Establishment and Standards of Temporary Sheltering Areas (Case of Malatya Province in the Kahramanmaraş Earthquakes)

Yıl 2025, Cilt: 7 Sayı: 2, 300 - 309, 30.08.2025

Abdullah Özçelik , Yaren Gülşen

https://doi.org/10.46464/tdad.1635513

Öz

Earthquakes are disasters caused by tectonic movements in the Earth's crust, resulting in significant loss of life and property. The February 6, 2023, Kahramanmaraş earthquakes provided crucial insights into disaster management in Türkiye, particularly highlighting deficiencies in the planning and management of temporary shelter areas. Temporary shelter areas are established to provide safe accommodation for survivors, meet their basic needs, and restore social order after disasters. However, the unplanned establishment of these areas can lead to high population density, sanitation, and hygiene issues. Therefore, the necessary infrastructure systems, including electricity, water, and sewage, should be pre-planned and implemented accordingly. An examination of the tent cities established in Malatya following the earthquake revealed that a significant portion of the tents were distributed individually, with only 11% placed in organized areas. The reluctance of disaster victims to leave their damaged homes resulted in the irregular placement of shelter areas, leading to non-compliance with established standards. For effective and sustainable disaster management, the planning of temporary shelter areas must adhere to predefined criteria. Ensuring multiple transportation connections, prioritizing public land, and strategically positioning central service hubs are essential for more efficient post-disaster management. Data from the February 6 earthquakes indicate that post-disaster infrastructure efforts have led to time loss and additional costs. Therefore, it is crucial to pre-establish the necessary infrastructure for temporary shelter areas so they can be rapidly activated in the aftermath of disasters.

Anahtar Kelimeler

February 6 Kahramanmaraş Earthquakes , Disaster and Emergency , Tent City , Tent City Installation , Crisis Management

Geçici Barınma Alanlarının Kurulumu ve Standartları (Kahramanmaraş Depremleri Malatya İli Örneği)

Öz

Depremler, yer kabuğundaki tektonik hareketler sonucunda meydana gelen doğa kaynaklı afetler olup, büyük can ve mal kayıplarına neden olmaktadır. 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depremleri, Türkiye’de afet yönetimi açısından önemli dersler sunmuş, özellikle geçici barınma alanlarının planlanması ve yönetimi konularında eksiklikleri ortaya çıkarmıştır. Geçici barınma alanları, afet sonrası hayatta kalanların güvenli barınmasını sağlamak, temel ihtiyaçlarını karşılamak ve sosyal düzeni yeniden tesis etmek amacıyla oluşturulmaktadır. Ancak, bu alanların plansız kurulumu yüksek nüfus yoğunluğu, sanitasyon ve hijyen sorunları gibi olumsuzluklara yol açmaktadır. Bu nedenle, altyapı sistemlerinin (elektrik, su, kanalizasyon) önceden planlanması ve uygulanması gerekmektedir. Malatya’da deprem sonrası kurulan çadırkentler incelendiğinde, çadırların büyük bir kısmının bireysel dağıtıldığı ve düzenli alanlara kurulan çadırların oranının yalnızca %11 olduğu görülmüştür. Afetzedelerin hasarlı konutlarından ayrılmak istememesi nedeniyle çadır alanlarının düzensiz yerleşimlere kaydığı, bu durumun da standartlara uygun olmayan barınma alanları oluşmasına yol açtığı tespit edilmiştir. Afet yönetiminde etkili ve sürdürülebilir çözümler için, geçici barınma alanlarının önceden belirlenen kriterlere göre planlanması büyük önem taşımaktadır. Çoklu ulaşım bağlantılarının sağlanması, kamu mülkiyetinde alanların tercih edilmesi ve merkezi hizmet noktalarının stratejik olarak konumlandırılması gibi unsurlar afet sonrası sürecin daha verimli yönetilmesini sağlayacaktır. 6 Şubat depremlerinden elde edilen veriler, afet sonrası yapılan altyapı çalışmalarının zaman kaybı ve ek maliyet oluşturduğunu göstermektedir. Bu nedenle, gelecekte geçici barınma alanlarının altyapılarının önceden hazırlanarak hızla kullanıma sunulması kritik bir gerekliliktir.

Anahtar Kelimeler

6 Şubat Kahramanmaraş Depremleri , Afet ve acil durum , Çadırkent , Çadırkent kurulumu , Kriz yönetimi

Destekleyen Kurum

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı ( AFAD )

Kaynakça

• AFAD, 2015. Geçici Barınma Merkezlerinin Kurulması, Yönetimi ve İşletilmesi Hakkında Yönerge, T.C. İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), Ankara, Erişim adresi: https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/2310/files/Gecici_Barinma_Merkezlerinin_Kurulmasi_Yonetimi_Isletilmesi_Yonerge+1.pdf.
• AFAD, 2023a. Afet yönetimi bilgi notları, T.C. İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), Afetlere Müdahale Genel Müdürlüğü, Afet Yönetimi Merkezi Dairesi Başkanlığı, Ankara.
• AFAD, 2023b. 6 Şubat Kahramanmaraş Depremleri Raporu, T.C. İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), Ankara, Erişim adresi: https://deprem.afad.gov.tr/assets/pdf/Kahramanmara%C5%9F%20Depremi%20%20Raporu_02.06.2023.pdf.
• Can B., Can E. 2023. Şubat 2023 Türkiye Depremleri Sonrası Afet Bölgesi Hayvan Sağlığı Koordinasyonu Kapsamında Hatay İlinde Yürütülen Çalışmalar ve Afet Yönetiminde Veteriner Hekimliği, Resilience, 7(2), 375-389.
• Çankırı İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü, 2022. Çankırı Afet Müdahale Planı – Afet Barınma Grubu Operasyon Planı, T.C. İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), Ankara.
• Çoban V., Yerel Kandemir S., 2023. Depremden Zarar Görebilirlik Boyutunu Etkileyen Faktörlerin Derecelendirilmesi, Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (49), 61-67.
• Dönmez E., Tiryakioğlu İ., 2018. Gediz Fayı Yerkabuğu Hareketlerinin GNSS Gözlemleri ile İzlenmesi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 18(3), 1110-1117.
• Güçlüer D.E., 2023. Milli Güvenlik Meselesi Olarak Deprem, Avrasya Dosyası, 14(1), 192-205.
• IFRC, 2023. Emergency Shelter Standards and Best Practices, Kızılhaç ve Kızılay Dernekleri Federasyonu (IFRC), Geneva, Erişim adresi: https://www.ifrc.org.
• Şahin Y., Altın F.G., 2016. Çadırkent Yer Seçimi Problemi İçin Bir Atama Modeli: Isparta Örneği- An Assignment Model For Shelter Site Selection Problem: A Case Of Isparta, Mehmet Akif Ersoy University Journal of Social Sciences Institute, 8(16), 323-336.
• TMMOB, 2023. Geçici̇ barınma alanları yer seçimi̇ ve yerleşimi̇ nasıl olmalıdır- Rehber, TMMOB Şehir Plancıları Odası, Erişim adresi: https://www.spo.org.tr/resimler/ekler/03d8f73c2cf2f1e_ek.pdf.
• UNHCR, 2023. Emergency Handbook: Shelter Standards and Guidelines. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR), Geneva, Erişim adresi: https://emergency.unhcr.org.
• Yıldırım S. 2023. 6 Şubat Kahramanmaraş Depreminin Psikososyal Etkisi ve Depremzedelere Yönelik Sürdürülebilir Müdahalenin Önemi Üzerine Bir Gözlem Araştırması, Anasay, (24), 133-153.