Tatar Easy to Read Books for Language Learning, Developing Reading Skills and Support for Minority and Endangered Languages

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 19, 347 - 377, 24.07.2021

Sabira Stahlberg , Fazile Nasretdin

Öz

The use of Easy Language and Easy to Read books is growing in several countries. In some
states there are already laws aiming at making information and culture available for all through Easy
Language. Easy to Read texts also support the inclusion of minorities, migrants and multilinguals, less
skilled or unfamiliar readers and people with dyslexia or reading difficulties. Today an Easy Language
(a simpler language variation) has been developed for several majority languages, but the use of Easy
Language and Easy to Read books for minority and endangered language preservation, language
skills development and revitalisation is an innovative approach.

A pioneering project was launched by the multilingual publisher Bokpil, author Sabira Stahlberg and
the Tatar community in Finland in 2019. It has so far resulted in the translation and publication of six
Easy to Read books. The language in the books is International Tatar (halıkara tatarça) and they are
published in the Latin script. The books are targeted at the Tatar diaspora and they are available for
free on the internet for readers worldwide. The Easy to Read books are already being used as reading
and language learning materials in families and in the Tatar-language weekend school in Helsinki.

The goals of the Easy to Read project are supporting literacy, development of stable reading skills and
creation of regular reading habits in the minority language, in this case Tatar. Increasing and
encouraging Tatar language use among children and youth and also to inspire adult readers to use
their home language in new contexts and enrich their vocabulary are further goals. The project has
already received international attention from readers and researchers. This article documents the background and implementation of the Tatar Easy to Read project, the work of the translator and the
editing team SelkoTatar (‘EasyLanguage Tatar’, a combination of Finnish selkokieli ‘Easy Language’
and Tatar) in creating an internationally understandable Tatar Easy Language, and some perspectives
for other minority or endangered languages.

Anahtar Kelimeler

Easy to Read, Easy Language, Tatar Easy language, reading, reading skills, language learning, language support, language preservation, language development, translation, minority languages, endangered languages

Tatarca Kolay Okunan Kitaplar: Dil Öğrenimi, Okuma Geliştirme ve Tehlikedeki Diller için Destek

Öz

Kolay Okunan kitapların kullanımı birçok ülkede artıyor. Bazı ülkelerde, Kolay Dil ve Okuması
Kolay metin ve kitaplar aracılığıyla yazılı ifadeleri toplumdaki tüm vatandaşlar için erişilebilir kılmak
amacıyla hâlihazırda yasalar çıkarılmıştır. Kolay Okunan metinler azınlıkların, göçmenlerin ve çok
dillilerin, daha az yetenekli veya aşina olmayan okuyucuların ve disleksi veya okuma güçlüğü çeken
kişilerin kapsanmasını destekliyor. Günümüzde, birkaç çoğunluk dilinde oluşturulmuş bir Kolay Dil
mevcut. Yine de azınlık dillerine veya tehlikede olan dillere destek ve canlandırma sağlamak için Kolay
Dil ve Kolay Okunan kitapların kullanılması yenilikçi bir yaklaşımdır.

Çok dilli yayıncı Bokpil, yazar Sabira Stahlberg ve Finlandiya’daki Tatar topluluğu tarafından 2019'da
bu konuda öncü bir proje başlatıldı. Proje, şimdiye kadar altı Kolay Okunan kitabın çevirisiyle
sonuçlandı. Kitaplardaki dil uluslararası Tatarca (halıkara tatarça) ve Latin alfabesi ile yayınlandı.
Kitaplara, dünya çapındaki okuyucular internetten ücretsiz erişebilmektedir. Kolay Okunan kitaplar
Helsinki'de Tatarca eğitim veren hafta sonu okullarında okuma ve dil öğrenme materyali olarak
hâlihazırda kullanılmaktadır.

Bu azınlık ve tehlikedeki dillerde Kolay Okunan kitap projesi, okuryazarlığı desteklemeyi, istikrarlı
okuma becerilerini geliştirmeyi ve düzenli okuma alışkanlıkları oluşturmayı amaçlıyor. Özellikle
çocuklar ve gençler arasında Tatar dili kullanımını artırmayı ve teşvik etmeyi, aynı zamanda yetişkin
okuyuculara ana dillerini yeni bağlamlarda kullanmaları ve kelime dağarcıklarını zenginleştirmeleri
için ilham vermeyi hedefliyor. Proje, araştırmacılardan ve okuyuculardan uluslararası ilgi gördü. Bu
makale Kolay Okunan Tatarca projesinin arka planını ve uygulamasını, çevirmen ve SelkoTatar ekibinin uluslararası düzeyde anlaşılabilir bir Kolay Tatar Dili oluşturma çalışmalarını ve diğer azınlık veya
tehlike altındaki diller için görüşleri ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Okuması Kolay, Kolay Dil, okuma, okuma becerileri, dil öğrenme, dil desteği, dil gelişimi, Tatar dili, çeviri, tehlike altındaki diller

Kaynakça

• Hansen-Schirra, Silvia & Maaß, Christiane, eds (2020). Easy Language Research: Text and User Perspectives. Berlin: Frank & Timme.
• Maaß, Christiane (2020). Easy Language – Plain Language – Easy Language Plus. Balancing Comprehensibility and Acceptability. Berlin: Frank & Timme.
• Maaß, Christiane & Rink, Isabel, eds (2019). Handbuch Barrierefreie Kommunikation. Berlin: Frank & Timme.
• Stahlberg, Sabira (2021). Filip häm toman. Helsinki: Bokpil. https://villa.bokpil.eu/tt/filip-ham-toman/
• Stahlberg, Sabira (2021). Filip hava alanında. Helsinki: Bokpil. https://villa.bokpil.eu/tt/filip-havaalaninda/
• Stahlberg, Sabira (2021). Filip tunnelda. Helsinki: Bokpil. https://villa.bokpil.eu/tt/filip-tunnelda/
• Stahlberg, Sabira (2020). Filip hayvan bakçasında. Helsinki: Bokpil. https://villa.bokpil.eu/tt/filiphayvan-bakcasinda/
• Stahlberg, Sabira (2020). Filip köymädä. Helsinki: Bokpil. https://villa.bokpil.eu/tt/filip-koymada/
• Stahlberg, Sabira (2020). Miranda. Helsinki: Bokpil. https://villa.bokpil.eu/tt/miranda/
• Stahlberg, Sabira (2020). Multicoloured language. Helsinki: Bokpil.
• Ståhlberg, Sabira (2020). “Easy to Read books — a method for developing literacy in endangered languages”. EL Blog. http://www.el-blog.org/easy-to-read-books-a-method-for-developing-literacy-inendangered-languages/
• Stahlberg, Sabira (2019). Catch the eye. Helsinki: Bokpil.
• Stahlberg, Sabira (2017). Hugo’s history. Varna: Lecti Book Studio.
• Stahlberg, Sabira (2016). The quest for Kraken. Varna: Lecti Book Studio.
• Bokpil (Tatar): https://bokpil.eu/tt/
• Edu Bokpil (Tatar): https://edu.bokpil.eu/tt/
• EL Blog: http://www.el-blog.org/
• Inclusion Europe: https://www.inclusion-europe.eu/easy-to-read/
• Klaara blog (Orsolya Kiss): https://blogs.helsinki.fi/klaara-network/2021/06/21/easy-to-read-booksfor- minority-languages-the-case-of-tatar-in-finland/
• Villa Bokpil (Tatar): https://villa.bokpil.eu/tt/