DİL MEDENİYET İLİŞKİSİ VE ARAPÇA ETKİSİ AÇISINDAN TÜRKÇE

Yıl 2020, Cilt: 126 Sayı: 249, 281 - 294, 08.12.2020

Kürşat Efe

Öz

Bir göstergeler sistemi dildeki kelimeler anlamlarını temsil ettikleri nesnelerden almazlar. Aksine bu nesnelerin ve kelimelerin aralarındaki ilişkilerden alırlar. Dil ile dünya arasında bir paralellik ya da koşutluk ilişkisi bulunmaktadır. Wittgenstein’ın dediği gibi “Dilimin sınırları dünyamın sınırlarıdır.” İnsanoğlu doğduğu zaman çevresinde hazır bulduğu ana dilinin söz varlığıyla, kavramlarıyla ve dil bilgisi kurallarıyla düşünür ve dünyayı bu şekilde algılar. Kişi, ait olduğu toplumun diliyle dünyayı algılamaya devam eder. Kültür bir millete ait maddi manevi birikimlerin tamamıdır. Medeniyet ise bütün insanlığa ait ortak değerlerdir. Birbirine yakın kültürler elde ettikleri ortak kazanımlarla medeniyeti oluşturlar. Farklı kültürler çatışırken yakın kültürler daha büyük etkileşim alanı içerisine girebilirler. Bu etkileşim alanı içerisinde de kültürler arasında da görünene veya görünmeyen bir mücadele bulunmaktadır. Bu durum da doğal olarak dilde varlığını göstermektedir. Arap dilinin İslam medeniyetinin kurucu ve taşıyıcı durumda olmasından dolayı Türk dili üzerinde asırlık baskın etkisi söz konusudur. Medeni yaşam tarzına ait birçok Arapça kavram veya kelimenin Türkçe karşılıklarının etkileşim öncesinde yer aldığı bilinmektedir. Bu kelime ve kavramlar zamanla ya unutulmuş ya da Türkçenin ağız ve şivelerinde kalarak ölçünlü dile geçmesi engellenmiştir. Türkçe, medeniyet dili olarak varlığını ispatlayan eski kelimelere sahip olduğu gibi kendi türetme yeteneğiyle de bu güce sahiptir.

Anahtar Kelimeler

Dil, Medeniyet, Kavram Alanı, Türkçe, Arapça

Kaynakça

• Akar, Ali (2019), Hayat > Zihin > Dil İlişkileri Açısından Türkçe Kelimeler, X. Uluslararası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu, Eskişehir. Gadamer, Hans-George (2002) İnsan ve Dil, İnsan Bilimlerine Prolegomena, Derleme ve çeviri: Hüsamettin Aslan, İstanbul: Paradigma Yayınları. Göçer, Ali (2012). Dil-Kültür İlişkisi ve Etkileşimi Üzerine, Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, no.729, ss.50-57. Gökalp, Ziya (1972). Hars ve Medeniyet, Ankara: Diyarbakır’ı Tanıtma ve Turizm Derneği Yayınları.