Kırgız Türkçesinde Tat Alma Duyu Fiilleri (Sözcüksel Anlam Bilimi Açısından Bir Deneme)

Yıl 2013, Sayı: 35, 9 - 22, 01.03.2013

Kıyal Kamçibekova Abdiraim

Öz

It is known that perception verbs, which are located at the beginning of the mental process, play an important role in linguistics as well as in logic and psychological sciences. In spite of this, perception verbs which are constitute interdisciplinary issue, are not investigated properly in the field of studies associated with Turkic languages. In this study perception verbs of taste are examined with respect to their lexical semantics and evaluated in the light of the examples taken from Kyrgyz dictionaries. Moreover the semantic features and the types of perception verbs are also considered

Anahtar Kelimeler

Kyrgyz Turkic, perception verbs, perception, perception verbs of taste

Kırgız Türkçesinde Tat Alma Duyu Fiilleri (Sözcüksel Anlam Bilimi Açısından Bir Deneme)

Öz

Zihnî bir sürecin başlangıcını oluşturan duyu fiillerinin, mantık ve ruh bilimleri için önemli olduğu kadar dil bilimi için de önemli ve ciddi rol oynadığı son zamanlarda ortaya çıkmaktadır. Buna rağmen Türkoloji alanında disiplinler arası bir konu olan duyu fiilleri yeterli oranda incelenmemiştir. Bu çalışmada duyu fiillerinin bir türü olan tat alma duyu fiilleri sözcüksel anlam bilimi açısından ele alınmış ve Kırgız Türkçesi sözlüklerinden tespit edilen tat duyu fiilleri örneklendirmelerle değerlendirilmiştir. Ayrıca tat duyu fiillerinin anlamsal özellikleri ve türleri üzerinde durulmaya çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler

Kırgız Türkçesi, duyu fiilleri, algılama, tat duyu fiilleri

Kaynakça

• Abduldaev, E. - İsaev, D. (1969), Kırgız Tilinin Tüşündürmö Sözdügü, Frunze, Mektep.
• Abduvaliev İ. - Sadıkov, T. (1997), Azırkı Kırgız Tili, Bişkek, Soros.
• Ağaçsapan, Asuman (2002), Dil Üzerine, Eskişehir, Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Ahmatov T. - Mukanbaev, S. (1978), Azırkı Kırgız Tili-Fonetika, Leksika, Frunze, Mektep.
• Ahmetov T. - Ömüralieva, S. (1990), Azırkı Kırgız Tili-Fonetika, Leksika, Frunze, Mektep.
• Aksan, Doğan (2007), Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim, Ankara, Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Aytmatov, Çıŋgız (1982), Çıgarmalar, I. ve II Cilt, Frunze, Kırgızstan.
• Barutcu, Özönder F. Sema (1999), “Türk Dilinde Fiil ve Fiil Çekimi”, Türk Gramerinin Sorunları II, 56-64, Ankara, Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Benveniste, E. (1995), Genel Dilbilim Sorunları, Çev.: Erdem Öztokat, İstanbul, Yapı Kredi Yayınları.
• Calilov, A. (1996), Azırkı Kırgız Tili, Bişkek.
• Chomsky, Noam (2001), Dil ve Zihin, Çev.: Ahmet Kocaman, Ayraç Yayınları, Ankara.
• Filizok, Rıza (2001), Anlam Analizine Giriş, İzmir, Ege Üniversitesi Basımevi.
• Guıraund, Pierre (1999), Anlambilim, Çev.: Berke Vardar, İstanbul, Multilingual Yayınları.
• Günay, Doğan (2007), Sözcükbilime Giriş, İstanbul, Multilingual.
• İbarretxe-Antunano, İ. (1999), “Polysemy and Metaphor in Perseption verbs: A cross Lincuistic Stady”, University of Edinburg.
• İbe, P. (2005), “Türkçede Ruh Durumu Eylemlerinin Biçim ve Yapı Görünümleri”, Dilbilim İncelemeleri, Ankara, Doğan Yayınları, s. 328-339.
• Jackendoff, Ray (1990), Semantic Structures, MIT Press, Cambridge.
• Kıran, Zeynel (2001), Dilbilime Giriş, Ankara, Seçkin Yayınları.
• Koptagel-İlal, Cünsel (1991), Tıpsal Psikoloji Tıpta Davranış Bilimleri, 3. baskı, Ankara, Güneş Kitabevi Yayınları.
• Kuliev, K. (1998), Semantika Glagola v Tyukskih Yazıkov, Baku.
• Musaoğlu, Mehman (2002), “Türkçe Öğretiminde Dil Bilgisinin Yeri ve Fiilin İncelenme Yöntemleri”, Türkolojinin Çeşitli Sorunları Üzerine Makaleler-İncelemeler, Ankara, Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Nasılov, D. M. (1996), “Fiilin Leksik Semantiği ve Kelime Yapım Sınıfları Etkilemesine Dair”, 3. Uluslararası Türk Dili Kurultayı , TDK Yayınları.
• Ömüralieva, S. (2001), Kırgız Tili, Leksika, Bişkek.
• Öztokat, E. (1998), “Anlam Çözümlenmesi: Temel Fransızcada ‘Duygu’ Sözlüksel Alanı”, Dilbilim, İstanbul, Edebiyat Fakültesi Basımevi, s. 155-178.
• Paduçeva, E. V. (2001), “K Strukture Semanticheskogo Polia ‘Vospriiatie’: na Materiale Glagolov Vospriiatia v Russkom İazyke”. Voprosy Yazıkoznaniia, Haziran-Temuz 2001, s. 82-92.
• Palmer, F. R. (2001): Semantik: Yeni Bir Anlambilim Projesi, Çev.: Ramazan Ertürk, Ankara, Kitâbiyat Yayınları.
• Porzig, Walter (2003), “Dil ve Ruh”, Dil Denen Mucize, Çev.: Vural Ülkü, Ankara, Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Saparbaev, A. (1997), Kırgız Tilinin Leksikologiyası Cana Frazeologiyası, Bişkek, Soros.
• Tamba-Mecz, I. (1998), Anlambilim, Çev.: Necmettin Sevil, İstanbul, İletişim Yayınları.
• Vardar, Berke (2001), Dilbilim Yazıları, İstanbul, Multilingual Yayınları.
• Viberg, Ake (1984), “The Verbs of Perception: A Typological Study in B. Butterworth, B. Comrie and O. Dahl (eds.)”, Explanations for Language Universals, Berlin: Mouton de Gruyter, pp. 123-162.
• Viberg, Ake (2001), “Verbs of Perception”. Language Typology and Language Universals, Ed.: Martin Haspelmath (ed.); Ekkehard König (ed.); Berlin, Germany: de Gruyter; pp. 1294- 309.
• Whorf, Lee Benjamin (2001), “Dil ve Mantık”, Dil Yazıları, Çev.: Mehmet Akalın, Ankara, Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Yaylagül, Özen (2005), “Türk Runik Harfli Metinlerde Mental Fiiller”, Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, C 2, S 1, s. 17-51.
• Yudahin K. K. (1994), Kırgız Sözlüğü, C 1-2, Çev.: A. Taymas, 3. Baskı, Ankara, Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Yudahin, K. K. (1965), Kırgızko Rusko Slovar, Moskva.