Proposals for Corrections on Dede Qorqud Oghuznamahs in Consideration of “Gunbed Copy”

Yıl 2020, Sayı: 49, 7 - 20, 16.03.2020

Sadettin Özçelik

https://doi.org/10.24155/tdk.2020.125

Öz

The Dede Qorqud International Symposium on World Cultural
Heritage was organized by Bayburt University on 25-27 April 2019.
In this symposium, the manuscript titled as Kazan Beyin Ejderhayı
öldürmesi was introduced by Metin Ekici to the world of science. Thus,
we witnessed that the number of Dede Qorqud Oghuznamahs have risen
to 13. Personally, since I have worked on two copies of Dede Qorqud and
especially on the Dresden copy, I was very excited and happy to attend
the meeting and witness this event. I was eagerly awating the realease
of the new manuscript and reading the text. Finally, two months after
the symposium, it was possible to read the Oghuznamahs Kazan Beyin
Ejderhayı Öldürmesi. I read it again and again by putting marks in some
parts of the text for my turning back and rereading these parts. Sometimes
I tried to reread the original manuscript, read the prepared dictionary, read
and examined the manuscript. Some of the language elements mentioned
in this new manuscript indicated that some corrections should be made
about the readings made on the text of Dede Qorqud. In other words, the
examination of the new text showed that there were some missing elements
that shed light on the previous texts and took place there. Some of the
elements in the writing made us think that there were incorrect spellings
due to the person who copied the writing. In this article, adjustments on
readings in the light of the new manuscript Dresden copy are presented.

Anahtar Kelimeler

Dede Qorqud, Gunbed manuscript, Kazan Beyin Ejderhayı Öldürmesi, misreadings in Dresden manuscript

Dede Korkut Oğuznameleri Üzerine -Günbed Nüshası Işığında- Düzeltme Teklifleri

Öz

Bayburt Üniversitesinde 25-27 Nisan 2019 tarihinde “Dünya Kültür
Mirası Dede Korkut Uluslararası Sempozyumu” adlı sempozyum düzenlendi. Bu sempozyumda Metin Ekici tarafından Kazan Beyin Ejderhayı
Öldürmesi adlı yazma eser, bilim dünyasına duyurulup tanıtıldı. Böylece Dede Korkut Oğuznamelerinin sayısının 13’e çıkmasına tanık olduk.
Dede Korkut’un iki nüshası üzerine ve özellikle de Dresden nüshası üzerine çalışmalar yapmış biri olarak söz konusu toplantıya katılmaktan, bu
olaya tanık olmaktan dolayı, son derece heyecan ve mutluluk duydum.
Bulunmuş olan yeni yazmanın yayımlanmasını ve metni okumayı heyecanla ve merakla bekledim. Nihayet bu toplantının üzerinden iki ay geçtikten sonra Kazan Beyin Ejderhayı Öldürmesi adlı Oğuznameyi okumak
mümkün oldu. Okuduğum metnin bazı yerlerine işaretler koyarak ve bu
kısımlara yeniden dönerek tekrar tekrar okudum. Bazen yeni okuma denemelerine giriştim, hazırlanmış olan sözlüğü okudum, yazma eser metnini okuyup inceledim. Söz konusu yeni yazmada geçen bazı dil ögeleri
daha önce Dede Korkut metni üzerinde yapılmış olan okumalar konusunda birtakım düzeltmelerin yapılması gerektiğini gösteriyordu. Yani yeni
metin, önceki metinlere ışık tutuyor ve orada geçen birtakım ögelerin
eksikleri olduğunu gösteriyordu. Yazmadaki bazı ögeler ise müstensihten kaynaklanan yanlış yazımlar bulunduğunu düşündürüyordu. İşte bu
makalede yeni yazma eserin ışığında daha önce Dede Korkut’un Dresden nüshası üzerinde yapılmış olan okuma denemeleri ile ilgili bazı düzeltme
teklifleri yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Dede Korkut, Günbed yazması, Kazan Beyin Ejderhayı Öldürmesi, Dresden nüshasında yanlış okumalar

Kaynakça

• Altaylı, Seyfettin (1994). Azerbaycan Türkçesi Sözlüğü I-II. İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları: 2648.
• Azmun, Yusuf (2019). Dede Korkut’un Üçüncü Elyazması Soylamalar ve İki Yeni Boy İle Türkmen Sahra Nüshası Metin - Çeviri - Sözlük - Tıpkıbasım. İstanbul: Kutlu Yayınevi.
• Bekki, Salahaddin (2015). Dedem Korkut Kitabı Bibliyografyası Üzerine Bir Deneme (Türkiye’deki Yayınlar 1916-2013). Ankara: Berikan Yayınevi.
• Develi, Hayati (2001). “Dede Korkut Oğuznameleri Tezcan ve Boeschoten Yayımı Üzerine Notlar”. İlmî Araştırmalar. C 12, 83-94, İstanbul.
• Ekici, Metin (2019a). “13. Dede Korkut Destanı: Salur Kazan’ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürmesi Boyunu Beyan Eder Hanım Hey!”. Millî Folklor, 122, 5-13, Ankara.
• Ekici, Metin (2019b). Dede Korkut Kitabı Türkistan / Türkmen Sahra Nüshası Soylamalar ve 13. Boy - Salur Kazan’ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürmesi. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Ergin, Muharrem (1958). Dede Korkut Kitabı I (Giriş-Metin-Faksimile). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 169.
• Ergin, Muharrem (1963). Dede Korkut Kitabı II (İndeks-Gramer). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 219.
• Ergin, Muharrem (1971). Dede Korkut Kitabı. İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Gökyay, Orhan Ş. (1973). Dedem Korkudun Kitabı. İstanbul: Millî Eğitim Basımevi Gökyay, Orhan Ş. (1982). Destursuz Bağa Girenler. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Gökyay, Orhan Ş. (1995). Dede Korkut Hikâyeleri. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Özçelik, Sadettin (2016/I). Dede Korkut -Dresden Nüshası- Giriş, Notlar (1. Cilt). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 1166/1.
• Özçelik, Sadettin (2016/II). Dede Korkut -Dresden Nüshası- Metin, Dizin (2. Cilt). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 1166/2.
• Özçelik, Sadettin (2019). “Dede Korkut Oğuznamelerinin Kaç(ıncı) Nüshası Bulundu”. Türk Dili, 812, 48-55. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Pehlivan, Gürol (2015). Dede Korkut Kitabı’nda Yapı, İdeoloji ve Yaratım -Dresden ve Vatikan Nüshalarının Mukayeseli Bir İncelemesi-. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Şahgüli, Nasır vd. (2019). “Dede Korkut Kitabı’nın Günbed Yazması: İnceleme, Metin, Dizin ve Tıpkıbasım”. Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, 2, C 16, Ankara.
• Tezcan, Semih ve Boeschoten, Hendrik (2001a). Dede Korkut Oğuznameleri. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Tezcan, Semih (2001b). Dede Korkut Oğuznameleri Üzerine Notlar. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Tulum, Mertol ve Tulum M. Mahur (2016). Dede Korkut, Oğuznameler, Oğuz Beylerinin Hikâyeleri. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• Türk Dil Kurumu (2011). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.