Farklı anaçlar üzerinde yetiştirilen Boğazkere ve Kalecik Karası üzüm çeşitlerinin salkım ve şıra özellikleri

Yıl 2022, , 55 - 62, 28.12.2022

Adem Yağcı , Abdurrahim Bozkurt

https://doi.org/10.46810/tdfd.996457

Öz

Bu çalışma 2017 ve 2018 yıllarında Kavaklıdere Şarapları A.Ş’nin Kırşehir/Toklumen bağlarında gerçekleştirilmiştir. Çalışmada; farklı anaçlar (110 R, 1103 P ve 140 Ru) üzerinde yetiştirilen Boğazkere ve Kalecik Karası çeşitlerinde ben düşmeden hasat dönemine kadar salkım, tane, şıra (SÇKM), pH, toplam asitlik, toplam fenolik, flavonoid ve antosiyanin içeriklerinin zamana bağlı olarak değişimleri incelenmiştir. Ben düşme ile hasat dönemi arasında her iki yılda Boğazkere ve Kalecik Karası’nın salkım ve tane ağırlığında artış, tane sertliğinde ise olgunlaşma ile birlikte yumuşama görülmüştür. Çeşitlerin SÇKM ve pH değerleri ben düşmeden olgunlaşmaya doğru artarken toplam asitlik değerleri azalmıştır. Ben düşme döneminde yüksek olan toplam fenolik ve flavonoid içerikleri hasat dönemine doğru azalırken, antosiyanin içerikleri hem kabukta hem de pulpta olgunlaşma ile birlikte artış göstermiştir. Her iki çeşit 110 R ve 1103 P anaçları bakımından değişkenlik gösterse de 140 Ru anacına göre salkım ve ve tane ağırlığı bakımından daha yüksek değerler vermiştir. İki yılın hasat döneminde toplam fenolik ve antosiyanin içeriği bakımından Boğazkere, flavonoid içeriği bakımından ise Kalecik Karası çeşidi ön plana çıkmıştır. Çeşitlerin salkım ve tane ağırlıkları ile SÇKM, pH, toplam asitlik, toplam fenolik madde, flavonoid ve antosiyanin içerikleri çeşide, anaca ve yıla göre değişkenlik göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Anaç, antosiyanin, flavonoid, toplam fenolik, şaraplık üzüm

Destekleyen Kurum

Gaziosmanpaşa Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Komisyonu

Proje Numarası

2018/44

Teşekkür

Bu çalışma Gaziosmanpaşa Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Komisyonu tarafından desteklenmiştir (Proje No: 2018/44). Desteklerinden dolayı teşekkür ederiz.

Kaynakça

• [1] Oraman M, N. Yeni Bağcılık. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları: 253; Ankara; Ders Kitabı: 1965. p.89.
• [2] Winkler AJ, Cook JA., Kliewer WM. and Lider LA. General Viticulture. University of California Press. Berkeley, California. (1974). p. 710.
• [3] Fidan Y. Özel bağcılık. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yayınları. 1985. p. 930.
• [4] [Çelik S. Bağcılıkta Kullanılan Asma Anaçları ve Özellikleri. Bağcılık (Ampeloji), Cilt:1. Avcı Ofset İstanbul; 2011.p. 273-308.
• [5] Tangolar S. Değişik Anaçların Erkenci Bazı Üzüm Çeşitlerinde Erkencilik, Verim, Kalite Özellikleri, Büyüme ve Mineral Madde Alımlarıyla Çeşitlerin Karbonhidrat Düzeylerine Etkileri Üzerinde Araştırmalar. [Doktora Tezi]. Adana: Çukurova Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü; 1988.
• [6] Altındişli G. 41B ve 5BB Anaçları Üzerine Aşılı Şaraplık Üzüm Çeşitlerinin Gelişmeleri Üzerine Anaçların Etkinliklerinin Araştırılması. [Yüksek Lisans Tezi]. Ankara: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı;1994.
• [7] Dardeniz A. Kısmalı İ. 140 Rugeri ve 1103 Poulsen Amerikan Asma Anaçlarının Çanakkale-Umurbey Koşullarındaki Çelik Verimleri ile Bazı Morfolojik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 2001; 38(2-3): 1-8.
• [8] Ağaoğlu YS. Tane Büyümesi ve Gelişmesi ile Olgunlaşmasına Etki Eden Faktörler. Bilimsel ve Uygulamalı Bağcılık, Cilt:2, Asma Fizyolojisi: 1, Kavaklıdere Eğitim Yayınları No: 5. Ankara; 2002. p. 321-414.
• [9] Çeli̇k M. Kısmalı İ. Bazı Amerikan Asma Anaçlarının Yuvarlak Çekirdeksiz Üzüm Çeşidinde Üzüm Verimi ve Kalitesi ile Vejetatif Gelişmeye Etkileri Üzerinde Araştırmalar. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi; 2003; 40(3).
• [10] Güner N. Sofralık ve Şaraplık Üzüm Çeşitlerinde Sürme Performansının Anaç ve Terbiye –Budama Şekli İle İlişkisi. [Yüksek Lisans Tezi]. Ankara: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı; 2005.
• [11] Çakır A. Şahi̇ner Öylek H. Farklı Amerikan Asma Anaçlarının Banazı Karası Üzüm Çeşidinin Fenolojik ve Pomolojik Özellikleri Üzerine Etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi. 2016; 26(4):569-578.
• [12] Çakır A. Şahi̇ner Öylek H. Amerikan Asma Anaçlarının ‘Banazı Karası’ Üzüm Çeşidinde Bazı Kimyasal Kalite Özellikleri Üzerine Etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi. 2017; 27(3): 416-423.
• [13] Bekar T. Cangi R. Tokat’ta Farklı Ekolojilerde Yetiştirilen Narince Üzüm Çeşidinin Fenolojik Gelişme Evreleri ve Etkili Sıcaklık Toplamı İsteklerinin Belirlenmesi. Türkiye Teknoloji ve Uygulamalı Bilimler Dergisi. 2017; 1(2): 86-90.
• [14] Çeli̇k H. Bağcılıkta Anaç Kullanımı ve Yetiştiricilikteki Önemi. Anadolu Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi. 1996; 6(2).
• [15] Haydaroğlu A. Ankara, Kırıkkale ve Kırşehir İllerinde Modern Bağcılık İle İlgili Gelişmeler. [Yüksek Lisans Tezi]. Ankara: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü; 1999.
• [16] Cemeroğlu B. Meyve ve Sebze İşleme Endüstrisinde Temel Analiz Metotları. Biltav Üniversite Kitapları Serisi, No: 02-2. Ankara. 1992. p. 381.
• [17] Bino Rj. De Vos Rch. Lieberman M, Hall Rd. Bovy A Jonker Hh, et al. (2005). The Light-Hyperresponsive High Pigment-2 dg Mutation of Tomato: Alterations in the Fruit Metabolome. New Phytologist166. 2005; 427-438.
• [18] Velioğlu YS. Mazza G. Gao L. Oomah, BD. Antioxidant Activity and Total Phenolics in Selected Fruits, Vegetables, and Grain Products. J. Agric. Food Chem.1998; 46(10):4113-4117. [19] Zhishen J. Mengcheng T. Jianming. The Determination of Flavonoid Contents in Mulberry and Their Scavenging Effects on Superoxide Radicals. Food Chemistry. 1999;(64):555-55. [20] Di Stefano R. Cravero MC. Metodi per lo studio dei polifenoli dell'uva. Riv. Vitic. Enol. 1991;44(2):37-45.
• [21] Çelik H. Bağcılıkta Anaç Kullanımı ve Yetiştiricilikteki Önemi. Anadolu, J. of AARI. 1996;6(2):127-148.
• [22] Uzun, H. (1996). Fercal Asma Anacına Aşılı Bazı Sofralık Üzüm Çeşitlerinin Verim ve Kalite Özellikleri Üzerine Araştırmalar. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi.1996;9 (1):40-60.
• [23] Çeli̇k, M, Kısmalı, İ., (2004). Bazı Amerikan Asma Anaçlarının Yuvarlak Çekirdeksiz Üzüm Çeşidinde Makro Mineral Besin Maddelerinin Alımına Etkileri Üzerinde Araştırmalar. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 2004;41(1).
• [24]Turhan E. Dardeni̇z A. Müftüoğlu N. Bazı Amerikan Asma Anaçlarının Tuz Stresine Toleranslarının Belirlenmesi. Bahçe. 2005;34(1):11-20.
• [25] Çeti̇n E. Toy D. Adar M. Göktürk Baydar N. Tuz Stresinin in Vitro Koşullarda Bazı Amerikan Asma Anaçlarında Sürgün Gelişimi ve Prolin Miktarları Üzerine Etkileri . Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2011;15(1):1-7.
• [26] Çakır A. Karaca N. Sidfar M, Baral Ç. Söylemezoğlu G. Sultani Çekirdeksiz Üzüm Çeşidinin Farklı Amerikan Asma Anaçları ile Aşı Tutma Oranının Belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi. 2013;23(3):229-235.
• [27] Yağcı A. Gökkaynak A. Sultani Çekirdeksiz Üzüm Çeşidinin Fidan Randımanı ve Kalitesi Üzerine Anaç ve Gölgeleme Oranının Etkisi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 2016;53(1):109-116.
• [28] Deryaoğlu A. Canbaş A. Elazığ Yöresi Öküzgözü Üzümlerinde Olgunlaşma Sırasında Meydana Gelen Fiziksel ve Kimyasal Değişmeler. 2003; Gıda, 28(2): 131- 140.
• [29] Uluocak E. Kazova (Tokat) Yöresinde Yetiştirilen Bazı Şaraplık Üzüm Çeşitlerinde Olgunlaşma Sırasında Meydana Gelen Fiziksel ve Kimyasal Değişmeler [Yüksek Lisans Tezi]. Tokat: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü; 2010.
• [30] Cangi R. Saraçoğlu O, Uluocak E. Kılıç D. Şen A. Kazova (Tokat) Yöresinde Yetiştirilen Bazı Şaraplık Üzüm Çeşitlerinde Olgunlaşma Sırasında Meydana Gelen Kimyasal Değişmeler. Iğdır Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2011;1(3):9-14.
• [31] Bekar T. Bayram M. Ticari Maya İlave Edilerek ve Edilmeden Narince Üzüm Çeşidinden Üretilen Şarapların Fitokimyasal Özelliklerinin Belirlenmesi. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi.2016; 09-24.
• [32]Aydın M. Amasya'da Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Farklı Olgunluk Dönemlerindeki Bazı Kimyasal İçeriklerinin Belirlenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Tokat: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı; 2015.
• [33] Polat A. Şanlıurfa İlinde Yetiştiriciliği Yapılan Üzüm Çeşitlerinin Bazı Fitokimyasal Profillerinin Belirlenmesi [Doktora Tezi]. Urfa: Harran Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı; 2016.
• [34] Kunter B. Cantürk S. Keskin N. Üzüm tanesinin Histokimyasal Yapısı. Iğdır Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2013; 3(2):17-24.
• [35] Ribéreau-Gayon P. Glories Y. Maujean A. & Dubourdieau U. 2000. Handbook of Enology, Volume 2: The Chemistry of Wine and Stabilization and Treatments. John Wiley and Sons Ltd. 2000; p.441.