PRENS KALYANAMKARA PAPAMKARA’DAKİ DEYİMLERİN TÜRKİYE TÜRKÇESİ VE KARAÇAY-MALKAR TÜRKÇESİNDEKİ İZLERİ

Yıl 2017, Cilt: 116 Sayı: 228, 201 - 226, 25.06.2017

Duygu Yavuz Öz

Öz

Bir dilin en etkili anlatım yollarından biri deyimlerdir. Toplumun yaşam biçimini, dini ya da batıl inançlarını, ahlaki değerlerini o millete ait deyimlerde görmek mümkündür. Buradan yola çıkarak deyimlerin toplumdan topluma değişkenlik gösterdiği yani öznel olduğu söylenebilir. Bununla birlikte nesnel olarak nitelendirebileceğimiz deyimler de vardır. Yüzyıllar önce aynı topraklarda yaşayıp zamanla başka bölgelere yayılan, aynı soy, aynı dil, aynı kültür temelinde birleşen Türk boylarına ait lehçelerdeki deyimler, Eski Türk kültürünün ortak kavram alanlarına dayanmakta olup birbirleriyle paralellik göstermektedir. Çağdaş Türk Lehçeleri arasındaki bu ortak payda, deyimlerin ifade ettiği anlamda, kuruluş mantığında ve seçilen kelimelerde kendini göstermektedir. Bu çalışmada, Eski Uygur Türkçesi dönemi eserlerinden Prens Kalyanamkara Papamkara (Edgü Ögli Tigin ile Ayıg Ögli Tigin) jatakasındaki deyimler, Oğuz grubundan Türkiye Türkçesi, Kıpçak grubundan Karaçay-Malkar Türkçesindeki deyimler ile karşılaştırılmış, Prens Kalyanamkara Papamkara’daki deyimlerin bu iki çağdaş lehçedeki devamlılığı ve deyimlerin hangi sözcüklerle, hangi mantığa dayanarak oluşturulduğu üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Deyim, Kalyanamkara Papamkara, Edgü Ögli Tigin ile Ayıg Ögli Tigin, Eski Uygur Türkçesi, Türkiye Türkçesi

Kaynakça

• AKSAN, D.: Anlambilimi ve Türk Anlambilimi (Ana Çizgileriyle), Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesi Yayınları, Ankara 1971.