EIGHT KHALAJ PROVERBS / ACHT CHALADSCH SPRICHWÖRTER*

Yıl 2012, Cilt: 1 Sayı: 1, 25 - 32, 01.06.2012

Gerhard Doerfer Sultan Tulu

Öz

Doefer’s original article was published in the book ‘Prof. Dr. Muharrem Ergin’e Armağan” (1992). The famous Turcologist Gerhard Doerfer is known as the ‘discoverer’ of the Khalaj language. Because he wrote many of his works in German, - just as his other significant studies on Iran- they are little known among the Turkish readers. Almost all the studies on Khalaj cite his name. The grammar of the Khalaj language is distinguished by its archaic properties. We would like to make a humble contribution by translating Doerfer’s article ‘Eight Khalaj Proverbs’ into Turkish for the Turkish readers. In his article, Doerfer examines the proverbs in the Vashqan accent as compiled by Cavad Hey’et and analyzes them from his point of view. As we translated the article, we tried to make the necessary revisions. Doerfer’s references given within the text are given as footnotes. The transcription of the text has undergone slight changes and a table showing the ten types of the imperative mood, as given by Doerfer in his book ‘The Khalaj Grammar”, has been added at the end. Doerfer’s article is important in terms of both the folklore and philology studies. The translation of this article was published also in the journal El Bilimi,published in Tebriz, Iran.

Anahtar Kelimeler

Khalaj, the Vashqan dialect, Khalaj proverbs, Khalaj folklore, Iranian Turcology

SEKİZ HALAÇÇA ATASÖZÜ

Öz

Söz konusu makale, Prof. Dr. Muharrem Ergine Armağan kitabında (1992) yayımlanmıştır. Ünlü Türkolog Doerfer Halaççanın kaşifi olarak görülür. Eserlerini çoğunlukla Almanca olarak yazdığı için Türk okurları,-İran’la ilgili diğer önemli araştırmalarında olduğu gibi- onun çalışmalarından haberdar olamamaktadır. Halaçça üzerine yapılan çalışmaların hemen hepsi Doerfer’in adıyla anılır. Halaççanın grameri eski arkaik öğeleri barındırması bakımından büyük önem taşır. Biz küçük bir katkı olması bakımından Doerfer’in Sekiz Halaçça Atasözü makalesini Türk okuruna çevirip ulaştırmak istedik. Doerfer bu makalesinde Cavad Hey’et’in, Vaşkan ağzından derlemiş olduğu atasözleri yeniden ele alıp değerlendirmekte ve kelimeleri kendi bakışaçısından tahlil etmektedir. Biz bu çeviride kelime tahlillerini yeniden gözden geçirdik ve gerekli düzeltmeleri ve eksik noktaları gidermeye çalıştık. Burada Doerfer’in makale içinde gösterdiği kaynakçalar, tarafımızdan dipnotlarda gösterildi. Yazının transkripsiyonunda da çok az değişiklik yapıldı ve metnin çevirisine yardımcı olması amacı ile yazının sonuna Doerfer’in Halaçça Gramer (=GrCh) kitabındaki, emir kipinin 10 tipinin tablosu eklendi. Makale hem folklor açısından hem de filoloji çalışmaları bakımından değer taşır. Makalenin çevirisi ayrıca İran, Tebriz'de, El Bilimi dergisinde de yayımlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Halaçça, Halaççanın Vaşqan ağzı, Halaçça atasözleri, Halaç folkloru, İran Türkolojisi