BULGAR TÜRKÇESİ ÜZERİNE ARAŞTIRMA ve İNCELEMELER 3 : KUBER KİŞİ ADI; KUVİARİS, KÜRİGİR BOY ADLARININ KÖKEN ve ANLAMLARI

Yıl 2020, Cilt: 125 Sayı: 247, 267 - 276, 27.08.2020

Yusuf Gedikli

Öz

Makalemizde Tuna Bulgar Türklerine ait üç kelime incelenmiştir.
İlkin Büyük Bulgaristan’ı kuran Kobrat’ın dördüncü oğlu Kuber’in köken ve anlamı üzerinde durulmuş, sondaki -ar’ın geniş zaman eki olduğu, adın ilk hecesinde -a- > -u- değişimi vuku bulduğu ortaya konulmuştur.Bu olgu günümüz Çuvaşçasında da görülür. *Kabar’ın anlamı Türkçe “başkaldırır, isyan eder”dir. Bu anlama Hazarların Kabar “başkaldırır, isyan eder” boy birliği adından yararlanarak vardık.
İkinci olarak Kuviaris boy adı incelenmiş, kelimenin *Kabar kişi adıyla bağlantılı olduğu gösterilmiştir. Anlamı “başkaldıran(lar), isyan eden(ler)”dir.
Üçüncü olarak Kürigir boy adı incelenmiş, bunun Orkun yazıtlarında geçen kürä- “kaçak olmak, bağımsız olmak, yönetilmez olmak” fiilinden -gir topluluk ekiyle türeyen bir isim olduğu anlatılmıştır.
Böylece Tuna Bulgar Türklerine ait üç sorunsal aydınlığa kavuşturulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kuber, Kuviaris, Kürigir, Kabar, Bulgar Türkleri

Kaynakça

• Fehér, Géza ; Bulgar Türkleri Tarihi, TTK y., Ankara 1984.
• Tekin, Talat ; Tuna Bulgarları ve Dilleri, TDK, Ankara 1987.