BİR MEFHUM OLARAK MEDENİYET MESELESİ

Yıl 2020, Cilt: 126 Sayı: 249, 241 - 254, 08.12.2020

Süleyman Dönmez

Öz

Uygarlık beşerîdir; medeniyet ise insanî. Beşer ve insan kavramları, eşanlamlı kelimeler değildirler. Özellikle bir ahlâk varlığı olarak insanın medeniyettin aslî unsuru olması açısından iki kavramın anlam içerikleri büyük oranda farklılaşmış durumdadır.
Medeniyet çözümlememizde madde ile mânâ bütünlüğünü sağlayan bir varolan olarak insan, ahlâk açısından temellendirilmektedir. Elbet insanın anlaşılması, ahlâkla sınırlanamaz. Bu nedenle medeniyet temellendirmemiz, ahlâk noktainazarından da olsa, esasen bütünden kopmayan bir özelleştirmedir. Fark, ortak kavramlara yüklediğimiz anlamda tezahür etmektedir.
Medeniyet bir ahlak ve inanç nizamıdır. Bunun anlamı toplumsallığı ve evrenselliği hedefleyen insan merkezli bir düzenliliktir. Hedefi bütün insanlığın huzuru ve mutluluğudur. Bunu gerçekleştirebilmek için ilim ve bilgi esastır. Lâkin ilim ve bilgi hedeflenen amaç doğrultusunda inşa edilir ve kullanıma sunulur. Öyle ki, medenî bir toplumda hak ve adalet ayrım yapmaksızın hayatın bir parçasıdır. İnanç, ibadet, fikir ve vicdan özgürlüğü vardır. Barış ve kardeşlik ilkesi caridir. İyilik emredilir, kötülükten sakındırılır. Samimiyet, dürüstlük, kolaylaştırma, müsamaha toplumsal dayanışmanın dinamikleridir.

Anahtar Kelimeler

medeniyet, kavram, ahlak, teknoloji

Kaynakça

• https://www.etimolojiturkce.com/kelime/kavramak (Erişim Tarihi: 16.11.2020).
• Hüsamettin Erdem, “Medeniyet ve Uygarlık”, Medeniyet Tasavvuru ve Karatay Medresesi, KTO Karatay Üniversitesi, Konya 2018. İbrahim Kafesoğlu, Türk Milli Kültürü, 5.bs. Boğaziçi, İstanbul 1988.
• İsmail Kara, Bir Felsefe Dili Kurmak: Modern Felsefe ve Bilim Terimlerinin Türkiye’ye Girişi, 4. bs., Dergâh, İstanbul 2016.
• Süleyman Dönmez ve A. Münir Yıldırım, “Bir Türk Ahlâk Felsefesi İnşası İçin Kavram Temellendirmesi: Bir Türk Ahlâk felsefesinin İmkânı”, II. Uluslararası Multidisipliner Çalışmaları Kongresi Bildiri Tam Metin Kitabı, Gece Kitaplığı, Ankara ‘2018.
• Süleyman Dönmez, “Ahlak: Beşerden İnsana Yükselebilme İnsan: Varoluşuyla Varolanı Aşan Mânâ Varlığı”, Türk Yurdu, Yıl: 106, Sayı: 357, Ankara 2017.
• Süleyman Dönmez, “Bir Masal mıdır Medeniyet: Ahlak ve Medeniyet Üzerine Bir Deneme”, Medeniyet Tasavvuru”, Medeniyet ve Ahlak, S. 4, Mayıs 2016.
• Süleyman Dönmez, “Medeniyet ya da Uygarlık Kavramları Üzerine Bir Derkenar”, Özne: Uygarlık / Medeniyet Tasavvurları, 30. Kitap / Bahar Çizgi, Konya 2019.
• Süleyman Hayri Bolay, Bilimin Değeri Meselesi, Ebabil, Ankara 2010.
• Ş. Teoman Duralı, Sorun Nedir, 2. bs., Dergâh, İstanbul 2011.
• Tuncer Gülensoy, Türkiye Türkçesindeki Türkçe Sözcüklerin Köken Bilgisi Sözlüğü, Türk Dil Kurumu, Ankara 2007.