Abdullah Zühdî and His Work Rehgüzâr-ı Matbuatta

Yıl 2017, Sayı: 44, 159 - 172, 15.12.2017

Selma Günaydın

Öz

Abdullah Zühdî is a literary journalist who lived between 1869 and 1925. He has
written works on novels, stories, popular histories, memoir-chats. He started journalism
life in Saadet newspaper, later worked in Sabah, Tercüman-ı Hakikat, İkdam
newspapers. But his name is mostly associated with the Yeni Gazete.
Although the author’s book, Rehgüzâr-ı Matbuatta (1314/1898), can be included
in the memoir-chat, it also shows the story feature. In this way, it can be said that
he possessed several literary genres. The work consists of twenty-five pieces written
between 1884 and 1898. At the end of each piece, the date of the writing is indicated.
The tracks are more like the fact that the journalist who made his talent talks about
the daily routines of his observations passed on paper.

Anahtar Kelimeler

Abdullah Zühdî, “Rehgüzâr-ı Matbuatta”, memoir-chat, story

Abdullah Zühdî ve “Rehgüzâr-ı Matbuatta” Adlı Eseri

Öz

Abdullah Zühdî 1869-1925 yılları arasında yaşamış edebiyatçı bir gazetecidir.
Roman, hikâye, popüler tarih, sohbet-hatırat gibi türlerde eserler vermiştir. Saadet
gazetesinde gazetecilik hayatına başlamış, daha sonra Sabah, Tercüman-ı Hakikat,
İkdam gazetelerinde çalışmıştır. Fakat adı daha çok Yeni Gazete ile anılmaktadır.
Yazarın Rehgüzâr-ı Matbuatta (1314/1898) adlı eseri,hatırat-sohbet türüne dâhil
edilebilirse de yer yer hikâye özelliği de göstermektedir. Bu hâliyle birkaç edebî türü
bünyesinde barındırdığı söylenebilir. Eser, 1884 ile 1898 tarihleri arasında yazılmış
yirmi beş parçadan oluşmaktadır. Her parçanın sonunda, yazılış tarihi belirtilmiştir.
Parçalar, daha çok, tahkiye yeteneğini konuşturan bir gazetecinin, gündelik hayattan
devşirdiği gözlemlerinin kâğıt üzerine aktarılmış hâli gibidir.

Anahtar Kelimeler

Abdullah Zühdî, “Rehgüzâr-ı Matbuatta”, hatırat-sohbet, hikâye

Kaynakça

• Ana Britannica (1986), C I, İstanbul, Ana Yayıncılık.
• BİRİNCİ, Ali (2014), Tarihin Kara Kitabı: Tarihçiliğimizde Usûl ve Ahlâk Meseleleri, Ankara: Hitabevi Yayınları.
• Büyük Lûgat ve Ansiklopedi (tarihsiz), C I, İstanbul, Meydan Yayınları.
• GÖVSA, İbrahim Alâettin (1945), Türk Meşhurları Ansiklopedisi, İstanbul, Yedigün Neşriyatı.
• GÖZTEPE, Tarık Mümtaz (20 Temmuz 1945), “Mütareke Gayyasında”, Yeni Sabah, 2575: 5.
• GÜREL, Z.-A. CELEPOĞLU (2001), Türk Dünyası Ortak Edebiyatı Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi, C I, Ankara: Atatürk Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• GÜREL, Zeki (1985), Abdullah Zühdü’nün Hayatı ve Hikâyeleri Üzerine Bir Araştırma, Ankara, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi.
• KOLCU, Ali İhsan (2014), Servet-i Fünûn Edebiyatı, Erzurum, Salkımsöğüt Yayınları.
• KOLOĞLU, Orhan (1999), Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul, Yapı Kredi Yayınları.
• KÖPRÜLÜ, Cemal (1946), Türk Ansiklopedisi, C XIX, Ankara, MEB Yayınları.
• [ÖZZORLUOĞLU], Süleyman Tevfik (2011), II. Meşrutiyetten Cumhuriyet’e Elli Yıllık Hatıralarım, Haz.: Tahsin Yıldırım-Şaban Özdemir, İstanbul, Dün Bugün Yarın Yayınları.
• Tanzimat’tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi (2001), C I, İstanbul, Yapı Kredi Yayınları.
• TİL, Enis Tahsin (2015), Gazeteler ve Gazeteciler, Yay. Haz.: İbrahim Şahin, Ankara, Cümle Yayınları.
• TOKGÖZ, Ahmed İhsan (1993), Matbuat Hatıralarım, Yay. Haz.: Alpay Kabacalı, İstanbul, İletişim Yayınları.
• Tuncer, Hüseyin (1995), Servet-i Fünûn Edebiyatı, İzmir: Akademi Kitabevi Yayınları. Türk [İnönü] Ansiklopedisi (1946), C I, Ankara, MEB Yayınları.
• UŞAKLIGİL, Halit Ziya (1987), Kırk Yıl, C IV, Düz. Yay. Haz.: Şemsettin Kutlu, İstanbul, İnkılâp Kitabevi Yayınları.
• YALÇIN, Hüseyin Cahit (1975), Edebiyat Anıları, Yay. Haz.: Rauf Mutluay, İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• YALÇIN, Hüseyin Cahit (1976), Siyasal Anılar, Yay. Haz.: Rauf Mutluay, İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• YALMAN, Ahmet Emin (1970), Yakın Tarihte Gördüklerim ve Geçirdiklerim (1888-1918), C 1, İstanbul, Rey Yayınları.