların, konutların yenilenmesiyle orta ve üst gelirli gruplarla yer değiştirmesi olayıdır. Soylulaştırma süreci her ne kadar New York ve Londra gibi dünya şehirlerinde popüler olsa da, Amerika’da Minneapolis ve Philadelphia, İngiltere’de Manchester ve Glasgow gibi şehirlerin merkezlerinde de görülmektedir. Soylulaştırma kavramı çerçevesinde çalışma alanı olarak belirlenen ve nüfus büyüklüğü açısından dünyanın birçok devletinden daha kalabalık olan İstanbul’da; Fatih, Gaziosmanpaşa, Bağcılar, Kadıköy gibi 16 ilçede kentsel dönüşüm uygulanmaktadır. Bu bağlamda gerçekleşen değişim ve dönüşüm global ölçekte yaşanan soylulaştırma olgusuna örnek teşkil etmektedir. Soylulaştırma kavramı etrafında şehir coğrafyası perspektifli bir incelemeye tabi tutulacak olan çalışma alanında yapılan kentsel dönüşümler incelenerek; yaşanan değişim, dönüşüm ve bunun sosyo-kültürel yansımaları ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler: Şehir coğrafyası, İstanbul, Soylulaştırma, Kentsel dönüşüm

Anahtar Kelimeler

Şehir coğrafyasıİstanbulSoylulaştırmaKentsel dönüşüm

Kaynakça

• Akkemik, Ü & Kocabaş, U. (2014). “Woods Of Byzantıne Trade Ships of Yenikapı (Istanbul) And Changes In Wood Use From 6th To 11th Century”, Mediterranean Archaeology and Archaeometry, Vol. 14, No 2, pp. 317-327.
• Asal, R. (2010). “Yenikapı Marmaray ve Metro Kurtarma Kazıları Buluntuları Işığında İstanbul’un Roma ve Bizans Dönemi Deniz Ticareti”, Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Klasik Arkeoloji Anabilim Dalı,( Yüksek Lisans Tezi), Edirne. s.4.
• Avcı, S. (2010). “İstanbul'un Nüfus Özellikleri Ve Afetlerden Zarar Görebilirlik”, İstanbul'un Afetlerden Zarar Görebilirliği Sempozyumu, 1-4 Aralık 2010: 94-116, İstanbul Ticaret Odası, İstanbul.
• Ayik, U &Avcı, S. (2013), “Bir Kentsel Dönüşüm Projesine Coğrafi Bakış: Fikirtepe Örneği” KBAM 4. Kentsel ve Bölgesel Araştırmalar Sempozyumu, s.397-411, Mersin.
• Ayik, U. (2014). “Fikirtepe Kentsel Dönüşüm Projesi Örneğinden Hareketle Siyasal Alandaki Hegomonik Söylemin Kentsel Mekâna Yansımaları”, Coğrafyacılar Derneği Uluslararası Kongresi Bildiriler Kitabı: 780-788, Muğla.
• Çeker, A. (2012). “Doğal Ortamın Mekânsal Kullanım Özellikleri ‘Eyüp Sit Koruma Alanı Örneği”, III. Ulusal Jeomorfoloji Sempozyumu, s. 283, Hatay.
• Döker, F. (2012), “İstanbul Kentsel Büyüme Sürecinin Belirlenmesi, İzlenmesi Ve Modellenmesi”, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Coğrafya Anabilim Dalı, (Doktora Tezi), İstanbul.
• Ergun, N. (2004). “Gentrification in Istanbul”. Cities, 5 (21), 391-405.
• Fatih Belediyesi, (2006). Faaliyet Raporu, s.18.
• Hamnett, C. (1984). “Gentrification And Residential Location Theory: A Review And Assessment. In Geography And The Urban Environment: Progress İn Research And Applications.” (eds.) D Herbert, RJ Johnston, pp 282–319. Wiley and Sons, New York.
• İskenderoğlu, A., Bilgin, L., Baş, M, Yağcı, M.Ö., Özeyranlı, N., Taymaz, Ö., Ikenishi, N., Segawa, S., Maeda, H., Nishi, O. Koike, Y. Takahashi, R.Hayashi, A., (2003). “İstanbul'da Muhtemel Depremler Karşısında Çözüm Önerileri”, Jeoloji Mühendisliği Dergisi, 27 (2) s.3-17.
• İstanbul Büyük Şehir Belediyesi (2011). Sayısal Veriler, CBS ve Uzaktan Algılama Birimi, İstanbul.
• Kayalar, A. (2009). Soylulaştırma Projelerinin Çift Yönlü Simetrik Model Kavramları Çerçevesinde Değerlendirilmesi: Sulukule ve Fener-Balat Örnekleri, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkla İlişkiler ve Tanıtım Anabilim Dalı, (Doktora Tezi), İstanbul.
• Kayasü, S. ve Yetişkul, E. (2013). “Bir Araştırma Çerçevesi: Soylulaştırma 2.0”, Planlama, 23(3):147-152.
• Kayserili, A. (2010). “Carl Ortwin Sauer ve Kültürel Coğrafya”, Doğu Coğrafya Dergisi, 24(15):177-190.
• Knox P. L. ve McCarthy L. (2012). Urbanization: An Introductionto Urban Geography (3rd Ed.). Pearson New York. s. 211, 228.
• Kuban, D. (1970). “İstanbul'un Tarihi Yapısı”, Mimarlık Dergisi, Yıl: 8 Sayı:5, 26-49.
• Lees, L., Slater, T., & Wyly, E. (2007). Gentrification. New York: Routledge.
• Onar. V & Alpak H & Pazvant, G ., Armutak A., İnce N., Kızıltan Z., (2013). “ A Bridge from Byzantium to Modern Day Istanbul: An Overview of Animal Skeleton Remains Found During Metro and Marmaray Excavations”, Araştırma Makalesi, İstanbul Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Dergisi, 39 (1), 1-8.
• Özgüç, N. (1988-1992). “Şehirsel Koruma ve Coğrafya”, İstanbul Üniversitesi Coğrafya Dergisi, 3:61-122.
• Pacione, M. (2009). Urban Geography: A Global Perspective (3.Baskı). London: Routledge.
• Rubesntein, J. M. (2011). The Cultural Landscape: An Introduction To Human Geography (10th Edition). Ohio USA: Pearson.
• Smith, N. (1996). The New Urban Frontier: Gentrification and the Revanchist City. London: Routledge.
• Şatıroğlu, A. (2011). “Türkiye'de Kent Araştırmalarının Değişimi”, Sosyoloji Dergisi, 3 (22), 347-363.
• Şen, B. (2006). Kentsel Gerilemeyi Aşmada Bir Çelişkili Bir Süreç Olarak Soylulaştırma: Galata Örneği, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Ensititüsü, Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı, Şehircilik (Doktora Tezi), İstanbul.
• TÜİK, (2015), Demografik Veriler, www.tuik.gov.tr, (Erişim Tarihi: 05.05.15).
• Tümertekin, E. (1995). İstanbul'un Coğrafi Anatomisi. İstanbul (14), s. 19-24.
• Tümertekin, E., Özgüç, N. (2014). Beşeri Coğrafya: İnsan, Kültür, Mekân (14.Baskı), Çantay Kitabevi, İstanbul. s. 464.
• Tüysüz, O., (2003). İstanbul İçin Deprem Senaryolarının Hazırlanmasında Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Kullanımı, Kuvaterner Çalıştayı IV, İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ), Avrasya Yerbilimleri Enstitüsü, İstanbul, s.164-173.
• Uğur, A. ve Aliağaoğlu, A. (2013). Şehir Coğrafyası (3. Baskı), Nobel, Ankara, s. 60.
• Uysal, Ü. E. (2006). “Soylulaștırma Kuramlarının İstanbul’da Uygulanabilirliği: Cihangir Örneği”, Planlama (2), 77-92.
• Witherick, M.,Ross, S. ve Small, J. (2001). A Modern Dictionary of Geography (4th Ed.), Arnold Publisher, London.
• İnternet Kaynakları
• http://kentseldonusum.info. (Erişim Tarihi: 05.04.15).
• http://www.csb.gov.tr/iller/istanbulakdm/index.php?Sayfa=sayfa&Tur=webmenu&Id=10105(Erişim Tarihi: 05.06.15).
• http://www.ibb.gov.tr/tr-TR/Pages/Haber.aspx?NewsID=13211 (Erişim Tarihi: 23.05.15).
• http://www.beyoglubuyukdonusum.com/iletisim/detay/Bize-Ulasin/47/171/0 (Erişim Tarihi: 15.05.15).
• http://www.csb.gov.tr/gm/altyapi/index.php?Sayfa=sayfa&Tur=webmenu&Id=299 (Erişim Tarihi: 04.03.15).
• Türk Dil Kurumu; http://www.tdk.gov.tr/, (Erişim Tarihi: 29.04.2015).
• Fatih Belediyesi, (2015). http://www.fatih.bel.tr/ (Erişim Tarihi: 27.08.2015).