XVII. YÜZYILDA YAZILMIŞ BİR TÜRKÇE-ARAPÇA SÖZLÜK VE DİKKAT ÇEKİCİ İMLA ÖZELLİĞİ

Yıl 2021, Cilt: 127 Sayı: 251, 437 - 448, 19.04.2021

Ali İhsan Yapıcı

Öz

Bu çalışmada, İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yazmalar Koleksiyonunda Yz_000035 numara ile kayıtlı olan yazma ele alınacaktır. Katalog bilgilerinde müellif hattı olduğu belirtilen ve Salih adında bir müellif tarafından hicri 1026 yılında yazılan eserin baş kısmı eksiktir. Yazmanın iç kısmında da bazı varakların eksik olduğu tarafımızdan tespit edilmiştir. Müellif, bir yapım ekiyle meydana gelen türemiş kelimeleri açıklarken söz konusu ekle ilgili bilgi vermiş, aynı ekle türetilmiş kelimeleri de örnek olarak göstermiştir. Aynı tasarruf bazı çekim eklerinde de görülmektedir. Eser, bu yönüyle bir sözlük olmasının yanında muhtasar bir gramer özelliği de taşımaktadır. Müellif, kelimeleri açıklarken deyim, atasözü, şiir parçaları, kelime grubu veya cümlelerden de faydalanmıştır. Çalışmamıza konu olan bu sözlük, XVII. yüzyıl başlarında yazılmasına rağmen fonetik, morfolojik ve leksik bakımdan önemli veriler içermektedir. Eseri farklı kılan bir başka özellik de tarafımızca daha önce herhangi bir yazma eserde örneği görülmeyen bir imla tercihidir. Bu çalışmada asıl üzerinde durulmak istenen, yazmayı farklı kılan bu imla özelliğidir. Bu özellikleri bakımından Türk dili araştırmalarına önemli katkıları olacağını düşündüğümüz bu sözlük, Arapçayı iyi derecede bilen Türk dili araştırmacıları tarafından derinlemesine çalışılarak Türkoloji dünyasının istifadesine sunulmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Türkçe-Arapça Sözlük, imla, imla özelliği

Kaynakça

• AKSOY, Ömer Asım v.d.: Türkiye'de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 2009.
• AKSOY, Ömer Asım, DİLÇİN, Dehri: Tarama Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 2009.