Türk Dünyasının Millî-Manevi Değerleri ve Bahtiyar Vahabzade

Yıl 2011, Sayı: 31, 101 - 129, 01.08.2011

Nazim Muradov

Öz

Bahtiyar Vahabzade, kendine özgü poetik üslubu ve şiir serüveni olan, millî-manevi değerleri bayrak edinen, onları yüceltip farklı bakış açılarından değerlendiren şairlerimizdendir. B. Vahabzade şiiri, halkın yazgısında izler bırakan toplumsal-siyasi olayları poetik bir şekilde yansıtan ayna gibidir. Vahabzade yaratıcılığı, orta ve yakın tarihimizin en hassas barometresi niteliğindedir. Onun şiirine yansıyan toplumsal gerçekler, şairin açık münasebeti ile ilgi çekmektedir. Şairin çeşitli ruh hâllerini yansıtan bu münasebetlerin ortak özelliği ise yazarının samimiyeti, yüksek vatandaşlık duyarlılığıdır. Şair yurdu, yurttaşı nasıl sevdiğini söylemekle yetinmeyip onları nasıl sevmek gerektiğini de ifade eder.Bahtiyar Vahabzade bir “ana dili şairi”dir. Dilinin taassubunu en cesaretli şekilde çekmekle kalmayıp onu en iyi kullananlardan da biridir. Şairin, millî musiki, tarih, ahlak, psikoloji, edebiyat, kültür meselelerindeki konumu, örnek alınacak duyarlı bir vatandaş konumudur. B. Vahabzade hayatının çoğunu Sovyetler Birliği döneminde yaşamışsa da bir Sovyet şairi olmamış, parti siparişi ile eser yazmamış, resmî edebiyat anlayışı olan “sosyalizm realizmi”ne uymamıştır. Vahabzade, rejim karşısındaki soylu duruşu ile örnek aydınlardan biri olmuş, Türk dünyasının meselelerini de kendi meselesi bilerek onların çözümü yolunda çaba harcamıştır. Biz bu yazımızda Vahabzadenin tarih, musiki, dil, edebiyat konularındaki tutumu; millî şiir ölçümüz olan hece vezninde yazdığı şiirler ve epik manzumeler üzerinde durup şairin, frazeolojik dil hazinemize kazandırdığı değerlerden söz edeceğiz

Anahtar Kelimeler

Gülüstan poeması, muğam, musiki, hece ölçüsü, deyimler

Kaynakça

• Akpınar, Yavuz, “Çağdaş Azerî Şiirinde Millî Bir Mes’ele Olarak Güney Azerbaycan”, Azerî Edebiyatı Araştırmaları, s. 175-197.
• Akpınar, Yavuz (1994), Azerî Edebiyatı Araştırmaları, Dergâh Yay., İstanbul, s. 83.
• Anar–Yavuz Akpınar (2000), Bin Yılın Yüz Şairi–Azerbaycan Şiiri Antolojisi, T. C. Kültür Bakanlığı, Türk Dünyası Edebiyatı, Ankara.
• Ayvazoğlu, Beşir, “Bahtiyar Vahabzade”, http://www.zaman.com.tr/yazar. do?yazino=816820.
• Ceferov, Prof. Dr. Nizami (2007), “Beḫtiyar Vahabzade yaḫud Milletin Şairi”, Seçilmiş Eserleri – II, Bakı, Élm, s. 171-179.
• Çağın, Yrd. Doç. Dr. Sabahattin (2000), Cengiz Aytmatov ve Gün Olur Asra Bedel Romanı, Akademi Kitabevi, İzmir.
• Dilçin, Prof. Dr. Cem (2005), Örneklerle Türk Şiir Bilgisi, TDK Yayınları (8. baskı), Ankara.
• İuliyev, Vilayet (1997), “Beḫtiyar Vahabzade”, Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi V, Azerbaycan Türk Edebiyatı, s. 136-143, Kültür Bakanlığı Yay., Ankara.
• Eliyév, Prof. Dr. Yaşar (2009), “Beḫtiyar Vahabzade Yaradıcılığında İéyri-Selis [Bulanık] beḫtiyar-vahabzade-yaradicilginda-Şeyri- selis-mentiŞ-nezeriyyesi.
• Nazariyesi”,http://chudaferin.azeriblog.com/2009/03/04/
• İuliyev, Vilayet (1997), “Beḫtiyar Vahabzade”, Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi V, Azerbaycan Türk Edebiyatı, s. 136-143, Kültür Bakanlığı Yay., Ankara.
• Hacıyev, Prof. Dr. TofiŞ (1990), “Düşünceli, İstidatlı Dil”, Şiirimiz, Nesrimiz, Edebî Dilimiz, Bakı, Yazıçı, s. 106-130.
• Talıbzâde, Kâmal (1974), “Şairane Düşünceler”, Edebî İrs ve Varislik, Bakı, Azerneşr, s. 200-202.
• Nerimanoğlu, Prof. Dr. Kâmil Veli (2005), “Azerbaycanın Beḫtiyarı, Beḫtiyarın Azerbaycanı”, Özümüz, Sözümüz, Çinar-Çap, Bakı, s. 525-529.
• Okuyucu, Cihan (2009), “Fuzûlî’yi Yetiştiren Kültür”, Bu Alâmet ile Bulur Beni Soran–Fuzûlî Kitabı, Hazırlayanlar: Hanife Koncu – Müjgân Çakır, Kesit Yay., İstanbul, s. 176.
• Rehimli (Bije), Ekrem (2009), Mübarizə Burulğanında Keçən Ömür – Seyid Cəfər Pişəvəri (Həyatı ve İctimai Fəaliyyəti), Nurlan Neşriyyatı, Bakı.
• Tunalı, A. Yağmur, “Şeki’ye Kar Düşende”, http://www.haberakademi.net/default. asp?inc=makaleoku&hid=9634
• Vahabzade, Beḫtiyar (1991), “Avtobiyografiyam”, Şenbe Gécesine Géden Yol, Bakı, Azerbaycan Dövlet Neşriyyatı, s. 259-275.
• Vahabzade, Beḫtiyar (2004), Séçilmiş Eserleri–I, Müasir Azerbaycan Edebiyyatı Serisi, Milli Kitabḫana, Tertib édeni ve rédaktoru Azer Bağırov, Önsözün yazarı Çingiz Aytmatov, Önder Neşriyyat, Bakı.
• Vahabzade, Beḫtiyar (2004), Séçilmiş Eserleri–II (Poemalar), Müasir Azerbaycan Edebiyyatı Serisi, Milli Kitabḫana, Tertib édeni ve rédaktoru Azer Bağırov, Önder Neşriyyat, Bakı. www.vahabzade.net