ASKERİ GÜCÜN DOĞRU KULLANIMINA DAİR TÜRK VAKA ÇALIŞMASI: TÜRKİYE-AZERBAYCAN STRATEJİK ORTAKLIĞI

Yıl 2023, Cilt: 133 Sayı: 263, 235 - 256, 29.06.2023

Mehmet Alkanalka

https://doi.org/10.55773/tda.1278171

Öz

Uluslararası ilişkiler tarihinde, devletlerin dış politika hedeflerine ulaşmaya yönelik askeri güç uygulamalarının hem başarılı hem de başarısız girişimlerine ilişkin pek çok vaka bulunmaktadır. Azerbaycan’ın son askeri harekatı, gerek BM 51. madde kapsamındaki meşru müdafaa ilkesi
gerekse Azerbaycan’ın uğradığı zarar açısından haklı bir savaş vakası olarak değerlendirilebilir. Bu araştırma makalesinde şartların ve parametrelerin nasıl oluştuğu ve Azerbaycan’ın nasıl bir strateji izleyerek zafere ulaştığı araştırma sorusunun cevapları uluslararası ilişkiler neo-realizm teorisinin varsayımları kapsamında vaka analizi araştırma yöntemi ile ortaya konulmaktadır. Azerbaycan 20. Yüzyıldaki vaka çalışmasından ders çıkararak 21. Yüzyılda hem iç dengeleme hem de dış dengeleme stratejisini başarıyla uygulamıştır. Her iki vaka çalışmasında Türkiye ile Azerbaycan’ın tek bir millet vizyonu ile savunma anlaşmaları yapmaları, hem aynı coğrafyadaki güçlü bir devlet ile askeri ittifak hem de ortak sosyo-kültürel kodlar nedeniyle her iki devlet için de akılcı bir strateji olmuştur. Bu stratejik ortaklığın
ebediyen sürmesinin her iki devletin ve bölge halklarının barış içinde yaşamasında büyük önem taşıdığı makalenin en önemli sonucudur.

Anahtar Kelimeler

Azerbaycan, Türkiye, Ermenistan, Karabağ, Neo-realizm

Teşekkür

Türkiye ve Azerbaycan'ın bağımsızlığı için canları pahasına mücadele etmiş bütün şehitlerimiz ve gazilerimiz ile değerli ailelerine şükranlarımı sunarım.

Kaynakça

• Abay, G. E: “Rusya, Kasım 2020’den beri Ermenistan’a silah sevk ediyor”, 21.08.2020, (Çevrimiçi) https://www.aa.com.tr/tr/dunya/rusya-kasim-2020den-beri-ermenistana-silah-sevk- ediyor/2341889 04 Nisan 2023.
• Abay, G. E: “Rusya Devlet Başkanı Putin: Çatışmalar Ermenistan toprağında yapılmıyor”, 07.10.2020, (Çevrimiçi) https://www.aa.com.tr/tr/azerbaycan-cephe-hatti/rusya-devlet-baskani-putin-catismalar- ermenistan-topraginda-yapilmiyor/1998449 05 Nisan 2023.
• Ak, İ: Osmanlı Basınında Kafkas İslam Ordusu’nun Bakü’yü Kurtarması. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, (64) ,2019, ss.385-408.
• Aliyev, İlham: “Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi VIII. Zirve Toplantısı İstanbul’da Yapıldı.”, 12 Kasım 2021, (Çevrimiçi) https://president.az/az/articles/view/54183 02 Mart 2023.
• Alkanalka, Mehmet: Türkiye Neden Hedefte? Çarpık Uluslararası İttifak İlişkileri ve Kurt Kapanı, Paradigma Akademi, Mart 2023, Çanakkale.
• Aydemir, Şevket Süreyya: Makedonya’dan Orta Asya’ya Enver Paşa (1914-1922), Cilt III, Ankara, 1985.
• BBC News Türkçe: “Milli Savunma Bakanı Akar: Azerbaycan, Karabağ’ı Ermenistan işgalinden yerli ve milli silah sistemlerimizin katkısıyla kurtardı”, 05 Aralık 2020, (Çevrimiçi), https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye- 55203097#:~:text=Kahraman%20Azerbaycan%20ordusu%2C%20Tek%20Vatan,de%20katk%C4%B1s%C4%B1yla%2044%20g%C3%BCnde%20kurtarm%C4%B1%C5%9Ft%C4%B1r. 02 Mart 2023.
• Benhür, Ç: “Türk Birliklerinin Azerbaycan’ı Tahliye Etmesi 1918”, Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,11, 2009, ss.23-31.
• Bozkuş, Y. Deveci: “Karabağ Savaşı Sonrası Türkiye-Azerbaycan-Ermenistan İlişkileri”, Journal of Balkan and Black Sea Studies, 2022, ss.127-154.
• Cankara, P. Özden ve Y. Cankara: “İran Ve Ermenistan Gölgesinde İsrail’in Azerbaycan İle Stratejik İlişkileri”, Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları Dergisi, 7(13), 2022, ss.1-21.
• Czechowska, L: “The Concept of Strategic Partnership As An Input In the Modern Alliance Theory”, The Copernicus Journal of Political Studies, 2013, No. 2(4), ss.36-51.
• Çeliksoy, E: İkinci Karabağ Savaşı’nda Şuşa’nın Rolü ve Türkiye- Azerbaycan İşbirlikleri, Al Farabi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 6(4), ss.126-133.
• Çiçekçi, C: “İkinci Dağlık Karabağ Savaşı Işığında İsrail-Azerbaycan İlişkileri: Yapısal ve Analitik Bir Çerçeve”, Güvenlik Çalışmaları Dergisi, 23(2), 2021, ss. 267-285.
• Çolak, Mustafa: “Osmanlı-Alman Rekabeti Çerçevesinde Kafkas Müslümanlarının Bağımsızlığı ve Bakü Meselesi”, History Studies, Volume 6, Issue 1, January (Ocak) 2014.