Spatial effects of the Organized Industrial Region of Gebze

Yıl 2017, Sayı: 69, 89 - 100, 15.12.2017

Müjde Aydoğdu , Mehmet Fatih Döker

https://doi.org/10.17211/tcd.319264

Cited By: 4

Öz

Industrial activities, one of the basic dynamics of urbanization, are very effective in the development and shaping of a city. The Organized Industrial Regions (OIRs), which were developed after 1960's, especially to discipline industrial areas and to spread them throughout the country, have also been influential in the development of cities. In the study which investigated these spatial effects, the distribution of industry and industrialization and Organized Industrial Regions in Turkey and in the world were examined. Gebze, in which was the first OIR  in 1990 and owned 3 Organized Industrial Regions and 2 industrial sites as of 2017, is now known as an industrial city. In order to make Gebze has this identification, not only the OIRs within their borders but also the OIRs in the neighboring provinces and districts were effective. This study has identified the spatial variation of the study area of the OIRs from 1990 to 2016, which is heavily influenced by OIRs. At the same time, the factors of human and physical geography, which are effective in this change, are emphasized and necessary solutions are suggested.

Anahtar Kelimeler

Gebze, Organize Sanayi Bölgesi, Sanayi, Mekansal gelişme, GOSB

Gebze Organize Sanayi Bölgesi’nin mekânsal etkileri

Öz

Şehirleşmenin temel dinamiklerinden biri olan sanayi faaliyetleri bir şehrin gelişmesinde ve şekillenmesinde büyük oranda etkilidir. Sanayi alanlarını disipline etmek ve ülke geneline yaymak için özellikle 1960’lı yıllardan sonra uygulamaya konulan Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) de şehirlerin gelişmesinde ciddi şekilde etkili olmuştur. Bu mekansal etkilerin araştırıldığı çalışmada, Türkiye’de ve dünyada sanayi ve sanayileşme ile Organize Sanayi Bölgeleri’nin dağılışları incelenmiştir. İlk OSB’nin 1990 yılında faaliyete geçtiği ve 2017 yılı itibariyle 3 Organize Sanayi Bölgesi ve 2 sanayi sitesine sahip olan Gebze, günümüzde sanayi şehri olarak anılmaktadır. Gebze’nin sanayi şehri kimliği kazanmasında sadece kendi sınırları içerisindeki OSB’lerin yanısıra komşu il ve ilçelerdeki OSB’ler de etkili olmuştur. Bu çalışma ile OSB’lerinin yoğun şekilde etkilediği çalışma alanının 1990 yılından 2016 yılına kadar geçirdiği mekânsal değişim tespit edilmiştir. Aynı zamanda bu değişimde etkili olan beşeri ve fiziki coğrafya faktörleri üzerinde durulmuş, gerekli çözüm önerileri ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler

Gebze, Organize Sanayi Bölgesi, GOSB, Sanayi, Mekansal gelişme, GOSB

Kaynakça

• Arınç, K., (2011). “Doğal İktisadi, Sosyal ve Siyasal Yönleriyle Türkiye’nin Kıyı Bölgeleri”, Biyosfer Araştırmaları Merkezi, Coğrafya Araştırmaları Serisi No. 102, Eser Ofset Matbaacılık, Erzurum.
• Atalay, İ., ve Mortan, M., (2011). “Türkiye Bölgesel Coğrafyası”, Genişletilmiş 5. Baskı, İnkılap Kitabevi.
• Bayraktutan, Y., (2012). “Kentsel Yoksulluk ve Mikro Finansman: Kocaeli Örneği”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi.
• Bayraktutan, Y., (2010). “Bilişim Kenti Kocaeli Çalıştay Raporu”, Kocaeli Ticaret Odası Yayını, Yayın No:8.
• Bayülken, Y., Kütükoğlu, C., (2012). “Organize Sanayi Bölgeleri, Küçük Sanayi Siteleri, Teknoparklar Oda Raporu”, TMMOB, Geliştirilmiş 4. Baskı, Yayın No. MMO/584.
• Bithell, J. F., (1990). “An Aplication of Density Estimation to Geographical Epidemiology”, Stat Med. 9: 691-701.
• Çelik, G., (2004). “20. Yüzyıl Gebze (Sosyo-Ekonomik Bir İnceleme)”, 2. Cilt, Gebze Belediyesi.
• Çetin, M., ve Kara, M., (2008). “Bir Kalkınma Aracı Olarak “Organize Sanayi Bölgeleri”: Isparta Süleyman Demirel Organize Sanayi Bölgesi Üzerine Bir Araştırma”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı:31: 49-68.
• Doğan, M., (2013). “Geçmişten Günümüze İstanbul’da Sanayileşme Süreci ve Son 10 Yıllık Gelişimi”, Marmara Coğrafya Dergisi, Sayı:27, Ocak-2013.
• Doğanay, H., ve Alım, M., (2016). “Türkiye Beşeri ve Ekonomik Coğrafyası”, 1. Baskı, Pegem Akademi, Ankara.
• Erol, O., (1993). “Ayrıntılı Jeomorfoloji Haritaları Çizim Yöntemi”, İ.Ü. Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü Bülteni Sayı: 10, İstanbul.
• Gatrell, A. C., Bailey, T. C., Diggle, P. J. ve Rowlingson, B. S., (1996). “Spatial Point Pattern Analysis and Its Application in Geographical Epidemiologyy, Transactions of the İnstitute of British Geographers”, 21: 256-274.
• Gebze Organize Sanayi Bölgesi, (2017). GOSB Yönetimi.
• Gebze Organize Sanayi Bölgesi, (2016), 2014-2018 Stratejik Planı.
• Gebze Organize Sanayi Bölgesi, (2016) V. Olağan Genel Kurulu.
• Güler, C., (1990). “Organize Sanayi Bölgeleri Durum Tespit Raporu”, DPT Yayınları, Ankara.
• Goodchild, M. F. (1986). “Spatial autocorrelation” (Vol. 47). Geo Books.
• Kahraman, S., Ünsal Ö., (2014). “ArcGIS for Desktop Spatial Analiz”, 1. Baskı, Esri Türkiye, Yayın No:18.
• Keleş, R., (1997). “Kentleşme Politikası”, İmge Yayınevi, Ankara.
• Kızılelma, Y., Karabulut, M., Gürbüz, M., Topuz, M., ve Ceyaln, E., (2013). “Niğde Şehri ve Yakın Çevresinin Zamansal Değişiminin Uzaktan Algılama ve CBS Kullanılarak İncelenmesi”, Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 5(3).
• Koç, S., Bulmuş, C., (2014). “Organize Sanayi Bölgelerinin Bölge Ekonomilerindeki Etkinliklerinin Karşılaştırılması: Kayseri ve Sivas Örneği”, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:4, Sayı:1.
• Kocaeli Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, (2015). “Kocaeli İli 2014 Yılı Çevre Durum Raporu”, Kocaeli
• Oruç M., Marangoz, A. M. ve Karakış, S., (2007). Pan-Sharp Landsat 7 ETM+ Görüntüsü Kullanılarak Piksel-Tabanlı ve Nesne-Tabanlı Sınıflandırma
• Yaklaşımlarının Karşılaştırılması, TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 11. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, 2-6 Nisan 2007, Ankara. Onat, E., (1969). “Organize Sanayi Bölgeleri Fiziki Planlama Esasları”, TOBB Yayınları, Ankara.
• Örnek Özden, E., (2016).Kalkınma Aracı Olarak Organize Sanayi Bölgelerini Yeniden Kurgulamak, MEGARON 2016; 11 (1):106-124.
• Sabel C. E., Gatrell A. C., Loytonen M., Maasilta P. ve Jokelainen M. (2000). “Modelling Exposure Opportunities: Estimating Relative Risk for Motor Neurone Disease in Finland”, Soc Sci Med, 50 (7-8): 1121–1137.
• Silverman, B. W., (1986). “Density estimation for statistics and data analysis”, New York: Chapman and Hall.
• Şahin, A., Şahin, M., ve Gürbüz, M., (2016). “Kahramanmaraş Organize Sanayi Bölgesi’nin Çevresindeki Yerleşmelere Olan Etkileri”, Türk Coğrafya Dergisi 66 (2016) 71-81.
• Tümertekin, E., Özgüç, N., (2005). “Ekonomik Coğrafya Küreselleşme ve Kalkınma”, 8. Baskı, Çantay Kitabevi, İstanbul.
• Yıldız, S., ve Döker, M. F., (2016). “İzmit Şehrinin Nüfus Gelişimi”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Dergisi, 32
• http://www.gosb.com.tr, son erişim: 25.05.2017.
• http://glcfapp.glcf.umd.edu, son erişim: 28.05.2017.
• http://www.kocaeli.gov.tr, son erişim: 21.05.2017.
• http://www.istanbul.gov.tr, son erişim: 21.05.2017.
• http://www.havaizleme.gov.tr, son erişim: 23.05.2017.
• https://www.mgm.gov.tr, son erişim: 30.05.2017.
• http://desktop.arcgis.com, son erişim: 31.05.2017.