HRİSTİYANLIĞIN KABULÜNDEN 20. YÜZYILA KADAR RUSYA’DA ÇİFT İNANÇLILIK (DVOEVERİE)

Yıl 2019, Cilt: 122 Sayı: 241, 293 - 312, 29.08.2019

Özge Mert

Öz

Bu çalışmanın amacı Rusya’da Hristiyanlık kabul edildikten sonra yasaklanan putperestliğin 20. yüzyıla kadar varlığını inceleyerek dvoeverie kavramının Rusya’daki yansımalarını ortaya koymaktır. Çalışmanın başlangıcında Slav topluluklarının inanç sisteminin ana kaynağı olan Slav mitolojisi ve dini belli başlı özellikleriyle ifade edilmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde ise Hristiyanlık sürecinde kesin bir şekilde yasaklanmış olan ve çeşitli işkence ve ölüm cezalarıyla önlenmeye çalışılan büyücülük faaliyetleri incelenmiştir. Yazının son bölümünde ise çeşitli Slav tanrı ve tanrıçaları ile Rus Azizlerinin benzer özellikleri konusunda çeşitli bilgiler verilerek, Rus toplumu ve kilisesi irdelenmiştir. Bununla beraber, Hristiyanlıktan sonra da eski pagan kültürünün bu din içinde yeni anlamlar kazanarak varlığını sürdürmesi üzerine tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dvoeverie, Paganizm, Hristiyanlık, Mythology

Kaynakça

• AKYILDIZ, Cemile Ercan: “Germen Mitolojisinde Yaratılış”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18/1, Erzurum 2014.
• ANGLICKIENĖ, Laima: Slavic Folklore, Didactical Guidelines, Vytautas Magnus University Yüksek Lisans Tezi, Kaunas, Lithuania, 2013.
• ASLANOVA, Sevinç: Rus Ortodoks Kilisesi, A.Ü. S.B.E. Basılmamış Doktora Tezi, Ankara 2006.
• AVŞAR, Lale, “Kubadabat Çinilerindeki Harpi-Şiren Figürünün İzini Sürerken”, Akademik Bakış Dergisi, Sayı: 31, Kırgızistan 2012.
• BEVER, Edward: “Witchcraft Prosecutions and the Decline of Magic”, The Journal of Interdisciplinary History, Vol. 40, No. 2, The Crisis of the Seventeenth Century: Interdisciplinary Perspectives, 2009.
• BULGURLU, Vera Geelmuyden: “Doğu Ortodoks Dininde İkonaların Anlamı”, İkonolar, Çev.: Ali Özdamar, Kitap Yayınevi, İstanbul 2005.
• CHULOS, Chris J.: “Myths of The Pious or Pagan Peasant in Post-Emancipation Central Russia”, Russian History, Vol. 22, No. 2, 1995.
• CROSS, S.H. - SHERBOWITZ-WETZOR, Olgert (Ed.): The Russian Primary Chronicle, Cambridge, Mass.: Medieval Academy of America, 1953.
• DYNDA, Jiří: “Rusalki: Anthropology of Time, Death and Sexuality in Slavic Folklore”, Studia Mythologica Slavica, 20, 2017.
• ELIADE, Mircea: Dinsel İnançlar ve Düşünceler Tarihi -Muhammed’den Reform Çağına-, Cilt: III, Kabalcı Yayınevi, İstanbul 2017.
• EREN, Mariia Talianova: “Slav Sihirli Sözlerinin Morfolojisi: Yapısı ve Sınıflandırılması”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 6, Sayı: 81, Elazığ, Kasım 2018. ERTIN, Gaye: Rusya -Özellikler-Bölgeler, Çantay Kitabevi, İstanbul 2004.
• İBNI FADLAN: İbni Fadlan Seyahatnamesi ve Ekleri, Çev. Ramazan Şeşen, Yeditepe Yayınevi, İstanbul 2011.
• GOLEMA, Martin: “Slavic Mitra. Benevolent and Legal Pole of the Function of Religious Sovereignty in the Slavic Mythology and Epic”, Studia Myhtology, Slavica, XVI, 2013.
• GRAY, Louis Herbert: The Mythology Of All Races, Vol: 3, Celtic/Slavic, Ed. John Arnott Macculloch ve Jan Machal, Cambridge University Press, London 1918.
• GREEN, Garry: Slavic Pagan World Complation, Lulu, October I, 2009.
• HUNT, Priscilla: “Ivan IV’s Personal Mythology of Kingship”, Slavic Review, Vol. 52, No. 4, Winter 1993. https://www.academia.edu/31017021/SLAVIC_MYTHOLOGY_AS_A_PART_OF_OUR_LIFE.
• KAIRJANOV, Abay: “Türk Süper Etnosunun Ritüelleri”, çev. Halit Aşlar ve Tolganay Temirkanova, Berceste, Sayı: 138, Aralık 2013.
• KENNEDY, Mike Dixon: Encyclopedia of Russian & Slavic Myth and Legend, ABC-CLIO, Oxford, England 1998.
• LARSON, K. Maya: “Why Does the Rusalka Have to Die? The Call of the Other in Zinaida Gippius’s Sacred Blood”, Amaltea, Revista de mitocrítica, 2014.
• LENHOFF, Gail: “Christian and Pagan Strata in the East Slavic Cult of St. Nicholas: Polemical Notes on Boris Uspenskij’s Filologičeskie Razyskanija v Oblasti Slavjanskix Drevnostej”, The Slavic and East European Journal, Vol.28, No. 2, 1984.
• MAMYTOV, Abdimuhamet: Rus Ortodoks Kilisesi’nde Azizlik, Berikan Yayınevi, Ankara 2013.
• MARINICH, Vladimir G.: “Revitalization Movements in Kievan Russia”, Journal for the Scientific Study of Religion, Vol. 15, No. 1, 1976.
• OCAK, Ahmet Yaşar: “İslâm’ın Temel İnançları Etrafında Oluşan ‘Mitolojik’ Kültür: “İslâm Mitolojisi” Yahut İslâm İlahiyatının İhmal Edilmiş Önemli Bir Sorunsalı”, Milel ve Nihal, İnanç, Kültür ve Mitoloji Araştırmaları Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 1, Ocak-Nisan, İstanbul 2009.
• PROTOPOP, Avvakum: Hayatım, Dünya Edebiyatından Tercümeler, Rus Klasikleri: 46, Çev. Nihal Taluy Yalaza, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1946.
• RATHBURN, Robert R.: “The Russian Orthodox Church as a Native Institution Among The Koniag Eskimo of Kodiak Island”, Arctic Anthropology, Vol. 18, No. 1, 1981.
• RIHA, Thomas (Ed.): “The Kurbsky-Ivan the Terribble Correspondence”, Readings in Russian Civilization, Vol. 1, Russia Before Peter the Great, 900- 1700, 1969.
• _______________: “The Russian Primary Chorinicle”, Readings in Russian Civilization, Vol. 1, Russia Before Peter the Great, 900-1700.
• ROCK, Stella: Popular Religion in Russia-‘Double Belief’ and the Making of an Academic Myth, Routledge Studies in the History of Russia and Eastern Europe, New York 2007.
• ROWLAND, Daniel: “Moscow the Third Rome or New Israel”, The Russian Review, Vol. 55, No. 4, October 1996.
• STOJANOVIĆ, Milica: “Slavic Mythology As a Part of Life”, Regionalni centar iz prirodnih i tehničkih nauka u Vranju, bkz: Academia İnternet Sitesi, “Slavic Mythology As A Part Of Life”, Erişim Tarihi: 25 Mart 2019.
• TOPSAKAL, İlyas: Rus Misyoner Kaynaklarına Göre Rus Çarlığı ve Türkler (1552-1917), Ötüken Neşriyat, İstanbul 2018.
• TUGAY, E.F.: Rusya Tarihi, Yeni Fazilet Matbaası, İstanbul 1948.
• UZELLI, Gönül: Slav Mitolojisi İnanışlar ve Söylenceler, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2016.
• ZGUTA, Russell: “Witchcraft and Medicine in Pre-Petrine Russia”, The Russian Review, Vol. 37, No. 4, 1978.
• _______________: “Witchcraft Trials in Seventeenth-Century Russia”, The American Historical Review, Vol. 82, No. 5, 1997.
• WOROBEC, Christine: “Witchcraft Beliefs and Practices in Prerevolutionary Russian and Ukrainian Villages”, The Russian Review, Vol. 54, No. 2, 1995.