RUS KANUNNAMELERİ IŞIĞINDA TÜRKİSTAN EYALETİ (OBLASTI) GEÇİCİ NİZAMNAMESİ VE TÜRKİSTAN GENEL VALİLİĞİ’NİN TEŞEKKÜLÜ (1865-1867)

Yıl 2017, Cilt: 117 Sayı: 231, 43 - 58, 16.12.2017

Şahin Doğan

Öz

Bu makalede 1865 yılı itibariyle Çarlık Rusya’ya bağlanan Türkistan topraklarında kurulan Çarlık Rus idaresinin anlaşılması açısından büyük önem arz eden Rus kanunnameleri ele alınmıştır. Makalede Türkistan Eyaleti’nin kurulmasından (1865) Türkistan Genel Valiliği’nin teşekkülüne (1867) kadar geçen yaklaşık 2 yıllık süre içerisinde kanunnamelere yansımış düzenlemeler değerlendirilmiştir. Türkistan Genel Valiliği’nin idaresi için 2 Haziran 1886’da kabul edilen 331 maddelik ayrıntılı bir nizamname tarihine kadar Türkistan Genel Valiliği bu düzenlemeler çerçevesinde yaklaşık 26 yıl yönetilmiştir. Ayrıca Rus sivil idaresi kadro cetvelleri de makale ekinde verilmiştir. Bu süreç içerisinde özellikle Rusya’nın bölgede yerleşmesi için gerekli olan düzenlemeler ile bölgenin hususi sosyal ve iktisadi yapısı da göz önünde tutularak kendine has bir Rus idaresi kurulmuştur. Kanunnamelerin incelenmesi Rusya’nın Asya’da ele geçirdiği toprakları ne şekilde yönettiği ve bu hususta geliştirdiği refleksleri de analiz etme imkânı sağlamaktadır. Nitekim, bölgenin Rus idaresinde yönetilmesi için yapılan düzenlemelerin öncelikli olarak askeri, idari ve mali konulara ilişkin düzenlemelerin ön planda olduğu açık bir şekilde görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Türkistan Eyaleti (Oblastı), Türkistan Genel Valiliği, Çarlık Rusya Kanunnameleri, İdari Yapı

Kaynakça

• PSZRİ, T. XL, Otdelenıye Pervoye (1865), Sanktpeterburg 1867.