ERMENİSTAN’IN İKİNCİ KARABAĞ SAVAŞI SIRASINDA GERÇEKLEŞTİRDİĞİ ULUSLARARASI SİLAHLI ÇATIŞMALAR HUKUKU İHLALLERİ

Yıl 2021, Cilt: 128 Sayı: 252, 133 - 152, 12.06.2021

Gunel Chalabızada

Öz

Uluslararası hukukun önemli parçasını oluşturan silahlı çatışmalar hukuku, savaş döneminde kullanılan araç ve yöntemlerin sınırlandırılmasına, sivil kişilerin ve sivil objelerin korunmasına yönelik kurallar bütünüdür. Çatışmaların başlanması ile devreye girip, barış belgesi imzalanıncaya dek uygulanan bu hukuk kurallarının ağır ihlalleri kişilerin cezai sorumluluğuna yol açan savaş suçlarını oluşturmaktadır. Ermenistan’ın, 1991-1994 yılları arasında meydana gelen Birinci Karabağ Savaşı’nda gerçekleştirdiği savaş suçu eylemleri aynı şekilde 2020 tarihli İkinci Karabağ Savaşı sırasında da ön plana çıkmaktadır. Uluslararası yükümlülüğünü ihlal ederek işlemiş olduğu bu suçlar nedeniyle Ermenistan Devleti’nin sorumluluğu doğmakta, faillerin ise şahsen cezalandırılmaları gerekmektedir. Bu, aynı zamanda uluslararası barış ve güvenlik açısından da önem arz etmektedir. Zira savaş suçları sadece aleyhine işlendikleri
devletlerin menfaatlerini değil, diğer devletlerin de menfaatlerini zedeler niteliktedir ve uluslararası güvenliğe yönelik bir tehdittir. Bu çalışmada, hangi fiillerin savaş suçuna vücut verdiği uluslararası sözleşmeler ışığında değerlendirilerek Ermenistan’ın, çatışmaların başlandığı günden bu yana gerçekleştirdiği savaş suçlarının tespitine çalışılmış, Ermenistan Devleti’nin ve yetkililerinin uluslararası sorumluluğu incelenmiş ve bu çerçevede başvurulabilecek mekanizmalar gözden geçirilmiştir. Amaç, Ermenistan’ın uluslararası sorumluluğunun sonuç-
larını yerine getirmesini sağlamak ve suçluların cezasız kalmalarını önlemek adına yürütülen çalışmalara önemli bir kaynak oluşturmaktır.

Anahtar Kelimeler

Karabağ Savaşı, Uluslararası Silahlı Çatışmalar Hukuku, Savaş Suçları, Ermenistan’ın Uluslararası Hukuk Kuralı İhlalleri

Kaynakça

• Acer, Yücel: “Ermenistan’ın Savaş Suçları: Uluslararası Hukuk ve Ermenistan’ın Karabağ’a Dair Askeri Faaliyetleri”, SETA Yayınları, Sayı: 137, Ekim 2020, ss. 1-15.
• Dönmezer, Sulhi ve Erman, Sahir: Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku, 11. bs., Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş, İstanbul, 1994.
• Keskin, Funda: Uluslararası Hukukta Kuvvet Kullanma: Savaş, Karışma ve Birleşmiş Milletler. Mülkiyeliler Birliği Vakfı Yay., No: 20, Ankara, 1998.
• Pazarcı, Hüseyin: Uluslararası Hukuk Dersleri. C: IV, Turhan Kitabevi, Ankara, 2000.
• Pazarcı, Hüseyin: Uluslararası Hukuk, 14. bs., Turhan Kitabevi, Ankara, 2015.
• Uzun, Elif ve Tütüncü, Ayşe Nur: Uluslararası Hukuk, C: II, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir, 2013.
• Aslan, Muzaffer Yasin: “Uluslararası Ceza Divanı ve Kişisel Ceza Sorumluluğu”, TBB Dergisi, Sayı: 73, 2007, ss. 239-255.
• Aslan, Muzaffer Yasin: “Savaş Hukukunun Temel Prensipleri”, TBB Dergisi, Sayı: 79, 2008, ss. 235-274.