1. DergiPark
  2. Tehlikedeki Diller Dergisi
  3. Arşiv
  4. Cilt 11, Sayı 18
Yıl 2021, Cilt 11 , Sayı 18, Sayfalar 148 - 157 2021-01-28

Eski Türkçeden Çağdaş Türk Lehçelerine Kadar Veba Hastalığı İle İlgili Söz Varlığı

Aysun DEMİREZ GÜNERİ [1]

Öz

ESKİ TÜRKÇEDEN ÇAĞDAŞ TÜRK LEHÇELERİNE KADAR VEBA HASTALIĞI İLE İLGİLİ SÖZ VARLIĞI Aysun DEMİREZ GÜNERİ ÖZET: Bir dilde söz varlığına dâhil olan yeni kelimeler o günün ihtiyaçları içinde üretilir, kullanılır. Günümüzde Türkçede yer alan Covid 19 ya da diğer adıyla Corona ile ilgili bulaş~bulaşı, entübe hasta, sürü bağışıklığı vb. kavramların sıkça kullanılması gibi geçmişte veba hastalığıyla ilgili kelimeler de söz varlığımızda yer almıştır. Veba hastalığı tarihte sıklıkla görülmüş hem coğrafyayı hem siyasi tarihi etkilemiş; yaşanan değişimler söz varlığına da tesir etmiştir. Bu çalışmada Eski Türkçeden günümüz Türk lehçelerine kadar veba ile ilgili söz varlığı ele alınmış ayrıca Orhun Abidelerinde geçen ölet~ölüt~ ület kavramı üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

salgın hastalık, veba, söz varlığı, Göktürkler, Eski Türkçe, Çağdaş Türk Lehçeleri

Kaynakça

  • AGİŞEV, İ.M., vd. (1993). Başkurt Teleneň Hüzlege. II.tom. Meskev: Russkiy yazik.
  • ALTAYLI, Seyfettin(1994). Azerbaycan Türkçesi Sözlüğü II.İstanbul. İstanbul: MEB Yayınları:2618.
  • AYDIN, Erhan (2012). Orhun Yazıtları (Köl Tegin, Bilge Kağan, Tonyukuk, Ongi, Küli Çor). Konya: Kömen Yayınları.
  • BAYNİYAZOV A.J.; J. T. BAYNİYAZOVA, ( 2007). Türikşe- Qazakşa Sözdik. Almatı.
  • BOZKAPLAN, Şerif Ali ( 2009). Anadolu Ağızlarında Güzel Adlandırma Örnekleri. Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 4/3 Spring. 2009.
  • CAFEROĞLU, Ahmet (1968). Eski Uygur Türkçesi Sözlüğü. İstanbul: Edebiyat Fakültesi Basımevi.
  • CEYLAN YİĞİT, Sibel (2019). “Arşiv Belgelerine Göre Filistin’de salgın Hastalıklar Ve Alınan Önlemler Üzerine Bir Değerlendirme”. Journal of İslamicjerusalem Studies. 19(3), s.335-354.
  • CHAVANNES, Edouard (2013). Batı Türkleri, 2. Baskı. İstanbul Selenge Yayınları.
  • CLAUSON, Sır Gerard (1972). An Etymological Dictionary of Pre- Thirteenth- Century Turkish. Oxford: At The Clarendon Press.
  • CUMAKUNOVA, Qulzura (2005). Türkçö- Kırqızça Sözdük. Bişkek: Kırqız-Turk “Manas” Üniversitetinin Basılmaları:74, Sözdük Seriyası:2.
  • Çam, Cüneyt (2017). “ Salgın Haberleri Eylül 2017 Madagaskar Veba Salgını”. Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Halk Sağlığı Dergisi. C.2, S.2.
  • DrevneTyurkskiy Slovar. Akademiya NAUK SSSR İnstitut Yazıkoznaniya. Leningrad. 1969.
  • ERTAŞ, Mehmet Yaşar; Eğnim, Kağan (2011). Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nde Hastalıklar. Pamukkale Üniversitesi Enstitüsü Dergisi, S.10, s.83-108.
  • GÜLENSOY, Tuncer (2007). Türkiye Türkçesindeki Türkçe Sözcüklerin Köken Bilgisi Sözlüğü II. Ankara: TDK: 911.
  • GÜLER, Zekeriya (2013). “Mehmed Âkif’in Fatih Kürsüsünde ve Âsım’dan Hadis Atıfları”, FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi1, s.198-210.
  • KOÇ, Aylin (2010). “Hastalık İsimlerinde Örtmece”. Türk Dünyası Araştırmaları. S.188, Ekim 2010.
  • KOÇ, Kenan, vd. (2003). Kazak Türkçesi- Türkiye Türkçesi Sözlüğü. Ankara. Akçağ Yay.
  • ÖLMEZ, Mehmet (2012). Orhon- Uygur Hanlığı Dönemi Moğolistan’daki Eski Türk Yazıtları (Metin-Çeviri Sözlük. Ankara: BilgeSu Yayıncılık.
  • ÖNER, Mustafa (2009). Kazan Tatar Türkçesi Sözlüğü. Ankara: TDK Yay.
  • Özbekçe-Türkçe ve Türkçe- Özbekçe İzahlı Lugat. Özbek Turk Litseyları Naşrı, Taşkent: Özbek –Türk Liseleri Yayınları. 1997.
  • SAMİ, Semseddin (2010). Kamus_ı Türkî/ Semseddin Sami (haz.:Paşa Yavuzaslan). Ankara: TDK.
  • SCHAMİLOĞLU, Uli (2019). “Türk Yazı Dillerinin Tarihi Dönemleri: Yeni Bir Bakış (Historical Periods of Turkish Written Languages: A New Perspective)”. VIII. Uluslararası Türkoloji Kongresi “ Prof. Dr. Fuat Sezgin anısına”-Türk Uygarlığı: Köklü Geçmişten Günümüze- İstanbul/Türkistan 2019.Ankara: Ahmet Yesevi Üniversitesi: İnceleme araştırma Dizisi: 66, Ekim 2019.
  • TAŞAĞIL, Ahmet(2014). Kök Tengri’nin Çocukları (Avrasya Bozkırlarında İslâm Öncesi Türk Tarihi). İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları.
  • TEKİN, Talat (2003). Orhun Yazıtları Kül Tigin, Bilge Kağan, Tunyukuk. İstanbul: Yıldız Dil ve Edebiyat Dizisi:1.
  • TEKİN, Talat (2003). Orhun Türkçesi Grameri. İstanbul: Türk Dilleri Araştırmaları Dizisi: 9.
  • TOKAT, Feyza (2012). Karakalpak Türkçesinde Tıp Terimleri. Pamukkale University Journal of Social Sciences İnstitue. S.13, s.1-15.
  • UÇAR, İlhan (2010). Türkçede Eş Anlamlılık Ve Eski Anadolu Türkçesi Tıp Yazmalarında Eş Anlamlı Kelime Kullanımı. ZfWT Vol. 2, No.1.
  • XIII. Yüzyıldan Günümüze Kadar Kitaplardan Toplanmış Tanıklarıyla Tarama Sözlüğü IV. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. 1957.
  • XINGLIANG, He; Hongzhen, Guo (2015). Çinlilerin Gözünden Türklerin Tarihi. İstanbul: Kalkedon Yayıncılık: 285.

Ayrıntılar

Birincil Dil tr
Konular Dil Bilim
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Yazar: Aysun DEMİREZ GÜNERİ (Sorumlu Yazar)
Kurum: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Çağdaş Türk Leh. ve Edebiyatları
Ülke: Turkey
Tarihler

Yayımlanma Tarihi : 28 Ocak 2021

Kaynak Göster

Bibtex @araştırma makalesi { tdd789853, journal = {Tehlikedeki Diller Dergisi}, issn = {}, eissn = {2148-130X}, address = {Hacettepe Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, Beytepe/Ankara}, publisher = {Ülkü ÇELİK ŞAVK}, year = {2021}, volume = {11}, pages = {148 - 157}, doi = {}, title = {Eski Türkçeden Çağdaş Türk Lehçelerine Kadar Veba Hastalığı İle İlgili Söz Varlığı}, key = {cite}, author = {Demi̇rez Güneri̇, Aysun} }
APA Demi̇rez Güneri̇, A . (2021). Eski Türkçeden Çağdaş Türk Lehçelerine Kadar Veba Hastalığı İle İlgili Söz Varlığı . Tehlikedeki Diller Dergisi , 11 (18) , 148-157 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/tdd/issue/60094/789853
MLA Demi̇rez Güneri̇, A . "Eski Türkçeden Çağdaş Türk Lehçelerine Kadar Veba Hastalığı İle İlgili Söz Varlığı" . Tehlikedeki Diller Dergisi 11 (2021 ): 148-157 <https://dergipark.org.tr/tr/pub/tdd/issue/60094/789853>
Chicago Demi̇rez Güneri̇, A . "Eski Türkçeden Çağdaş Türk Lehçelerine Kadar Veba Hastalığı İle İlgili Söz Varlığı". Tehlikedeki Diller Dergisi 11 (2021 ): 148-157
RIS TY - JOUR T1 - Eski Türkçeden Çağdaş Türk Lehçelerine Kadar Veba Hastalığı İle İlgili Söz Varlığı AU - Aysun Demi̇rez Güneri̇ Y1 - 2021 PY - 2021 N1 - DO - T2 - Tehlikedeki Diller Dergisi JF - Journal JO - JOR SP - 148 EP - 157 VL - 11 IS - 18 SN - -2148-130X M3 - UR - Y2 - 2020 ER -
EndNote %0 Tehlikedeki Diller Dergisi Eski Türkçeden Çağdaş Türk Lehçelerine Kadar Veba Hastalığı İle İlgili Söz Varlığı %A Aysun Demi̇rez Güneri̇ %T Eski Türkçeden Çağdaş Türk Lehçelerine Kadar Veba Hastalığı İle İlgili Söz Varlığı %D 2021 %J Tehlikedeki Diller Dergisi %P -2148-130X %V 11 %N 18 %R %U
ISNAD Demi̇rez Güneri̇, Aysun . "Eski Türkçeden Çağdaş Türk Lehçelerine Kadar Veba Hastalığı İle İlgili Söz Varlığı". Tehlikedeki Diller Dergisi 11 / 18 (Ocak 2021): 148-157 .
AMA Demi̇rez Güneri̇ A . Eski Türkçeden Çağdaş Türk Lehçelerine Kadar Veba Hastalığı İle İlgili Söz Varlığı. TDD. 2021; 11(18): 148-157.
Vancouver Demi̇rez Güneri̇ A . Eski Türkçeden Çağdaş Türk Lehçelerine Kadar Veba Hastalığı İle İlgili Söz Varlığı. Tehlikedeki Diller Dergisi. 2021; 11(18): 148-157.
IEEE A. Demi̇rez Güneri̇ , "Eski Türkçeden Çağdaş Türk Lehçelerine Kadar Veba Hastalığı İle İlgili Söz Varlığı", Tehlikedeki Diller Dergisi, c. 11, sayı. 18, ss. 148-157, Oca. 2021
Makalenin Yazarları
Aysun DEMİREZ GÜNERİ [1]
Makale Gönder
Arşiv
Editör Kurulu
İletişim