Bingöl Ovası’nda Yetiştiriciliği Yapılan Yoncaların (Medicago sativa L.) Verim ve Kalitelerinin Belirlenmesi

Yıl 2021, , 18 - 24, 25.06.2021

Erdal Çaçan , İhsan Arslan

https://doi.org/10.46810/tdfd.757189

Cited By: 2

Öz

Bu çalışma, Bingöl ovası köylerinde yetiştiriciliği yapılan yoncaların, verim ve kalitesinin belirlenmesi amacıyla 2018 yılında yürütülmüştür. Çalışma kapsamında, Bingöl ovasında yer alan 39 adet yonca tarlası ziyaret edilmiştir. Ziyaret edilen tarlalarda bitki boyu ölçülmüş, tesadüfi üç tekerrürlü olarak alınan örnekler üzerinden yeşil ot ve kuru ot verimleri hesaplanmıştır. Kurutulan ve öğütülen ot örneklerine ait kalite parametreleri, NIRS cihazı ile analiz edilmiştir. İncelenen tüm özellikler arasında tespit edilen farkların istatistiksel olarak anlamlı olduğu (P<0,01) görülmüştür. Çalışmada; bitki boyu 59,3-109,3 cm, yeşil ot verimi 1016-4683 kg da-1, kuru ot verimi 230-1050 kg da-1, ham protein oranı %16,2-23,5, ham protein verimi 44,3-193,2 kg da-1, ADF (asit deterjanda çözünmeyen lif) oranı %25,7-35,7, NDF (nötral deterjanda çözünmeyen lif) oranı %33,9-46,4, SKM (sindirilebilir kuru madde) oranı %61,1-68,9, KMT (kuru madde tüketimi) oranı %2,59-3,57 ve NYD (nispi yem değeri) ise 123-191 arasında değişim göstermiştir.
En yüksek verim (yeşil ve kuru ot verimi) Garip köyüne ait birinci tarladan, en yüksek kalite ise (düşük ADF, NDF ile yüksek SKM, KMT ve NYD) Kumgeçit köyüne ait ikinci tarladan elde edilmiştir. Bölgede yonca yetiştiriciliği yapan çiftçilerin sertifikalı tohumluk kullanmaları tavsiye edilmektedir. Ancak çeşitli nedenlerden dolayı yerel genotiplere ait tohumlukların tercih edilmesi durumunda, Garip köyü ve Kumgeçit köylerinde kullanılan tohumlukların tercih edilmesi verim ve kalite açısından avantajlı olacağı anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yonca, Bingöl ovası, ot verimi, ot kalitesi

Destekleyen Kurum

Bingöl Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi

Proje Numarası

BAP-GMYO.2019.00.001

Teşekkür

Bu çalışma, İhsan ARSLAN’a ait yüksek lisans tezinin özetidir.

Kaynakça

• 1. Soya H, Avcıoğlu R, Geren H. Yem bitkileri. Hasad Yayıncılık, İstanbul; 2004.
• 2. Avcıoğlu R, Geren H, Tamkoç A, Karadağ Y. Yonca (Medicago sp. L.). Içinde: Avcıoğlu R, Hatipoğlu R, Karadağ Y, editörler. Yem bitkileri baklagil yem bitkileri Cilt II. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü, İzmir; 2009.
• 3. Ünal S. Yem bitkileri. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Teşkilatlanma ve Destekleme Genel Müdürlüğü Televizyon Yoluyla Yaygın Çiftçi Eğitimi Projesi (YAYÇEP) Yayın No: 55, Ankara; 2010.
• 4. Ekiz H, Altınok S, Sancak C, Sevimay CS, Kendir H. Tarla bitkileri (V. Yem bitkileri çayır ve mera). Ankara Üniversitsi Ziraat Fakültesi Yayınları, Yayın No: 1588, Ankara; 2011.
• 5. Demir Y. Bingöl Ovası’nda farklı fizyolojik üniteler üzerinde oluşmuş toprakların sınıflandırılması ve hidrolik özelliklerinin belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Erzurum; 2016.
• 6. Anonim. Tarimsal değerleri̇ ölçme denemeleri̇ tekni̇k tali̇matı, yonca türleri (Medicago L. species). Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkezi Müdürlüğü, Ankara; 2001.
• 7. Artan H, Polat T. Şanlıurfa sulu koşullarında bazı çok yıllık sıcak mevsim buğdaygil yem bitkisi türleriyle yoncanın saf ve karışık ekimlerinde yem kalite değerlerinin belirlenmesi. Harran Üniversitesi Vet Fakültesi Derg. 2019;8(1):85–92.
• 8. Ertekin İ, Çeliktaş N, Can E, Kızılşimşek M. Yonca silaj ve besleme kalitesinin FT-NIRS teknolojisi ile saptanması. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Doğa Bilim Derg. 2017;20(Özel sayı):88–92.
• 9. Gülümser E, Mut H, Doğrusöz MÇ, Başaran U. Doğal floradan toplanan Aktaş yoncalarının (Melilotus alba Desr.) bazı kalite özellikleri. Turkish J Agric - Food Sci Technol. 2020;8(2):324–8.
• 10. Seydoşoğlu S, Avcıoğlu R. Çalımsı yonca (Medicago arborea L.)’ nın hasat dönemi ile biçim oranının verim ve verime ilişkin özelliklerine etkisi üzerinde araştırmalar. Türk Tarım ve Doğa Bilim Derg. 2014;1(1):10–6.
• 11. Kökten K, Kaplan M, Seydoşoğlu S, Tutar H, Özdemir S. Bingöl koşullarında bazı burçak (Vicia ervilia (L.) Willd) genotiplerinin tohum verimi ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Derg. 2019;56(1):27–33.
• 12. Morrison JA. Hay and pasture management. Chapter 6. In: Illinois Agronomy Handbook, 72; 2003.
• 13. Rohweder DA, Barnes RF, N. J. Proposed hay grading standards based on laboratory analyses for evaluating quality. J Anim Sci. 1978;47(3):747–59.
• 14. JMP 5.0.1. A business unit of SAS. USA:SAS Instute; 2002.
• 15. Demi̇roğlu G, Geren H, Avcioğlu R. Farklı yonca (Medicago sativa L.) genotiplerinin Ege Bölgesi koşullarına adaptasyonu. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Derg. 2008;45(1):1–10.
• 16. Yeşil M, Şengül S. Türkiye’nin değişik yörelerinden toplanan yonca ekotiplerinin bazı morfolojik özelliklerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Alınteri Zirai Bilim Derg. 2009;16(1):1–6.
• 17. Engin B, Mut H. Farklı Yonca çeşitlerinin ot verimi ve bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilim Derg. 2017;27(2):212–9.
• 18. Cacan E, Kokten K, Kaplan M. Determination of yield and quality characteristics of some alfalfa (Medicago sativa L.) cultivars in the east Anatolia region of Turkey and correlation analysis between these properties. Appl Ecol Environ Res. 2018;16(2):1185–98.
• 19. Turan N, Celen AE, Ozyazici MA. Yield and quality characteristics of some alfalfa (Medicago sativa L.) varieties grown in the Eastern Turkey. 2017;22(2):160–5.
• 20. Kır B. Kimi yonca çeştilerinde tohum ve ot verimi ile kalite özellikleri üzerinde bir araştırma. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Doktora Tezi, İzmir; 2006.
• 21. Basbag M, Demirel R, Avci M. Determination of some agronomical and quality properties of wild alfalfa (Medicago sativa L.) clones in Turkey. J Food, Agric Environ. 2009;7(2):357–9.
• 22. Gökalp S, Yazıcı L, Çankaya N, İspirli K. Bazı Yonca (Medicago sativa L.) çeşitlerinin Tokat-Kazova ekolojik koşullarında ot verimi ve kalite performanslarının belirlenmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Derg. 2017;34(3):114–27.
• 23. Çınar S. Çukurova taban koşullarında bazı çok yıllık sıcak mevsim buğdaygil yem bitkilerinin yonca (Medicago sativa L.) ile uygun karışımlarının belirlenmesi. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Adana; 2012.
• 24. Açıkbaş S, Albayrak S, Türk M. Doğal vejetasyondan toplanan bazı yonca (Medicago sativa L.) genotiplerinin ot verim ve kalitelerinin belirlenmesi. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Derg. 2017;4(2):155–62.
• 25. Tan M, Severoğlu S, Yazıcı A. Çayır ve meralarda yetişen bazı baklagil ve buğdaygil yem bitkilerinin besleme değerlerinin belirlenmesi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilim Enstitüsü Derg. 2019;9(3):1776–84.
• 26. Çaçan E, Aydın A, Başbağ M. Bingöl Üniversitesi yerleşkesinde yer alan bazı baklagil yem bitkilerine ait kalite özelliklerinin belirlenmesi. Türk Tarım ve Doğa Bilim Derg. 2015;2(1):105–11.