AZERBAYCAN VE TÜRKİYE TÜRKÇESİNDE RENK ADLARIYLA KURULAN BİTKİ ADLARI ÜZERİNE

Yıl 2023, Cilt: 133 Sayı: 263, 271 - 282, 29.06.2023

Hatice Şahin , Ramila Takhirova

https://doi.org/10.55773/tda.1276951

Cited By: 1

Öz

Türk dilinin ve Oğuz grubunun en dikkat çeken, gelişmiş yazı dillerinden olan Türkiye Türkçesi ve Azerbaycan Türkçesi Türk dilleri içinde birbirine en yakın diller konumundadır. Dolayısıyla söz konusu iki dil arasında fonetik, morfolojik, semantik ve dilin diğer düzlemlerinde önemli benzerlikler bulunmaktadır. Adlandırma konusunda da kendini gösteren bu benzerlikler, bitki adları konusunda da bazı ayrılıklar göstermesine rağmen çoğunlukla örtüşmektedir. Bu yazıda bu aynı grubun iki çok yakın temsilcisi olan bu diller, bitki adları açısından karşılaştırılmaya çalışılacaktır. Ancak bütün bitki adları değil, sadece renk adlarıyla kurulmuş bitki adlarının yapı ve kuruluş açısından karşılaştırılması ve tespit edilen örneklerin tasnif edilerek verilmesi amaçlanmaktadır. Üzerinde yoğun araştırmalar yapılan ancak daha çok çalışılması gereken bu konunun Türk dilinin tüm kolları arasında gerçekleştirilmesi buna benzer karşılaştırmaların yapılması ve daha da önemlisi bunların bir araya getirilerek bütünleştirilmesi büyük önem taşımaktadır. Çünkü bitki adları, kişilerin, toplumların yaşam deneyimini, kendisini çevreleyen dünyaya dair gözlemlerini, somutlaştırma yöntemlerini, kültürel ve tarihsel geleneklerini canlı bir şekilde temsil eden söz varlığı unsurlarındandır.

Anahtar Kelimeler

Oğuz grubu,, Azerbaycan Türkçesi, Türkiye Türkçesi, bitki adları, renk adları

Kaynakça

• AKAR, Ali: “Renge Bağlı Yer Adlandırmalarında Muğla Örneği”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Prof. Dr. Tuncer Gülensoy Armağanı, 2006, sayı. 20, s. 51-63.
• AKSAN, Doğan: Türkçenin Sözvarlığı, Bilgi Yayınevi, 2015.
• Azərbaycan Dilinin İzahlı Lüğəti, Bakı: Şərq-Qərb, C. 1-4, 2006.
• BAYRAKTAR, Nesrin: “Türkçede Renk Adlarıyla Özel Ad Yapımı” Journal of Language and Linguistic Studies, 2013, sayı. 9/2, s. 95-114.
• BAYTOP, Turhan: Türkçe Bitki Adları Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 2007.
• KAYMAZ, Zeki: “Türkiye Türkçesi ve Ağızlarında Renk Bildiren Kelimelerin Kullanılışı ve Sistematiği”, TDAY-Belleten, s. 251-341.
• KORKMAZ, Zeynep: Türkiye Türkçesinin Temeli Oğuz Türkçesinin Gelişimi, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 2013.
• KÜÇÜK, Salim: “Eski Türk Kültüründe Renk Kavramı”, Bilig, Yaz, (54), 2010, s. 185-210.
• MURAD, Sibel: “Kadi Burhaneddin ve Nesîmî’nin Şiirlerinde Geçen Bitki ve Hayvan Adları Üzerine”, Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature, sayı 5 (2), s. 194-206.
• SEYIDOV, M., “Gök, Ak ve Kara Renklerinin Eski İnançlarla Alakası”, Çev. Orhan Yavuz, Türk Dünyası Araştırmaları, İstanbul 1988, 33-52.
• ŞAHİN, Hatice ve ARZYBAEVA, Zhamila: “Renk Adlarının Pekiştirme İşlevine Dair (Kırgız Türkçesi Bağlamında)”, Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, sayı 7(3), s. 1538-1557.
• ŞAHİN, Hatice: “Bursa Ağzındaki Bitki İsimlerinin Yapı ve Anlam Değerleri Üzerine”, Doç. Dr. İlknur Mangır Karagöz Anı Kitabı, İstanbul: Kesit, s. 51-64.
• TAKHIROVA, Ramilia: Azerbaycan Türkçesi ve Türkiye Türkçesinde Bitki Adlarının Karşılaştırılması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2022.