Ingilo Georgian. Preserving, Losing, Recovering: Linguistic Aspects Of Cross-Border Language Contact Situations

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 22, 11 - 25, 14.02.2023

Marina Berıdze , Maka Tetradze , Zakharia Pourtskhvanıdze

Öz

Ingilo Georgian is a cross-border dialect of the Georgian language spoken in Western Azerbaijan. It is a crucial part of the Georgian dialectal continuum. Its distinguishing features are motivated by the heavy linguistic contact with the Azerbaijani language. The approximately hundred-year history of linguistic research of Ingilo Georgian provides a solid base to place the study on a broad field of linguistic comparison. With this contribution, we wish to start this process. The most characteristic grammatical features of Ingilo Georgian are highlighted and compared with other dialects of Georgian on the basis of the Georgian dialect corpus data. The historical depth of the empirical evidence of Georgian allows a comparison to both old and modern standard Georgian from the diachronic perspective as well.

Anahtar Kelimeler

Georgian Language, Language Island Study, Contact Linguistics, Ecology of Language

Destekleyen Kurum

Johann Wolfgang Goethe University Frankfurt, Germany

İngiloy Gürcücesi. Koruma, Kaybetme, Kurtarma: Sınır Ötesi Dil İletişim Durumlarının Dilbilimsel Görünümü

Öz

İngiloy (İngilo) Gürcücesi, Gürcü dilinin Batı Azerbaycan'da konuşulan sınır ötesi bir lehçesi ve Gürcü lehçe sürekliliğinin vazgeçilmez bir parçasıdır. Lehçenin özellikleri, Azerbaycan diliyle olan yoğun dilsel temasından kaynaklanmaktadır. İngiloy Gürcücesi'nin yaklaşık yüz yıllık dilbilimsel araştırma tarihi, çalışmayı geniş bir dil bilimsel karşılaştırma alanına yerleştirmek için sağlam bir temel imkânı sunmaktadır. Aşağıdaki makalede böylesi bir sürecin başlangıcı yapılmaktadır. Makalede İngiloy Gürcücesi'nin en karakteristik gramer özellikleri vurgulanmakta ve Gürcü Lehçeleri Veri Bankası bilgileri ışığında İngiloy Gürcücesi, Gürcüce'nin diğer lehçeleriyle karşılaştırılmaktadır. Gürcüce'nin karşılaştırmalı dil kanıtlarının tarihsel derinliği eski veya modern standart Gürcüce ile diyakronik bir karşılaştırma yapılmasına izin vermektedir.

Anahtar Kelimeler

Gürcüce, Dil Adası Araştırması, Etkileşimsel Dilbilim, Dil Ekolojisi

Kaynakça

• Abashvili, Vasil (2005). Ingiloan Dialekt of the Georgian Language. Meridian. Tbilisi. (Original: ვასილ აბაშვილი 2005 ქართული ენის ინგილოური დიალექტი, მერიდიანი, თბილისი. Vasil abashvili kartuli enis ingilouri dialekṭi, meridiani, tbilisi)
• Beridze, M.; Lortkipanidze, L. & Nadaraia, D. (2015). Dialect Dictionaries in the Georgian Dialect Corpus. In: Aher, M., Hole, D., Jeřábek, E., Kupke, C. (eds), Logic, Language, and Computation. TbiLLC 2013. Lecture Notes in Computer Science, vol 8984. Springer, Berlin, Heidelberg.
• Beridze, M., L. Bakuradze & Z. Pourtskhvanidze (2020). A Georgian Language Island in Iran: Fereydani Georgian. Iranian Studies: Vol 53, No 3-4 - Taylor & Francis. Routledge. 489-550.
• Chumbow, B. S. (1999). Transborder languages of Africa. In: Social Dynamics. A journal of African studies. Vol. 25, 1999 -1. Pp 51-69.
• Clifton, J. M., Deborah A.; Kirk, Peter & Ljøkjell, Roar (2002). The sociolinguistic situation of the Udi in Azerbaijan. In Studies in Languages of Azerbaijan, Vol. 1, John M. Clifton (ed.),107–123.
• Clifton, J. M. (2013). Colonialism, nationalism and language vitality in Azerbaijan. In: Responses to Language Endangerment. In honor of Mickey Noonan. New directions in language documentation and language revitalization. (Ed.) Elena Mihas, Bernard Perley, Gabriel Rei-Doval & Kathleen Wheatley. John Benjamins Publishing Company.
• Gambashicze, R. (1949). Ingilo Variety. Grammatical description and lexicon. (Original: ġambašiʒe, r. ingilouri ḳ̣̣ilo. gramaṭiḳ̣̣uli mimoxilva da leksiḳ̣̣oni. 1949. tbilisi. ღამბაშიძე, რ. ინგილოური კილო. გრამატიკული მიმოხილვა და ლექსიკონი. 1949. თბილისი.)
• Imnaishvili, D. (1953). Umlaut in Ingiloian. In: Iberian-Caucasian Linguistics. Vol. V. Pp. 165-181. (Oiginal: imnaišvili, d. umlauṭi ingilourši / gr. imnaišvili // iberiul-ḳ̣̣avḳ̣̣asiuri enatmecniereba / enatmecnierebis insṭiṭuṭi. - tbilisi, 1953. - ṭ.5. - gv.165-181. (იმნაიშვილი, დ. უმლაუტიინგილოურში / გრ. იმნაიშვილი // Iberian-Caucasian Linguistics. Tbilisi, Institute of Linguistics. Vol 5. Pp. 165-181)
• Jangidze, V. (1978). Ingilo Dialekz in Azerbaijan. In: Issues of Linguistic Interreference. (Original: В. Джангидзе 1978 Ингилойский диалект в Азербаиджане (вопросы граматической и лексической интерференции). Jorbenadze, Besarion (1989). Georgian Dialectology. Metsniereba, Tbilisi. 605 p. (Original: besarion ǯorbenaʒe. kartuli dialekṭologia I. mecniereba. tbilisi, 1989. 605. / ბესარიონ ჯორბენაძე. ქართული დიალექტოლოგია I. მეცნიერება. თბილისი, 1989. 605.)
• Keel, William & Klaus J. Mattheier (Ed.) (2003). Deutsche Sprachinseln weltweit: Interne und externe Perspektiven- German Language Varieties Worldwide: Internal and external Perspectives. Edited Collection. 328 P. Linguistics.
• Kvashonkin A. (1920-1922). V.Советизация Закавказья в переписке большевистского руководства, гг. In: Cahiers du monde russe: Russie, Empire russe, Union soviétique, États indépendants, vol. 38, n°1-2, Janvier-juin 1997. Guerre, guerres civiles et conflits nationaux dans l'Empire russe et en Russie soviétique, 1914-1922. Pp. 163-194.
• Kuzibabashvili, Vasilii (1992). The Relation of Ingiloian to the Kakhetian Dialect. PhD thesis. Tbilisi P.153. (Original: ḳuzibabašvili, vasili 1992 ingilouri ḳilos mimarteba ḳaxurtan: dis. pilol. mecn. ḳ̣̣and. 10.02.02 / samecn. xelmʒġ.: t. uturgaiʒe; enatmecn. in-ṭi. - tb., 1992. - 153gv. კუზიბაბაშვილი, ვასილი 1992 ინგილოური კილოს მიმართება კახურთან: დის. ფილოლ. მეცნ. კანდ. 10.02.02 / სამეცნ. ხელმძღ.: თ. უთურგაიძე ; ენათმეცნ. ინ-ტი. - თბ., 1992. - 153გვ.. - ბიბლიოგრ.: გვ. 114-153).
• Lomtadze, T. & R. Enoch (2019). Judeo-Georgian. Judeo-Georgian Language as an Identity Marker of Georgian Jews (The Jews Living in Georgia). In: Journal of Jewish Languages 7(1):1-26.
• Ndhlovu F. (2014). Cross-border Languages in Southern African Economic and Political Integration. In: African Studies. Vol. 72, 2013-1. Pp. 19-40.
• Shanidze, Akaki (1976). Old Georgian Grammar. Tbilisi. (Original: šanidze, aḳaḳi 1976 ʒveli kartuli enis gramaṭiḳ̣̣a, tbilisi. აკაკი შანიძე 1986 ძველი ქართული ენის გრამატიკა, თბილისი, 1976წ.)