Remarks on the Comparative Typology of the Soviet Postmodernism (From the Russian, Azerbaijani and Turkish Postmodernism)

Yıl 2019, Sayı: 47, 23 - 34, 29.03.2019

Tamilla Aliyeva

Öz

The literary productions yielded after the collapse of the Soviet Union
headed towards different directions in the former-Soviet geography. After
the end of a period in which the literary themes and subjects were reppressed, literature which has found a much more unrestricted and vast
scope recognizes many West-originated movements and trends, and gets
in contact with them. Postmodernism has become prominent among the
movements developed during the post-Soviet literature. The post-Soviet
literature, which makes use of the facilities of the newly-adapted postmodernism by protecting its authenticity, finds itself in a vast geography
and in great thematic capacities. From the holistic sense, the impact of
the postmodernism observed after the Soviet period differs from the Soviet
tradition and literature within the context of literary style and it becomes
to be accepted as an initiator of innovation.
In this study, wherein the Soviet postmodernism is analysed through
its sources and indicators, the historical typology, research methodology
and scientific data of the postmodernism, which is one of the genuine
movements of the literature of the post-Soviet period, are analyzed. This
tendency is related to the literary and social processes within the society during the Soviet and post-Soviet era. One of the primary indicators
that separates the post-Soviet literary experience of the Azerbaijani and
Russian postmodernism from Western examples is that Soviet totalirian
thought was against the freedoms regarding the social rules and intellectual products. It can also be proposed that Turkish literarure has developed as a national variant of postmodernism. Turkish postmodernism
represents an in-between position and a synthesis of the east and west
models of this literary movement. This study aims to comparatively analyze the postmodern elements of Azarbaijani, Russian and Turkish literatures.

Anahtar Kelimeler

Postmodernizm, modernism, Azarbaijani literature, Russian literature, post-Soviet literature, Turkish literature

SOVYET POSTMODERNİZMİNİN KARŞILAŞTIRMALI TİPOLOJİSİ ÜZERİNE NOTLAR (RUS, AZERBAYCAN VE TÜRK POSTMODERNİZMİNDEN)

Öz

Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından Sovyet coğrafyasında
gerçekleşen edebî üretimler farklı bir yöne kayar. İşlenen temalar ve konuların baskılandığı dönemin son bulmasının ardından daha özgür ve
geniş bir sahada kendisine yer bulan edebiyat, Batı kaynaklı birçok akımı ve yönelimi tanır, bunlarla iletişime geçer. Sovyet sonrası edebiyatta
gelişen akımlar içerisinde postmodernizm öne çıkmaktadır. Özgünlüğünü
koruyarak adapte olduğu postmodernizmin imkânlarını kullanan Sovyet
sonrası edebiyat geniş bir coğrafyada ve geniş tematik imkânlarla kendisini bulur. Bütüncül anlamda, Sovyet sonrası dönemde görülen postmodernizm etkisi, Sovyet edebiyatından işleyiş ve üslup bağlamında Sovyet
edebiyat geleneğinden ayrılır ve yeniliğin başlatıcısı olarak kabul görür.
Sovyet postmodernizmini kaynakları ve göstergeleriyle incelediğimiz
bu çalışmada, Sovyetler dönemi sonrası edebiyatın özgün akımlarından
biri olan postmodernizmin tarihsel tipolojisi, inceleme metodolojisi ve
bilimsel verilerle araştırılmıştır. Bu eğilim, Sovyet ve Sovyet sonrası toplumdaki edebî ve toplumsal süreçlerle ilgilidir. Post-Sovyet ya da Sovyet
sonrası edebiyat tecrübesinin, Azerbaycan ve Rus edebiyatındaki postmodernizm örneğiyle Batı edebiyatından ayıran başlıca göstergelerden birisi; Sovyet totaliter düşüncesinin, sosyal kurallara ve zihinsel üretimler
konusundaki özgürlüklere karşı olmasıydı. Türk edebiyatınının, postmodernizmin ulusal bir varyantı olarak ortaya çıkışı hakkında da görüşler
öne sürülebilmektedir. Türk postmodernizmi, bu edebî akımın Doğu ve
Batı modelleri arasındaki orta pozisyonunu ve sentez hâlini temsil eder.
Çalışmamızda, Azerbaycan, Rus ve Türk Edebiyatı’ndaki postmodern
ögeler için karşılaştırmalı araştırma amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Postmodernizm, modernizm, Azerbaycan edebiyatı, Rus edebiyatı, Sovyet sonrası edebiyat, Türk postmodernizmi

Kaynakça

• Barthes, R. (1989). İzbranıye Rabotı: Semiotika. Poetika. Moskova: Progress.
• Ermolin, E. (1995). Primadonnı Postmoderna, İli Estetika Ogorodnogo Konteksta. Kontinent: N°84.
• Ecevit, Y. (1996). Orhan Pamuk’u Okumak. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Karasu, B. (1994). Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış.III. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Kitabi Dede Korgut (2007). “Fantaziya na temu”. İnostrannaya literatura. Baki: İşiq, N°4
• Oktay, Ahmet (2003). Romanımıza Ne Oldu? İstanbul: Dünya Aktüel Yay.
• Uturgauri S. N. (1982). “Sovremenaya Tureckaya Proza. Osnovnıye Tendenciyi Razvitiya. Disertaciya Doktora Filologiçeskih Nauk”. Moskova: Nauka.