Proposals for Corrections on Dede Qorqud Oghuznāmehs in Consideration of “Gonbad Copy” (2)

Yıl 2020, Sayı: 50, 11 - 22, 19.10.2020

Sadettin Özçelik

https://doi.org/10.24155/tdk.2020.138

Öz

Until 2019, the number of Dede Qorqud Oghuznāmehs were
known as 12. In April 2019, the number of Dede Qorqud Oghuznāmehs
increased from 12 to 13. A new Oghuznāmehs copy was found in Iran.
This manuscript was preserved in the private library of Veli Muhammed
Hodja living in the city of Gonbad, Iran. Therefore it is known as the
Gonbad copy. The manuscript includes 24 soy and one boy. This new
manuscript containing a number of features will contribute to the studies
on other copies.
Since the first page of the new manuscript in question is missing,
its name is unknown. However, considering its content, this manuscript
can be referred to as “Kazan Bey’s Killing the Dragon”. Some parts
of this new Oghuznamah text also shed light on new readings on the
Oghuznāmehs texts. Some grammatical structures in the manuscript
show us that there are deficiencies in readings which were made on Dede
Qorqud texts, and new proposals should be made. In short, this newly
discovered manuscript contains items that will contribute to the reading
of the previous texts, showing that some grammatical structures were
misread and misunderstood.
An article about new correction proposals was published on some
readings of Dede Qorqud Oghuznāmehs (Özçelik, 2020). Here in this
article, there are new reading proposals in the light of the Oghuznāmehs
copy. In addition, it is understood that such studies on the texts in question
will continue and take time.

Anahtar Kelimeler

Dede Qorqud, Gonbad manuscript, Kazan Bey Kills the Dragon, misreadings in the Dresden and Vatican copies

Dede Korkut Oğuznameleri Üzerine -Günbed Nüshası Işığında- Düzeltme Teklifleri (2)

Öz

2019 yılına kadar varlığı bilinen Dede Korkut Oğuznamelerinin
sayısı 12 idi. 2019 yılının nisan ayında varlığı bilinen Dede Korkut
Oğuznamelerinin sayısı 12’den 13’e çıktı. İran’da yeni bir Oğuzname
nüshası bulundu. Bu yazma eser İran’ın Günbed şehrinde yaşayan Veli
Muhammed Hoca’nın özel kütüphanesinde korunduğu için Günbed
nüshası olarak anılıyor. Yazma nüshanın içerisinde 24 soy ve bir boy yer
alıyor. Bu yeni yazma, Dede Korkut Oğuznamelerinin diğer nüshaları
üzerine yapılmış olan çalışmalara katkı sunacak birtakım özellikler
içeriyor.
Söz konusu yeni yazmanın ilk yaprağı kayıp olduğundan adı
bilinmiyor. Ancak içeriğine bakıldığında bu yazma eser Kazan Beyin
Ejderhayı Öldürmesi adıyla anılabilir. Bu yeni Oğuzname metninin bazı
bölümleri, Oğuzname metinleri üzerinde yapılacak yeni okumalara da ışık
tutuyor. Yazma eserde geçen bazı gramer yapıları, aynı zamanda Dede
Korkut metinleri üzerinde yapılmış olan okumalar konusunda eksiklerin
bulunduğunu ve yeni tekliflerin yapılması gerektiğini gösteriyor. Kısacası
yeni bulunmuş olan bu yazma eser, önceki metinlerin okunmasına katkı
sunacak ögeler içeriyor, birtakım gramer yapılarının yanlış okunduğunu
ve yanlış anlaşılmış olduğunu gösteriyor

Anahtar Kelimeler

Dede Korkut, Günbed yazması, Kazan Bey’in Ejderhayı Öldürmesi, Dresden ve Vatikan nüshasında yanlış okumalar

Kaynakça

• Altaylı, S. (1994). Azerbaycan Türkçesi Sözlüğü I-II. İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı yayınları: 2648.
• Azmun, Y. (2019). Dede Korkut’un Üçüncü Elyazması Soylamalar ve İki Yeni Boy İle Türkmen Sahra Nüshası Metin - Çeviri - Sözlük - Tıpkıbasım. İstanbul: Kutlu Yayınevi.
• Bekki, S. (2015). Dedem Korkut Kitabı Bibliyografyası Üzerine Bir Deneme (Türkiye’deki Yayınlar 1916-2013). Ankara: Berikan Yayınevi.
• Ekici, M. (2019b). Dede Korkut Kitabı Türkistan / Türkmen Sahra Nüshası Soylamalar ve 13. Boy - Salur Kazan’ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürmesi. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Ergin, M. (1958). Dede Korkut Kitabı I (Giriş-Metin-Faksimile). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 169.
• Ergin, M. (1963). Dede Korkut Kitabı II (İndeks-Gramer). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 219.
• Ergin, M. (1971). Dede Korkut Kitabı. İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Gökyay, O. Ş. (1973). Dedem Korkudun Kitabı. İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.
• Gökyay, O. Ş. (1982). Destursuz Bağa Girenler. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Gökyay, O. Ş. (1995). Dede Korkut Hikâyeleri. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Özçelik, S. (2016/I). Dede Korkut -Dresden Nüshası- Giriş, Notlar (1. Cilt). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 1166/1.
• Özçelik, S. (2016/II). Dede Korkut -Dresden Nüshası- Metin, Dizin (2. Cilt). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 1166/2.
• Özçelik, S. (2019). “Dede Korkut Oğuznamelerinin Kaç(ıncı) Nüshası Bulundu?”. Türk Dili, 812, 48-56.
• Özçelik, S. (2020). “Dede Korkut Oğuznameleri Üzerine -Günbed Nüshası IşığındaDüzeltme Teklifleri”. Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, 49 (2020 Bahar), 7-20.
• Pehlivan, G. (2015). Dede Korkut Kitabı’nda Yapı, İdeoloji ve Yaratım -Dresden ve Vatikan Nüshalarının Mukayeseli Bir İncelemesi-. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Şahgüli, N. ve diğerleri (2019). “Dede Korkut Kitabı’nın Günbed Yazması: İnceleme, Metin, Dizin ve Tıpkıbasım”. Modern Türklük Araştırmaları Dergisi. 2. C 16.
• Tezcan, S. (2001). Dede Korkut Oğuznameleri Üzerine Notlar. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Tezcan, S. ve Boeschoten, H. (2001). Dede Korkut Oğuznameleri. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• TDK (2011). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 549.