Bingöl Yöresi Arıcılık İşletmelerinde (Apis mellifera L.) Nosema Hastalığının Araştırılması

Yıl 2022, , 90 - 94, 25.03.2022

Halil Şimşek , Zeynep Ayan

https://doi.org/10.46810/tdfd.1000424

Öz

Bu araştırmada Bingöl ili arı işletmelerinde Nosema hastalığı yaygınlığının belirlenmesi amaçlandı. Araştırmada Bingöl merkez ve diğer ilçelerde arıcılık yapan 123 adet arı işletmesi ziyaret edilerek toplam 1245 adet arı örneği toplandı. Örneklerin laboratuvar incelemeleri sonrası işletmelerden 26 (%21,13)’sı ve örneklerden 98 (%7,87)’i Nosema hastalığı yönünden pozitif bulundu. Araştırmada işletme bazında hastalık oranı en yüksek oranda merkez ilçedeki işletmelerde %24,52 görülürken en düşük oranın ise Karlıova ilçesindeki işletmelerde %13,33 tespit edildi. İşletmelerden alınan ve incelenen örneklerden ise en yüksek oran merkez ilçede %15,11 tespit edilirken en düşük oranın ise Karlıova %2,80 ve Yayladere %2,85 ilçelerinde saptandı.

Anahtar Kelimeler

Bingöl,, Bal Arısı,, Nosema Hastalığı

Destekleyen Kurum

Bingöl Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri (BAP) Koordinatörlüğü

Proje Numarası

BAP-FBE.2020.00.003

Teşekkür

Bu çalışma Zeynep AYAN’ın BAP-FBE.2020.00.003 numaralı Bingöl Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri (BAP) tarafından desteklenen yüksek lisans tezinden özetlenmiş olup desteklerinden dolayı BÜBAP birimine teşekkür ederiz.

Investigation of Nosema Disease in Beekeeping Establishments(Apis mellifera L.) In Bingöl Region

Öz

In this study, it is aimed to determine the prevalence of Nosema disease in bee establishments in Bingöl province. In the research, 1245 bee sample was collected by visiting 123 beekeeping establishments in the center of Bingöl and other towns. After laboratory examinations of the samples, 26 (21.13%) of the establishments and 98 (7.87%) of the samples were found to be positive for Nosema disease. In the study, the highest rate of the disease was found in the establishments in the central town (24.52%), while the lowest rate was found in the establishments in Karlıova town 13.33%. Among the samples taken from the establishments and examined, the highest rate was found in the central town 15.11%, while the lowest rate was found in Karlıova 2.8% and Yayladere 2.85%.

Anahtar Kelimeler

Bingöl, Honeybee, Nosema Disease

Proje Numarası

BAP-FBE.2020.00.003

Kaynakça

• [1] Fıratlı Ç, Gençer HV. Dünya arıcılığı ve Türkiye’nin yeri. TC Ziraat Bankası Kültür Yayınları, 1995 ;(28): 20-28.
• [2] Bingöl M, Erkan C. Van ili arı hastalıkları ve zararlılarının belirlenmesine yönelik bir araştırma. YYÜ Tar Bil Derg, 2014; 24(2): 168-174.
• [3] Kence A. Türkiye balarılarında genetik çeşitlilik ve korunmasının önemi. U Arı D, 2006; 6(1): 25-32.
• [4] Tunca Rİ, Taşkın A, Karadavut U. Türkiye’de arı ürünlerinin bazı illerdeki tüketim alışkanlıklarının ve farkındalık düzeylerinin belirlenmesi. Türk Tarım-Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 2015; 3(7): 556-561.
• [5] Tunca Rİ, Çimrin T. Kırşehir ilinde bal arısı yetiştiricilik aktiviteleri üzerine anket çalışması. Iğdır Üniv Fen Bil Ens Derg, 2012; 2(2): 99-108.
• [6] Büyük M, Tunca Rİ, Taşkın A. Türkiye’de Nosema spp. varlığına yönelik yapılmış çalışmalar. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Derg, 2014; 1(2): 234-238.
• [7] Doğanay A. Arı hastalıkları 1. Bal arısı hakkında genel bilgi. Türk Vet Hek Der Derg, 1993; 5: 29-35.
• [8] Fıratlı Ç, Karacaoğlu M, Gençer HV, Koç A. Türkiye arıcılığına ilişkin değerlendirmeler ve öneriler. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası. Türkiye Ziraat Mühendisliği VI. Teknik Kongresi, 2005; Ocak, 03-07, Ankara, 3-7.
• [9] Kekeçoğlu M, Gürcan EK, Soysal Mİ. Türkiye arı yetiştiriciliğinin bal üretimi bakımından durumu. Tekirdağ Ziraat Fak Derg, 2007; 4(2): 227-236.
• [10] Sezgin A, Kara M. Arıcılıkta verim artışı üzerinde etkili olan faktörlerin belirlenmesine yönelik bir araştırma: Tra2 Bölgesi Örneği. Harran Ünv Ziraat Fak Derg, 2011; 15(4): 31-38.
• [11] Zeybek H. Arı hastalıkları ve zararlıları. Tarım Köyişleri Bak. Etlik Hay Hast Araş Enst Müd Yayınları, Ankara, 1991; 1-96.
• [12] Aydın L, Güleğen E, Çetinbaş H. Prevalence of nosemaapis in southern marmara region. XVII. Apimondia 28. October. 1 November Durban, South Africa 2001.
• [13] Çakmak I, Aydin, L, Camazine S, Wells H. Pollen traps and walnut-leaf smoke for Varroa control. Am Bee J, 2002; 142(5): 367-370. [14] Furgala B, Mussan EC. Protozoa. In: Morse R, Nowogrodzki R. (Editors). Honey Bee Pests, Predators and Diseases. Second Edition. Ithaca and London: Comstock Publishing Associates, Cornell Univ. Press 1990; 1-474.
• [15] Girişgin AO. Mantar hastalıkları. Nosemosis. In: Doğanay A, Aydın L, (Editörler). Bal Arısı Yetiştiriciliği Ürünleri Hastalıkları. 1. Baskı: Dora Basım Yayın Dağıtım Ltd. Şti. Bursa, 2017; 381-389.
• [16] Topçu B, Arslan MÖ. Kars yöresindeki balarılarında nosemosis’in yaygınlığı. Uludağ Arıcılık Derg, 2004; 4: 164-170.
• [17] Aydın L, Doğanay A, Oruç HH, Yeşilbağ, K, Bakırcı S, Girişkin O. Bal arısı yetiştiriciliği ürünleri hastalıkları. Dora Yayın Evi, Bursa, 2017; 155-90.
• [18] Sümbüloğlu K, Sümbüloğlu V. Biyoistatistik. 6. Baskı. Özdemir Yayıncılık. Ankara. 1995; 1-184.
• [19] Matheson, A. World bee health update. Bee World, 1996; 77: 45-51.
• [20] Fries I, Feng F, Da Silva A, Slemenda SB, Pieniazek NJ. Nosema ceranae N. Sp. (Microspora, Nosematidae), Morphological and Molecular characterization of a microsporidian parasite of the Asian honeybee Apis cerana (Hymenoptera, Apidae). Europ J Protistol, 1996; 32(3): 356-365.
• [21] Higes M, Martin R, Meana A. Nosema ceranae, a new microsporidian parasite in honey bees in Europe. J Invertebr Pathol, 2006; 92: 93-95.
• [22] Fries I. Nosema ceranae in European honey bees (Apis mellifera). J Invertebr Pathol, 2010; 103: 73-79.
• [23] Sarlo E, Medici SK, Braunstein M, Eguaras M. Presencia Y distribucion de Nosema ceranae en la region sudeste de la provincial de Buenos Arires. In Actas del Segundo Congreso Argentino de Apicultura, Mar del Plata, Argentina, 2008; p. 26.
• [24] Williams GR, Shafer ABA, Rogers REL, Shutler D, Stewart DT. First detection of Nosema ceranae, a microsporidian parasite of European honeybees (Apis mellifera), in Canada and central USA. J Invertebr Pathol, 2008; 97:189-192.
• [25] Somerville D, Hornitzky M. Nosema disease, Primefacts 2007; 699: 3.
• [26] Higes M, Martín-Hernández R, Meana A. Nosema Ceranae in Europe: an Emergent Type C Nosemosis, Apidologie, 2010; 41(10): 375-392.
• [27] Huang WF, Jiang JH, Chen YW, Wang CH. A nosema ceranae isolate from the honeybees Apis mellifera. Apidologie, 2007; 38: 30-37.
• [28] Whitaker J, Szalanski AL, Kence M. Molecular Detection of N. ceranaeband N. Apis brom Turkish Honey Bees. Apidologie, 2010; 42(2): 174-180.
• [29] Emsen B, Guzman-Novoa E, Hamiduzzaman M, Eccles L, Lacey B, Ruiz-Pérez RA, Nasr M. Higher prevalence and levels of Nosema ceranae than Nosema apis infections in Canadian honey bee colonies. Parasitol Res, 2016; 115(1): 175-181.
• [30] Bollan KA, Hothersall JD, Moffat C, Durkacz J, Saranzewa N, Wright GA, et al. The microsporidian parasites Nosema ceranae and Nosema apis are widespread in honeybee (Apis mellifera) colonies across Scotland. Parasitol Res, 2013; 112(2): 751-759.
• [31] Taric E, Glavinic U, Stevanovic J, Vejnovic B, Aleksic N, Dimitrijevic V, et al. Occurrence of honey bee (Apis mellifera L.) pathogens in commercial and traditional hives. J Apicult Res, 2019; 58(3): 433-443.
• [32] Ansari MJ, Al-Ghamdi A, Nuru A, Khan KA, Alattal Y. Geographical distribution and molecular detection of Nosema ceranae from indigenous honey bees of Saudi Arabia. Saudi J Biolog Sci, 2017; 24(5): 983-991.
• [33] Lotfi A, Jamshidi R, Aghdam Shahryar H, Yousefkhani M. The prevalence of nosemosis in honey bee colonies in Arasbaran region (Northwestern Iran). American-Eurasian J Agric & Environ Sci, 2009; 5(2): 255-257.
• [34] Uygur ŞÖ, Girişgin AO. Bal arısı hastalık ve zararlıları. Uludağ Arıcılık Derg, 2008; 8(4):130-142.
• [35] Çakmak İ, Aydın L, Gülegen AE. Güney marmara bölgesinde balarısı zararlıları ve hastalıkları. Uludağ Arıcılık Derg, 2003; 3(2): 33-35.
• [36] Şimşek H. Elazığ yöresi bal arılarında bazı parazit ve mantar hastalıklarının araştırılması. Ankara Üniv Vet Fak Derg, 2005; 52: 123-126.
• [37] Doğaroğlu M, Sıralı R. Survey results on honeybee pests and diseases in Thracian region of Turkey. Uludag Bee Journal, 2005; 5: 71-78.
• [38] Ütük AE, Pişkin FÇ, Deniz A, Balkaya I. A retrospective study on varroosis and nosemosis. Etlik Vet. Mikrobiyoloji Derg, 2011; 22(1): 11-15.
• [39] Büyük M, Tunca Rİ, Taşkın A. Kırşehir ilindeki arılıklarda nosema hastalığının belirlenmesi. Türk Tarım-Gıda Bilim ve Teknoloji Derg, 2017; 5(1): 1-5.
• [40] Zerek A. Hatay yöresi bal arılarında (Apıs Mellıfera L. 1758) nosemosisin yaygınlığı. Doktora Tezi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü Parazitoloji (Vet) Anabilim Dalı, Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi, Hatay. 2020; 1-73.