Karesi Çepnilerinin Demografik, Fizikî ve İktisadî Özellikleri

Yıl 2023, Cilt: 134 Sayı: 265, 271 - 284, 10.10.2023

Nahide Şimşir Seher Sav Sevgili

https://doi.org/10.55773/tda.1266880

Öz

Balıkesir ve çevresinde 16. Yüzyıldan itibaren Çepnilerin izi sürülebilmektedir. Çepniler ile ilgili çalışmalar daha çok yaşadıkları alanlarda saha çalışmalarına göre mevcut durumlarının yazılması şeklindedir. Çepniler ile ilgili 19. yüzyıl ve Osmanlı Devleti’nin mali kayıtlarından olan temettuat defterlerine dayalı herhangi bir çalışma bulunmamaktadır. Osmanlı Devleti’nde Tanzimat devrinde yapılan yeniliklerden en önemlilerinden biri vergi usulünde yapılan değişikliktir. Bu devirde çeşitli isimlerle toplanan vergiler düzenlenmiş ve yeni bir vergi toplama usulüne geçilmiştir. Merkezden gönderilen geniş yetkili memuralar hane esaslı mal varlıklarının tamamını saymışlardır. Bu sayımlarda tutulmuş olan defterlere temettuat defterleri denilmiştir.
Bu makalede, BOA. ML. VRD. TMT. d.7226 Numaralı Temettuat Defteri esas alınmıştır. Bu defter sayesinde Balıkesir ve çevresinde yaşayan Çepniler, nüfusları, fiziki özellikleri ve ekonomik varlıkları grafiklere dökülmek suretiyle değerlendirilmiştir. BOA. ML. VRD. TMT. d.7226 defterin tamamı tarafımızdan okunup, excele aktarılmış olduğu için, defterde bulunan diğer yörük grupları ile Çepniler kıyaslanmıştır. Bu çalışma ile Batı Anadolu’daki Çepniler hakkında önemli ayrıntılar ortaya çıkarılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Temettuat Defteri, Çepni, Balıkesir, Bigadiç, İvrindi, Hayvancılık.

Destekleyen Kurum

Herhangi bir destek alınmamıştır.

Proje Numarası

Bir proje sonucu değildir.

Teşekkür

-

Kaynakça

• BOSTAN, M. Hanifi: “Anadolu’da Çepni İskânı”, Türkler, 6, Ankara 2002, s. 299-311.
• BOA. ML. VRD. TMT.D7226, s.30-34, 59-62 ve 142-143.
• BOA. DH.SN.M.,1315 Za (Zilkade) (23.III. 1898-21.IV.1898), 15.
• İNALCIK, Halil: Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi 1300– 1600, İstanbul 2000.
• KURT, Yılmaz: “Adana Sancağında Kişi Adları”, Tarih Araştırmaları Dergisi, 15/26, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/783270., (Erişim Tarihi: 1.1.2023)
• KÜTÜKOĞLU, S: Mübahat, “Asâkir-i Mansûre-i Muhammediye Kıyâfeti ve Malzemesinin Temini Meselesi”, Doğumunun 100. Yılında Atatürk’e Armağan, İstanbul 1981, s. 519-605.
• GAZALİ, Mehmed: Balıkesir Vilâyeti Coğrafyası, Haz. Nahide Şimşir, Post Yay., İstanbul 2019.
• NASKALİ, GÜRSOY E: Deve Kitabı, Kitabevi Yay., İstanbul 2014.
• ORHUNLU, Cengiz: Osmanlı İmparatorluğunda Aşiretlerin İskânı, İstanbul 1987.
• SAV, Seher: BOA. ML. TMT.d7226 Numaralı Balıkesir Yörüklerine Ait Temettuat Defterinin Transkripsiyonu ve Değerlendirilmesi”, Balıkesir Üniversitesi Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir 2022.
• SEVİM, Sezai: XVI. Yüzyılda Karesi Sancağı (Tahrir Defterlerine Göre), Ankara Üniversitesi, Basılmamış Doktora Tezi, Ankara 1993.
• SÜMER, Faruk: Oğuzlar (Türkmenler), İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yay., İstanbul 1999.
• ŞİMŞİR, Nahide: Osmanlı Araştırmaları (Makaleler I), IQ yay., İstanbul 2004.
• ŞIMŞIR, Nahide: Balıkesir Şehri ve Tarihi Araştırmaları, IQ Yay. 2013.
• ŞIMŞIR, Nahide: Karesi Yörükleri, Post Yay., İstanbul 2017.
• ŞİMŞİR, Nahide: “Balıkesir’in Lojistik Değeri (19. Yüzyıl Başlarında)”, İsmail Hakkı Mercan’a Armağan, Haz. A. Gürcan – S. Şimşir, İstanbul 2022.
• ŞİMŞİR, Sebahattin: Anadolu’da Oğuz Boyları, Post Yay., İstanbul 2021.
• YALÇIN, Ayhan: “Temettuat Defterlerine Göre 19.Yüzyil Ortalarında Silifke Kazasının Sosyal ve Ekonomik Yapısı”, OTAM, Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi 15, Ankara 2004.