TÖLÖGÖN KASIMBEKOV’UN “İNSAN OLMAK İSTİYORUM” ÖYKÜSÜNÜN YAPI VE İZLEK YÖNTEMİYLE İNCELENMESİ

Yıl 2017, Sayı: 43, 65 - 86, 31.05.2017

Samet Azap

Öz

Kırgız edebiyatının tarihî roman denilince ilk akla gelen isimlerden olan Tölögön
Kasımbekov’un yazın hayatına başladığı öyküleri ve öykücü kişiliği onun romancı
kişiliğinin gölgesinde kalmıştır. Ancak öyküleri üzerinde çıkarımlar yapıldığında yazarın
bu yönünün de dikkat çekici olduğu görülür. Öykülerini daha çok gençlik dö-
neminde yazarak yazarlığa ısınan Kasımbekov’un kendi deneyimsel belleğinin ürünü
olan “İnsan Olmak İstiyorum” öyküsü bireyleşme anlamında önemli dersler veren bir
yapıdadır. Kurgusal ve anlamsal bakımdan işlenmiş bir öykü olan “İnsan Olmak İstiyorum”,
zamanın ruhunu yansıtmada da ilgi çekicidir. Povest türünde kaleme alınan
öykü, Asıl adlı gencin babasının ya da toplumun önüne koyduğu hayatı yaşama zorunluluğunu,
kendilik değerlerini keşfederek ötelemesi ve kendi doğrularının peşinden
gitmesi üzerine kurgulanmıştır. Sovyetler Birliği dönemine de ışık tutan öykü, Kırgız
gençlerinin gelecek algısını şekillendiren dış etkenleri yansıtıcı yönüyle de önemlidir.
“Yapı ve izlek” başlığı etrafında değerlendirecek olan öyküde, Asıl’ın farkındalık
serüveni yanında dönemin zihniyeti de zaman, bakış açısı ve anlatıcı, mekân, olay
örgüsü ve izleksel yönden irdelenmelere yer verilerek çalışma oluşturulmuştur

Anahtar Kelimeler

Tölögön Kasımbekov, Kırgız edebiyatı, öykü, yapı ve izlek

Kaynakça

• AKTAŞ, Şerif (2005), Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş, Ankara, Akçağ Yayınları.
• ARMSTRONG, Karen (2005), Mitlerin Kısa Tarihi, (Çev.: Dilek Şendil), İstanbul, Merkez Kitapçılık Yayınları.
• ARSEL, İlhan (1993), Aydın ve “Aydın”, İstanbul, İnkılâp Kitabevi Yayınları.
• ATAYMAN, Veysel (2003), Varolmanın Acısı Schopenhaur Felsefesine Giriş, İstanbul, Donkişot Yayınları.
• AZAP, Samet (2017), Tölögön Kasımbekov İnsan ve Eser, Ankara, Bengü Yayınları.
• BACHELARD, Gaston (2006), Su ve Düşler, (Çev.: Olcay Kunal), İstanbul, Yapı Kredi Yayınları.
• BAHTIN, Mihail (2014), Karnaval’dan Romana, (Çev.: Sibel Irzık), İstanbul,Ayrıntı Yayınları.
• BARTHES, Roland (2005), Bir Aşk Söyleminden Parçalar, (Çev.: Tahsin Yücel), İstanbul, Metis Yayınları.
• BOLAT, Salih (2012), Öykü Yazma Teknikleri, İstanbul, Varlık Yayınları.
• BOTTON, Alain de (2002), Aşk Üzerine, (Çev.: Ahu Antmen), İstanbul, Sel Yayıncılık. Büyük Türkçe Sözlük (2011), Ankara, TDK Yayınları.
• CAMPBELL, Joseph (2000), Kahramanın Sonsuz Yolculuğu, (Çev. Sabri Gürses), İstanbul, Kabalcı Yayınevi.
• CAMUS, Albert (1985), Başkaldıran İnsan, (Çev. Tahsin Yücel), Ankara, Kuzey Yayınları.
• ÇÜÇEN, A. Kadir (2003), Heidegger’de Varlık ve Zaman, Bursa, Asa Kitabevi.
• ELIOT, T. S. (1987), Kültür Üzerine Düşünceler, (Çev.: Sevim Kantarcıoğlu), Ankara, Mas Matbaacılık.
• FILLOUX, Carloni (2000), Eleştiri Kuramları, (Çev. Tahsin Yücel), İstanbul, Multilingual Yayınları.
• FOULQUIE, Paul (1991), Varoluşçuluk, (Çev.: Yakup Şahan), İstanbul, İletişim Yayınları.
• FROMM, Erich (1992), Rüyalar, Masallar, Mitoslar, (Çev.: Aydın Arıtan; Kaan H. Ökten), İstanbul, Arıtan Yayınevi.
• FROMM, Erich (2007), Sevme Sanatı, (Çev.: Özden Saaatçi-Karadana), İzmir, İlya Yayınları.
• FROMM, Erich (1995), Umut Devrimi, (Çev.: Şemsa Yeğin), İstanbul, Payel Yayınları.
• GASSET, Jose Ortega Y (2012), Sanatın İnsansızlaştırılması ve Roman Üstüne Düşünceler, (Çev.: Neyyire Gül Işık), İstanbul, Yapı Kredi Yayınları.
• GEÇTAN, Engin (1997), Psikodinamik Psikiyatri ve Normal Dışı Davranışlar, İstanbul, Remzi Kitabevi Yayınları.
• GÖKA, Şenol (2001), İnsan ve Mekân, İstanbul, Pınar Yayınları.
• KASIMBEKOV, Tölögön (1975), “Taalım Mektebi (Eğitim Okulu)”, Ala-Too, Sayı 5.
• KORKMAZ, Ramazan (1997), Sabahattin Ali İnsan-Eser, İstanbul, Yapı Kredi Yayınları.
• LUKACS, György (1978), Birey ve Toplum, (Çev.: Veysel Atayman), İstanbul, Günebakan Yayınları.
• MASCETTI, Manuella Dunn (2000), İçimizdeki Tanrıça “Kadınlığın Mitolojisi”, (Çev.: Belkıs Çoraklı), İstanbul, Doğan Kitapçılık.
• MAY, Rollo (2013), Yaratma Cesareti, (Çev.: Alper Oysal), İstanbul, Metis Yayınları.
• ROCHET, Waldeck (1967), Marksist Felsefe Nedir?, (Çev.: Orhan Suda), Ankara, Toplum Yayınları.
• STORR, Anthony (2006), Jung’dan Seçme Yazılar, (Çev.: Levent Özşar), Dost Kitapevi Yayınları.
• ŞAYIMKULOV, O. (2003), “T. Kasımbekovdun “Adam bolgum kelet” Povestin Okutuu Protsessinde Okuuçulardın Turmuştuk Cana Adabiy Tüşünüktörün Kalıptandıruu” (T. Kasımbekov’un “İnsan Olmak İstiyorum” Öyküsünü Okutma Sürecinde Öğrencilerin Hayatı ve Edebi Düşüncelerini Geliştirme), El Agartu, 11-12, 1-91, Bişkek.
• TEPEBAŞLI, Fatih (2012), Roman İncelemesine Giriş, Konya, Çizgi Kitabevi Yayınları.
• YUHADIN, K. K. (1994), Kırgız Sözlüğü (A-J), (Çev.: Abdullah Taymas), 3. Baskı, Ankara, TDK Yayınları, Cilt 1.
• YUDAHIN, K. K. (1994), Kırgız Sözlüğü (K-Z), (Çev.: Abdullah Taymas), 3. Baskı, Ankara, TDK Yayınları, Cilt 2.