Türk Dünyası Destanlarında Ortak Motifler Üzerine

Yıl 2007, Sayı: 24, 93 - 102, 01.01.2007

CAŞTEĞİN Turgunbayer

Öz

Toplumun yaşadığı sosyal hayatının bütün önemli olaylarını içerdiğinden manevi değeri yüksek olan destanlar, ozanların sayesinde yüzlerce yıl geçmesine rağmen günümüze kadar kendi varlıklarını devam ettirmiştir. Biz bu makalemizde Avrupa ve Asya gibi geniş bir coğrafyanın çeşitli bölgelerinde yaşayan Türk halklarının yarattığı destanları oluşturan çok sayıdaki motifler arasından Türk dünyası destanlarında en çok rastlanan ortak motifleri tespit etmeye çalıştık

Anahtar Kelimeler

Türk dünyası, Türk halk edebiyatı, Türk destanları, ortak motifler

Kaynakça

• Abdıkadır SADIKOV, Kırgız Adabiyatı, “Mektep” Basımevi 1990.
• Ali Beraat ALPTEKİN, “Bamsı Beyrek Hikâyesinin Motif Yapısı”, Uluslararası Dede Korkut Bilgi Şöleni Bildirileri (19-21 Ekim 1999 Ankara), Ankara 1999.
• Ariuka GELAYEVA, “Karaçay-Malkarların Kahramanlık Destanları “Nart”ların “Manas”taki Paralelleri”, Uluslararası Manas Destanı ve Etkileri Bilgi Şöleni, Ankara 1995.
• Aziz KILINÇ, “Kazakların Kamber Batır Destanı ile Köroğlu Destanı Arasında Bir Mukayese”, Bolu’da Halk Kültürü ve Köroğlu Uluslararası Sempozyumu, Bolu 1998.
• Caştegin TURGUNBAYEV, “Er Töştük Destanı ve Saltukname’deki Bir Olay Motifi Üzerine”, Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Dergisi, Sayı12 1997.
• Cıldız ORAZBAKOVA, “Manas Destanı’ndaki Atların Tipleri”, (Türkiye Türkçesine Aktaran: Ali Abbas Çınar), Uluslararası Manas Destanı ve Etkileri Bilgi Şöleni, Ankara 1995.
• Çetin PEKACAR, “Türkiye’ye Göç Eden Pamir Kırgızlarından Derlenen Manas Destanı”, Uluslararası Manas Destanı ve Etkileri Bilgi Şöleni, Ankara 1995.
• Ensar ASLAN, “Dede Korkut Hikâyeleri İle Türk Destan ve Halk Hikâyelerinde Alp-Kız Motifi”, Folklor/Edebiyat Dergisi, Sayı 4, Eylül 1995.
• Ensar ASLAN, “Türk Destanlarının Oluşumunu ve Tematik Örgüsünü Belirleyen Önemli Tip ve Motifler”, VII. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi, 27 Haziran – 1 Temmuz 2006, Gaziantep (henüz basılmamış).
• Ertuğrul YAMAN, “Manas Tipi ve Günümüze Uzanan Mesajlar”, Türk Dünyası Dergisi, Sayı 3, Bahar, Ankara 1997.
• Fikret TÜRKMEN, “Manas Destanı ve Anadolu Halk Edebiyatı”, Bozkırdan Bağımsızlığa Manas, TDK: 625, Ankara 1995.
• Gulina CAMGIRÇİYEVA, “Manas Destandaki Gelenekler ve Motifler”, Türk Lehçeleri ve Edebiyat Dergisi, Sayı 3, Ekim 1995.
• Güzin TURAL, “Çora Batır Destanı’nın Kırım Varyantları ile Manas Destanı Arasındaki Benzerlikler”, Uluslararası Manas Destanı ve Etkileri Bilgi Şöleni, Ankara 1995.
• Halik KÖROĞLU, “Manas Destanı’nda Calğız Köz”, Uluslararası Manas Destanı ve Etkileri Bilgi Şöleni, Ankara 1995.
• Manas, Kirgizskiy geroiçeskiy epos, Cilt 2, “Nauka” Basımevi 1988.
• Mariya BULGAROVA, “Nogay Kahramanlık Destanları ve Manas Destanındaki Ortak Motifler Hakkında”, Uluslararası Manas Destanı ve Etkileri Bilgi Şöleni, Ankara 1995.
• Melike GUMAROVA, “Köroğlu destanı”, Türk Dünyası Dergisi, Sayı 3, Bahar 1997.
• Metin ERGUN, “Manasçılık Mektepleri”, Uluslararası Manas Destanı ve Etkileri Bilgi Şöleni, Ankara 1995.
• Naciye YILDIZ, “Oğuz Destanı’na, Manas Destanı’na ve Dede Korkud Hikâyeleri’ne Yansıyan Kahraman Kültür Tipindeki Ortaklıklar”, Uluslararası Manas Destanı ve Etkileri Bilgi Şöleni, Ankara 1995.
• Özkul ÇOBANOĞLU, Türk Dünyası Epik Destan Geleneği, Ankara 2003.
• Radloff, WİLHELM, Manas Destanı (Hzl. Prof. Dr. Emine GÜRSOY-NASKALİ), Türksoy yay. No: 1, An kara 1995.
• S. AHMETOV, S. BAHADIROVA, “Karakalpak Destanları ve Özetleri”, Türk Dünyası Dergisi, Sayı 5, Bahar 1998.
• Sevtap YAZAR, “Destan, Halk Hikâyesi ve Masal Arasındaki İlişkiler ve Bu Unsurların Destanlara Yansıması”, http://web.deu.edu.tr/~ilyas/edebiyat/destan.htm
• Sultan TULU, “Horasan Türkçesinden İki Hikâye”, Türk Dilleri Araştırmaları, Ankara 1992.
• Ufuk TAVKUL, “Karaçay-Malkar Nart Destanlarında Olağanüstü Doğum Motifi”, Türk Dünyası Dergisi, sayı: 11, Bahar 2001.
• Zühal YÜKSEL, “Kırım-Türk Destanlarından Ediğe İle Manas Destanı’nda Yer Alan Benzer Unsurlar”, Uluslararası Manas Destanı ve Etkileri Bilgi Şöleni, Ankara 1995.