Türkiye’de 2020-2024 Yılları Arasında Gerçekleşen Afetlerin Analizi: İstatistiksel Bulgular ve Yönetim Süreçleri

Yıl 2025, Cilt: 7 Sayı: 3, 463 - 477

Abdullah Özçelik , Yaren Gülşen

https://doi.org/10.46464/tdad.1648251

Öz

Afetler meydana gelmeden önce geçmiş verilerin bilimsel yöntemlerle değerlendirilmesi, karar verme sürecinin daha etkin ve sağlıklı yürütülmesi açısından büyük önem taşır. Bu çalışma, Türkiye’de 2020-2024 yılları arasında meydana gelen çeşitli afet istatistikleri ve detaylı değerlendirmeleri, farklı afet türlerinin sıklık analizi, bunların yerleşim alanlarına göre dağılım analizi ve afetlerin yönetimi ile müdahale süreçlerini kapsamlı bir şekilde ele almaktadır. Bu çalışma kapsamında, 2020 yılında meydana gelen doğa ve insan kaynaklı afet türleri ile sıklıkları incelenmiş; ayrıca 2021, 2022, 2023 ve 2024 yıllarındaki benzer afetlerin istatistikleri, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı'na (AFAD) ait afet yönetim ve karar destek sistemi AYDES verileri kullanılarak analiz edilmiş ve karşılaştırmalar yapılmıştır. Ayrıca bütünleşik afet yönetim süreçleri ele alınmış ve Türkiye’deki afet yönetim süreçleri hakkında bilgiler sunulmuştur. Afet öncesi hazırlık çalışmalarının önemi, afet anında etkili müdahale süreçleri ve afet sonrası iyileşme süreçleri detaylı bir şekilde ele alınmış ve değerlendirilmiştir. Elde edilen bulgular doğrultusunda, afet risk yönetimi ve stratejik yaklaşımlar konusunda çeşitli öneri ve tavsiyeler sunulmuştur. Bu öneriler, gelecekte meydana gelebilecek afetlerin etkilerini azaltmayı ve toplumsal dayanıklılığı artırmayı hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler

Afet istatistikleri , Afet türleri , Afet yönetimi , Müdahale süreçleri , AYDES

Destekleyen Kurum

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı ( AFAD )

Teşekkür

Bu çalışmanın amacına ulaşmasında veri paylaşımını sağlayan AFAD Başkanlığa teşekkür ederiz.

Analysis of Disasters in Türkiye Between 2020 and 2024: Statistical Findings and Management Processes

Öz

The scientific evaluation of historical data is crucial for enhancing the effectiveness and reliability of decision-making processes prior to the occurrence of disasters. This study comprehensively examines disaster statistics and detailed assessments in Türkiye between 2020 and 2024, including frequency analyses of various disaster types, spatial distribution analyses according to settlement areas, and an in-depth evaluation of disaster management and response processes. Within the scope of this study, the types and frequencies of natural and human-induced disasters that occurred in 2020 were analyzed. Additionally, the statistics of similar disasters from 2021, 2022, 2023, and 2024 were examined using data from the Disaster Management and Decision Support System (AYDES) of the Disaster and Emergency Management Authority (AFAD), allowing for comparative analyses. Furthermore, integrated disaster management processes were addressed, and insights into disaster management practices in Türkiye were provided. The significance of preparedness activities prior to disasters, effective intervention processes during disasters, and post-disaster recovery processes were thoroughly analyzed and evaluated. Based on the findings, various recommendations and strategic suggestions were proposed regarding disaster risk management and strategic approaches. These recommendations aim to reduce the impacts of potential future disasters and enhance societal resilience.

Anahtar Kelimeler

Disaster statistics , Types of disasters , Response processes , AYDES

Kaynakça

• AFAD, 2022a. Açıklamalı Afet terimleri Sözlüğü, T.C. İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, Erişim adresi: https://www.afad.gov.tr/kitaplar.
• AFAD, 2022b. Türkiye Afet Risk Azaltma Planı (TARAP) 2022-2030, T.C. İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), Erişim adresi: https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/e_Kutuphane/Planlar/28032022-TARAP-kitap_V6.pdf.
• AFAD, 2022c. İl Afet Risk Azaltma Planları, T.C. İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), Erişim adresi: https://www.afad.gov.tr/il-afet-risk-azaltma-pl.
• AFAD, 2022d. TAMP Türkiye Afet Müdahale Planı, T.C. İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), Erişim adresi: https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/e_Kutuphane/Planlar/TAMP.pdf.
• AFAD, 2025a. AYDES, Bütünleşik Afet yönetim Platformu, T.C. İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, Erişim adresi: https://aydes.gov.tr/.
• AFAD, 2025b. TASİP Türkiye Afet Sonrası İyileştirme Planı, T.C. İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), Barınma ve Yapım İşleri Genel Müdürlüğü, Erişim adresi: https://afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/e_Kutuphane/Planlar/TASIP/23052025-TASIP.pdf.
• Affandi M.I., Mayaguezz H., Herison A., Vanbudi A., Ardianto A., Saputro E., Andari R., 2024. Risk and Disaster Management Due to Climate Change Disaster in East Teluk Betung Sub-District, Bandar Lampung City. In IOP Conference Series: Earth and Environmental Science (Vol. 1394, No. 1, p. 012038), IOP Publishing.
• Arda Y.D., Soyluk A., 2023. Investigation of Sustainable Disaster Management with Fishbone Method; Hatay Province Example, Journal of Architectural Sciences and Applications, 8(Special Issue), 84-102, https://doi.org/10.30785/mbud.1317734.
• Cho H., Choi N., 2024. Analyzing Vulnerabilities of Disaster Risk Management Systems of Local Governments in South Korea: Evidence from National Audit Office Reports, Systems, 12(3), 76, https://doi.org/10.3390/systems12030076.
• Emaliyawati E., Satiadi D., Sutini T., Jamaludin H.N.N., Khofifah I.N., Manika L.R., Fauziyah S.M., Siagian E.T., 2022. The Effect of Disaster Education of Increasing Earthquake Disaster Preparedness: A Narrative Review, Jurnal Keperawatan Komprehensif (Comprehensive Nursing Journal), 8(4), https://doi.org/10.33755/jkk.v8i4.407.
• Goki F.S., Farahmandnia H., Sabzi A,. Taskiran Eskici G., Farokhzadian J., 2023. Iranian nurses' perceptions of core competencies required for disaster risk management, BMC Emerg Med., 2023 Aug 4; 23(1),84, https://doi.org/10.1186/s12873-023-00853-3.
• Goniewicz K., Goniewicz M., Burkle F.M., Khorram-Manesh A., 2020. The Impact of Experience, Length of Service, and Workplace Preparedness in Physicians’ Readiness in the Response to Disasters, Journal of Clinical Medicine, 9(10), 3328, https://doi.org/10.3390/jcm9103328.
• Gunanda A., Koestoer R.H.S., 2023. Evaluation of flood disaster management planning: a comparative method for Bostwana and Indonesia, ASEAN Natural Disaster Mitigation and Education Journal, 1(1), https://doi.org/10.61511/andmej.v1i1.2023.134.
• İskender H., 2021. Establishment of Modern Disaster Management in Turkey: Operational Improvements, Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 1(52), 243-255. https://doi.org/10.17498/kdeniz.1019340.
• Kim Y., Kim M.Y., 2022. Factors affecting household disaster preparedness in South Korea, PLOS ONE ,17(10), e0275540, https://doi.org/10.1371/journal.pone.0275540.
• Li P., Chen Y., Liu S., Tian L., Lu J., 2023. Research on meteorological risk prediction method based on machine learning algorithm, In Third International Conference on Computer Vision and Data Mining (ICCVDM 2022) (Vol. 12511, pp. 580-583), SPIE.
• Macose Von G.D., 2024. Building a resilient community with an ICT-Powered Local Government Unit (LGU): Community-based disaster solution, Jurnal Pendidikan Geografi: Kajian, Teori, dan Praktek dalam Bidang Pendidikan dan Ilmu Geografi: 27(2), Article 9, https://doi.org/10.17977/um017v27i22022p219-227.
• Nawang H., Bangun E., Budiarto A., 2024. Conceptual Disaster Management in Regional Policy Analysis, International Journal Of Humanities Education and Social Sciences, 3(4), https://doi.org/10.55227/ijhess.v3i4.888.
• Parura T.C.P., Rahardyan B., 2020. Evaluation of post-earthquake, tsunami, and liquefaction disaster waste management in Palu, In E3S Web of Conferences (Vol. 148, p. 06003), EDP Sciences.