Öz
Ali Canip Yöntem takes a critical attitude towards the social life in which he lives while carrying social issues to his poem “Horizons of the Orient” with a sense of social responsibility. The poem approaches social relations through the characteristics that the East attaches importance to, and tries to show the corruption and alienation that permeates social life through poetry. The pessimistic atmosphere that draws attention throughout the poem is important in that it shows Ali Canip Yöntem’s perspective on society and the period on which social life was founded. The views that the poet analyses in the text are parallel to the sociocultural panorama of the period. Ali Canip Yöntem focuses on the dominant mindset in his environment with his expressions that suggest a long-standing inhibition and Western hegemony. Unlike most other poets who look for the causes of this situation in the West, Ali Canip Yöntem questions what Eastern societies can do. After referring to the loss of values and outdated tendencies of the Orient, which feels the grave influence of darkness in itself, the poet invites the society to a sharp revolt and calls for the elimination of superstitious thoughts that stand in the way of mass progress. Ali Canip Yöntem could not remain indifferent to the backwardness of the society of which he is a member. His poem “Horizons of the Orient” can be read as a text of social criticism with, which holds a mirror to social life. The primary starting point of the poem is the crisis that the Ottoman and Turkish world fell into and the pessimism that the poet experienced in the face of this situation. While analyzing the society he lives in, Ali Canip Yöntem also draws the map of changing this situation and being able to hold on in the contemporary world.
Anahtar Kelimeler
Ali Canip Yöntem Horizons of the Orient social criticism social life awakening
Etik Beyan
Ethics Committee Approval Ethical committee approval is not required for this research. Conflict of Interest The author declares no conflicts of interest in this study. Financial Disclosure This research received no external funding.
Kaynakça
- Aktaş, Ş. (2009). Şiir tahlili teori uygulama. Akçağ Yayınları.
- Deveci, M. (2008). Ferit Edgü’nün öykülerinde kendiliğe çağrı ve uyanış izleği. Erdem, 51, 77-89.
- Fromm, E. (2015). İtaatsizlik üzerine. (N. Soysal, Çev.). Say Yayınları.
- Kaplan, M. (2015). Şiir tahlilleri 1. Dergâh Yayınları.
- Korkmaz, R. (Ed.). (2011). Yeni Türk edebiyatı el kitabı. Grafiker Yayınları.
- Meriç, C. (2017). Umrandan uygarlığa. İletişim Yayınları.
- Said, E. (1989). Oryantalizm/sömürgeciliğin keşif kolu (S. Ayaz, Çev.). Pınar Yayınları.
- Sazyek, H. (1991). Ali Canib Yöntem’in şiirleri. Ankara Üniversitesi Dil ve TarihCoğrafya Fakültesi Dergisi, 35(1), 263-288.
- Yöntem, A. C. (1918). Şark’ın ufukları. Geçtiğim Yol. Ahmediye Matbaacılık Şirketi.
Öz
Ali Canip Yöntem, toplumsal meseleleri sosyal sorumluluk duygusu ile “Şark’ın Ufukları” şiirine taşırken içinde bulunduğu sosyal hayata karşı eleştirel bir tavır takınır. Şiir, toplum ilişkisine Doğu’nun önem verdiği hususiyetler üzerinden yaklaşır ve sosyal yaşama sinen yozlaşmayı, yabancılaşmayı şiirden hareketle göstermeye çalışır. Şiirin tamamında dikkat çeken karamsar hava, Ali Canip Yöntem’in topluma bakış açısını ve içtimai yaşamın üzerine kurulduğu dönemi göstermesi bakımından önemlidir. Şairin metinde irdelediği görünümler, dönemin sosyokültürel panoraması ile koşutluk gösterir. Ali Canip Yöntem, yıllardır süregelen bir tutukluğu ve Batı hegemonyasını sezdirir nitelikteki ifadeleriyle içinde bulunduğu ortamdaki baskın düşünce yapısına odaklanır. Bu durumun nedenlerini özellikle Batı’da arayan diğer çoğu şairin aksine Ali Canip Yöntem, Doğu toplumlarının neler yapabileceğini sorgular. Şair, karanlığın vahim nüfuzunu benliğinde hisseden Şark’ın değer yitimine ve çağ dışı eğilimlerine atıfta bulunduktan sonra toplumu keskin bir başkaldırıya davet eder ve kitlesel ilerleyişin önündeki batıl düşünceleri bertaraf etme çağrısında bulunur. Bir ferdi olduğu toplumun geri kalmışlığına kayıtsız kalamayan Ali Canip Yöntem’in “Şark’ın Ufukları” şiiri, sosyal hayata ayna tutan niteliğiyle bir sosyal eleştiri metni olarak okunabilir. Şiirin birincil hareket noktası, Osmanlı ve Türk dünyasının içine düştüğü buhran ve şairin bu durum karşısında yaşadığı karamsarlıktır. Ali Canip Yöntem, içinde yaşadığı toplumun tahlilini yaparken diğer taraftan bu durumu değiştirmenin ve çağdaş dünyada tutunabilmenin haritasını çizer.
Anahtar Kelimeler
Ali Canip Yöntem Şark’ın Ufukları toplum eleştirisi sosyal yaşam uyanış
Etik Beyan
Etik Komite Onayı Araştırmada etik kurul iznine gerek yoktur. Çıkar Çatışması Yazar, çıkar çatışması olmadığını beyan eder. Finansman Araştırma için herhangi bir mali destek alınmadı.
Kaynakça
- Aktaş, Ş. (2009). Şiir tahlili teori uygulama. Akçağ Yayınları.
- Deveci, M. (2008). Ferit Edgü’nün öykülerinde kendiliğe çağrı ve uyanış izleği. Erdem, 51, 77-89.
- Fromm, E. (2015). İtaatsizlik üzerine. (N. Soysal, Çev.). Say Yayınları.
- Kaplan, M. (2015). Şiir tahlilleri 1. Dergâh Yayınları.
- Korkmaz, R. (Ed.). (2011). Yeni Türk edebiyatı el kitabı. Grafiker Yayınları.
- Meriç, C. (2017). Umrandan uygarlığa. İletişim Yayınları.
- Said, E. (1989). Oryantalizm/sömürgeciliğin keşif kolu (S. Ayaz, Çev.). Pınar Yayınları.
- Sazyek, H. (1991). Ali Canib Yöntem’in şiirleri. Ankara Üniversitesi Dil ve TarihCoğrafya Fakültesi Dergisi, 35(1), 263-288.
- Yöntem, A. C. (1918). Şark’ın ufukları. Geçtiğim Yol. Ahmediye Matbaacılık Şirketi.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları (Diğer) |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 25 Mart 2024 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024 |