Sultansazlığı’nın alansal değişiminin sürdürülebilirlik açısından değerlendirilmesi

Yıl 2016, Sayı: 66, 1 - 10, 06.04.2016

Mehmet Emin Sönmez , Mehmet Somuncu

https://doi.org/10.17211/tcd.70341

Cited By: 2

Öz

Çalışmaya konu olan Sultansazlığı Sulak Alanı Türkiye’nin önemli sulak alanlarından biri olup, son yıllarda önemli tehditlerle karşı karşıyadır. Bu çalışmada Sultansazlığı ve yakın çevresinin arazi örtüsü ve arazi kullanımındaki değişimler ile bu değişimlerin nedenleri araştırılmıştır. Buna yönelik olarak öncelikle çalışma sahasının 1977-2014 yılları arasındaki (12 Ağustos 1977 Landsat MSS, 17 ağustos 2003 yılına ait Landsat TM ve 15 Ağustos 2014 yıllına ait Landsat OLI/TIRS) uydu görüntülerinden faydalanılarak çalışma sahası ve yakın çevresinin arazi örtüsü ve arazi kullanımı ortaya konmuştur. Buna göre Sultansazlığı ve yakın çevresinde su yüzeyleri ve mera alanlarında önemli daralma yaşanırken, bitkiden yoksun yüzeyler ile sulamalı tarım yapılan sahalarda önemli artışlar yaşanmıştır. Bu değişimler ile ilişkili olabileceği düşünülen iklim elemanlarının analizleri için meteorolojik veriler kullanılmış, bu veriler doğrusal ve Mann-Kendall korelasyon analizlerine tabi tutulmuştur. Ayrıca aynı verilerden Thornthwaite metodu kullanılarak çalışma sahasının su bilançosu belirlenmiştir. Bunun yanında çalışma sahası ve yakın çevresinin arazi kullanımı ve tarımsal üretimi ile ilgili verilere ulaşılmış ve bunların Sultansazlığı’ndaki sulak alanlarla ilişkisi ortaya konulmuştur. Elde edilen bulgular Sultansazlığı sulak alanı ve yakın çevresindeki ekosistemi tehdit eden iklim koşulları yanında asıl unsurun insan faaliyetleri olduğunu ve bugünkü kullanımla alanın sürdürülebilir yönetiminin mümkün olmadığını göstermiştir.

Evaluation of spatial change in the Sultan Marshes in terms of sustainability

Öz

The subject of this study, Sultan Marshes wetland is one of the most important wetlands in Turkey, has been facing serious threats in recent years.  In this study, Land Use-Land Cover (LU-LC) changes in and around Sultansazlığı and reasons for these changes were studied. In this context, we primarily gathered data about LU-LC by using satellite images (August 12th of 1977 Landsat MSS, August 17th of 2003 Landsat TM and August 15th of 2014 Landsat OLI/TIRS) between the years 1977 and 2014. By this way, significant contraction of sparse vegetation and water surface areas in Sultansazlığı and surrounding, and significant increase in bare surfaces and irrigated agricultural lands were observed. Meteorological data were used and studied by both linear analysis and Mann-Kendall correlation method in order to analyze climatic elements thought to be related to these changes. Nonetheless, LU and agricultural production data of the study area and its surroundings were collected and it has demonstrated the relationship between wetlands in Sultansazlığı. In addition, water balance of the field was determined from the same data by using Thornthwaite method. According to the findings and data which are obtained from Sultan Marshes and the surrounding areas right along with the weather conditions the actual threat for the ecosystem is a human activity. In addition, these findings also indicate that it is impossible to provide sustainability with today's usage.

Kaynakça

• Referanslar
• Akbulut, A. (2003). "Planktonic Diatom (Bacillariophyceae) Flora of Sultan Sazlığı Marshes (Kayseri)", Turk J Bot (27), 285-301.
• Al Buhairi, M. H. (2010). "Analysis of Monthly, Seasonal and Annual Air Temperature Variability and Trends in Taiz City-Republic of Yemen", Journal of Environmental Protection (1), 401-409.
• Arı, Y. (2003). "Kuş Cenneti Milli Parkı´nda Park Yönetimi-Yöre Halkı İlişkisi", Doğu Coğrafya Dergisi. 8 (9), 7-37.
• Arı, Y. ve Derinöz, B. (2011). "Bir Sulak Alan Nasıl Yönetilmez? Kültürel Ekolojik Perspektif ile Marmara Gölü (Manisa) Örneği" Coğrafi Bilimler Dergisi 9 (1), 41-60.
• Bayari, C. S. ve Yıldız, F. E. (2011). "Effects of the North Atlantic Oscillation and groundwater use on the constraction of teh Sultansazlığı Wetland, Turkey", Hydrogeology (20), 369–383.
• Blumenfeld, S., Lu, C., Christophersen, T. ve Coates, D. (2009). Water, Wetlands and Forests: A Review of Ecological, Economic and Policy Linkages. CBD Technical Series No. 47, Montreal and Gland.
• Bonet, A., Bellot, J., Eisenhuth, D., Peña, J., Sánchez, J. R. ve Tejada, J. C. (2006). Some evidence of landscape change, water usage, management system and governance co-dynamics in south-eastern Spain. P. Koundouri, K. Karousakis, D. Assimacopoulos, P. Jeffrey, & M. A. Lange içinde, "Water Management in Arid and Semi-Arid Regions (s. 226-255)", Edward Elgar Publishing Limited, Massachusetts.
• Çevre ve Orman Bakanlığı. (2011). Ramsar Sites of Turkey. Doğa Derneği Publications, Ankara.
• Dadaşer Çelik, F., Brezonik, P. L. ve Stefan, H. G. (2007). "Hydrologic Sustainability Of The Sultan Marshes In Turkey", Water International, 32 (5), 856-876.
• Danneberg, J. (2012). "Changes in Runoff Time Series in Thuringia, Germany-Mann-Kendall Trend Test and Extreme Value Analysis", Advances in Geosciences (31), 49-56.
• Godet, L. ve Thomas, A. (2013). "Three centuries of land cover changes in the largest French Atlantic wetland provide new insights for wetland conservation", Applied Geography (42), 133-139.
• Gürer, İ. ve Yıldız, F. E. (2005). "Türkiye'nin Sulak alan Politikalarına Genel Bir Bakış: Sultansazlığı Sulakalanı Örneği", TMMOB 2. Su Politikaları Kongresi, 335-345. Ankara.
• Gürer, İ., Yildiz, ,. F., Gürer, N. ve Uçar, İ. (2010). "Environmental Politics - Wetland Management in Turkey Case Study: Sultansazligi", AQUA mundi, 197-208.
• Hamzaoğlu, E. ve Aksoy, A. (2006). "Sultansazlığı Bataklığı Halofitik Toplulukları Üzerine Fitososyolojik Bir Çalışma (İç Anadolu-Kayseri)", Ekoloji 15(60), 8-15.
• Haslam, S. M., Klotzli, F., Sukopp, H. ve Szczepan, A. (1998). The management of wetlands. D. F. Westlake, J. Kvet ve A. Szczepanski içinde, "The Productiom Ecology of Wetlands (s. 405-465)". Cambridge University Press, Cambridge.
• Hejny, S. ve Segal, S. (1998). General ecology of wetlands. D. F. Westlake, J. Kvet, ve A. Szczepanski içinde, "The Production Ecology of Wetlands (s. 1-78)". Cambridge University Press, Cambridge.
• Karabaşa, S. (2006). Kayseri Sultan Sazlığı'nda Kültür-Çevre İlişkisi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Çevre Anabilim Dalı Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Karabulut, M. ve Cosun, F. (2009). Kahramanmaraş İlinde Yağışların Trend Analizi. Coğrafi bilimler Dergisi 7(1), 65-83.
• Karadeniz, N. (1995). Sultansazlığı Örneği'nde Islak Alanların Çevre Koruma Açısından Önemi Üzerinde Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü PEyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı Basılmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Karadeniz, N. (2000). "Sultansazlığı, Ramsar Site in Turkey", Humedales Mediterráneos (1), 107-114.
• Kaya, M., Altındağ, A. ve Sezen, G. (2002). "Seasonal Variation of Cladocera Fauna of Sultan Marshes and Its Environment (Central Anatolia, Türkiye)", SDU Journal of Science (E-Journal) 7(2), 86-91.
• Kiziroğlu, İ. (1998). "Anadolu'nun Doğal Cennetleri: Sultansazlığı", Popüler Bilim (Temmuz), 34-37.
• Kum, G. (2011). İklim Değişikliğinin Türkiye'nin Güneybatı Kıyılarında Turizm Konfor Şartlarına Etkileri. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul.
• Kum, G. ve Kılıç, S. (2013). "Şehirleşmenin Sıcaklık ve Yağış Parametreleri Üzerine Etkisi: Gaziantep Şehri Örneği", Kilis 7 Aralık Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (6), 21-42.
• Longobardi, A. ve Villani, P. (2010). Trend Analysis of Annual and Seasonal Rainfall Time Series in the Mediterranean Area. International Journal of Climatology(30), 1538-1546.
• Lyon, J. G. (2001). Wetland Landscape Caracterization GIS, Remote Sensing and Image Analysis. Sleeping Bear Press, Chelsea.
• Ma, C., Zhang, G. Y., Zhang, X. C., Zhao, Y. J. ve Li, H. Y. (2012). "Application of Markov Model in Wetland Change Dynamics in Tianjin Coastal Area, China", Procedia Environmental Sciences (13), 252-262.
• Martínez-López, J., Carreno, M. F., Palazón-Ferrando, J. A., Martínez-Fernández, J. ve Esteve, M. A. (2014). "Remote Sensing of Plant Communities as a Tool for Assessing Thecondition of Semiarid Mediterranean Saline Wetlands in Agricultural Catchments", International Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation (26), 93–204.
• Meriç, T. ve Çağırankaya, S. (2013). Sulak Alanlar. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Mondal, A., Kundu, S. ve Mukhopadhyay, A. (2012). "Rainfall Trend Analysis by Mann-Kendall Test: A Case Study of North-Eastern Part of Cuttack District, Orissa", International Journal of Geology, Earth and Environmental Sciences, 2 (1), 70-78.
• Özesmi, U., Somuncu, M. ve Tunçel, H. (1993). "Sultan Sazlığı Ekosistemi", Ankara Üniversitesi Türkiye Cografyasi Araştırma ve Uygulama Merkezi Türkiye Coğrafyası Dergisi (2), 275-289.
• Partal , T. ve Kahya, E. (2006). "Trend Analysis in Turkish Precipitation Data", Hydrological Processes (20), 2011-2026.
• Romanowski, N. (2009). Planting Wetlands and Dams. Landlinks Press, Collingwood.
• Sánchez-Carrillo, S. ve Álvarez-Cobelas, M. (2010). "Climate and Hydrologic Trends: Climate as Determinants of the Fluctuating Wetland Change Versus Hydrologic Overexploitation Hydrology. S. Sánchez-Carrillo, & M. Alvarez-Cobelas içinde", Ecology of Threatened Semi-Arid Wetlands (s. 45-79), Springer Dordrecht Heidelberg, London.
• Sanchez-Carrillo, S., Angeler, D. G., Cirujano, S. ve Alvarez-Cobelas, M. (2010). "The Wetland, Its Catchment Settings and Socioeconomic Relevance: An Overview. S. Sanchez-Carrillo, & D. G. Angeler içinde", Ecology of Threatened Semi-Arid Wetlands (s. 3-23), Springer Dordrecht Heidelberg, London.
• Somuncu, M. (1987). Develi Ovasının Kuzey ve Batı Bölümünde Rüzgar Erozyonu Sorunu ile Alınması Gereken Önlemler Üzerine Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Şen, Z. (2002). İstatistik Veri İşleme Yöntemleri (Hidroloji ve Meteoroloji). Su Vakfı Yayınları, İstanbul.
• Tunçel, H. (1994). Develi İlçesinin Beşeri ve İktisadi Coğrafyası. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Coğrafya Anabilim Dalı Beşeri ve İktisadi Coğrafya Bilim Dalı Basılmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Türkeş, M. (1996). "Spatial and Temporal Analysis of Annual Rainfall Variations in Turkey". International Journal of Climatology (16), 1057-1076.
• Usmanova, R. M. (2003). "Aral Sea and Sustainable Development", Water Sci Technol (47), 41-47.
• Yıldırımlı, Ş. ve Öztekin, M. (2000). "The Flora of Sultansazlığı (prov. Kayseri, Turkey)", Botanica Chronika (13), 389-408.
• Yıldız , F. E., Ünsal , N., Gürer, N., & Pelen, İ. (2010). Develi Kapalı Havzası'nda Yapılan Jeofizik Etüt Çalışmaları. DSİ içinde, DSİ Teknik Bülteni (s. 13-22). Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, Ankara.
• İnternet Kaynakları
• Anonymous. (2014). http://kayseri.ormansu.gov.tr/Kayseri/AnaSayfa/milli_parklar_ana_sayfa
• Ormansu (Orman ve Su İşleri Bakanlığı) (2014). T. C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı 9. Bölge Müdürlüğü.http://bolge9.ormansu.gov.tr/9bolge/AnaSayfa/falliyetlerimiz/sulakalanlar.
• TÜİK (Türkiye İstatistik Kurmu) (2015). http://tuikapp.tuik.gov.tr/bitkiselapp/bitkisel.zul.