The Concept of Mimêsis, Three Reflection Theories and Its Effect on Basic Art Movements

Yıl 2021, Sayı: 51, 349 - 366, 19.03.2021

Hasan Gürgün

https://doi.org/10.24155/tdk.2021.170

Öz

In the ancient Greek world, mimêsis is a word meaning imitation. This
word was used as an aesthetics term in Plato and an aesthetic and artistic
term in Aristotle. Plato and Aristotle agreed on art as mimesis that is to say
imitation. The two philosophers’ understanding of imitation is different
from each other. For Plato, mimesis means “the reflection of external
reality”. For Aristotle, mimesis means “reflection of the universal” and
“reflection of the ideal”. Three basic representation theories emerged from
the ideas of Plato and Aristotle. Classicism, romance and realism, which
are the main art movements, imitated nature. But each art movement
interpreted imitation of nature in its own way. Art movements based its
comments on different philosophers. Under the “1. In the “Concept of
Mimêsis and Plato” section of the study, the concept of mimesis has been
discussed in detail and the relationship of mimesis with other concepts
has been tried to be elucidated. In addition, the appearances in the work
of Politeía where mimesis is used as a concept was examined. In addition,
Plato’s mimesis understanding was discussed.
Under the “2. Mimêsis Theories of Plato and Aristotle and Three
Different Projection Theories” section, Plato and Aristotle’s mimesis
conceptions were examined in detail. Based on the works of the two
philosophers such as Politeía and Poetics, their understanding of mimesis
has been revealed in all aspects. Issues such as the attitude of the two
philosophers towards the concept of mimesis, their ideas about the origin
of the work of art, and the artist’s thoughts on the style of production are
the other topics discussed in this section.
In the “3. Mimêsis or Imitation of Nature in Basic Art Movements”
section, classicism, romance and realism’s ways of reflecting the reality
are discussed. All three art movements aim to reflect the truth. But the
way these currents reflect reality is different from each other. In addition,
the philosophers and ideas on which the three art movements base their
understanding of art are also different from each other. In the “4. Result”
section of the study, it was concluded.

Anahtar Kelimeler

Mimêsis, imitation, imitation of nature, Plato, Aristotle

“Mimêsis” Kavramı, Üç Yansıtma Kuramı ve Bu Kavramın Temel Sanat Akımları Üzerine Etkisi

Öz

Antik Yunan dünyasında “mimêsis”, taklit anlamına gelen bir
kelimedir. Bu kelime Platon’da estetik, Aristoteles’te ise estetik ve
sanatsal bir terim olarak kullanılmıştır. Platon ve Aristoteles sanatı
“mimêsis” yani taklit olarak görmüştür. İki filozofun taklit anlayışları ise
birbirlerinden farklıdır. Platon için “mimêsis”, “duyular dünyasının bire
bir yansıtılması” anlamına gelir. Aristoteles için “mimêsis”, “evrenselin
(/ rastlantılardan arındırılmış olanın, genelin) yansıtılması” ve “idealin
(/ olması gerekenin yani iye ve güzelin) yansıtılması” anlamına gelir.
Platon ve Aristoteles’in fikirlerinden üç temel yansıtma kuramı ortaya
çıkmıştır.
Temel sanat akımları olan klasisizm, romantizm ve realizm doğayı
taklit etmiştir. Fakat her sanat akımı doğayı taklit etmeyi kendisine göre
yorumlamıştır. Bu yorumlarını farklı filozoflardan temellendirmiştir.
Çalışmanın “1. Mimêsis Kavramı ve Platon” başlığının altında
“mimêsis” kavramı ayrıntılı şekilde ele alınmış ve “mimêsis”in diğer
kavramlarla ilişkisi aydınlatılmaya çalışılmıştır. Ayrıca “mimêsis”in
kavram olarak kullanıldığı Devlet eserindeki görünümleri incelenmiştir.
Ek olarak Platon’un “mimêsis” anlayışı ele alınmıştır.
Çalışmanın “2. Platon ile Aristoteles’in Mimêsis Teorileri ve Üç Farklı
Yansıtma Kuramı” başlığının altında Platon ve Aristoteles’in “mimêsis”
anlayışları ayrıntılı şekilde incelenmiştir. İki filozofun Devlet ve Poetika
gibi eserlerinden hareketle “mimêsis” anlayışları tüm yönleri ile ortaya
konmuştur. İki filozofun “mimêsis” kavramına karşı aldıkları tavır, sanat
eserinin kökeni hakkındaki fikirleri, sanatçının üretim tarzı hakkındaki
düşünceleri gibi konular bu başlık altında ele alınan diğer konulardır.
Çalışmanın “3. Temel Sanat Akımlarında Mimêsis ya da Doğanın
Taklidi” başlığının altında klasisizm, romantizm ve realizm temel sanat
akımlarının gerçeği yansıtma tarzları ele alınmıştır. Üç sanat akımı da
gerçeği yansıtmayı amaç edinmiştir. Fakat bu akımların gerçeği yansıtma
tarzları birbirlerinden farklıdır. Ayrıca üç akımın sanat anlayışlarını
temellendirdiği filozof ve fikirler de birbirlerinden farklıdır.

Anahtar Kelimeler

Mimêsis, taklit, doğaya öykünme, Platon, Aristoteles

Kaynakça

• Aristoteles (2013). Poetika -Şiir Sanatı Üzerine- (Çev. Furkan Akderin). İstanbul: Say Yayınları.
• Aristoteles (2018). Poetika -Şiir Sanatı Üzerine- (Çev. Ari Çokona ve Ömer Aygün). İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
• Auerbach, E. (2019). Mimesis: Batı Edebiyatında Gerçekliğin Tasviri (Çev. Herdem Belen ve Hüseyin Ertürk). İstanbul: İthaki Yayınları.
• Aygün, Ö. (2018). “Açıklamalar”. Poetika -Şiir Sanatı Üzerine -, İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
• Baba, C. (2018). Retoriğin İkna Gücü. Konya: Çizgi Kitabevi.
• Bayrav, S. (1999). Dilbilimsel Edebiyat Eleştirisi. İstanbul: Multilingual Yayınları. Boynukara, H. (1997). Modern Eleştiri Terimleri. İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
• Cevizci, A. (2013). “Önsöz -Poetika ya da Şiir Sanatı Üzerine-”. Poetika - Şiir Sanatı Üzerine, İstanbul: Say Yayınları.
• Cevizci, A. (2018). “Aristoteles Hayatı ve Eserleri”. Retorik, 7-18.
• Duman, M. A. (2015). Platon’un Retorik Anlayışı. İstanbul: Litera Yayıncılık.
• Duman, M. A. (2019). Retorikten Belâgate Mecâzdan Metafora. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Ginzburg, C. (2006). Güç İlişkileri – Tarih, Retorik, Kanıt (Çev. Durdu Kundakçı). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Huyugüzel, Ö. F. (2018). Eleştiri Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Jarrety, M. (2010). Poetika (Çev. İsmail Yerguz). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Karataş, T. (2018). Ansiklopedik Edebiyat Terimleri Sözlüğü. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Moran, B. (2014). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Özdemir, E. (1990). Edebiyat Bilgileri Sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Özel, A. (2016). Örneklerle Estetik Eleştiri. Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Özel, A. (2014). Estetik ve Temel Kuramları. Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Petters, E. F. (2004). Antik Yunan Felsefesi Terimleri Sözlüğü (Haz. ve Çev. Hakkı Hünler). İstanbul: Paradigma Yayıncılık.
• Platon (2010). İon (Çev. Furkan Akderin). İstanbul: Say Yayınları.
• Platon (2017). Devlet (Çev. Furkan Akderin). İstanbul: Say Yayınları.
• Platon (2018a). Timaios. (Çev. Furkan Akderin). İstanbul: Say Yayınları.
• Platon (2018b). Menon (Çev. Furkan Akderin). İstanbul: Say Yayınları.
• Platon (2019). Sofist (Çev. Furkan Akderin). İstanbul: Say Yayınları.
• Ross, D. (2014). Aristoteles (Çev. Ahmet Arslan). Ankara: Kabalcı Yayıncılık.
• Tunalı, İ. (2011). Estetik. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Tunalı, İ. (2011a). Estetik Beğeni. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Tunalı, İ. (2011b). Sanat Ontolojisi. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.