Günümüzde Balık Atıklarının Helal Sektördeki Bazı Kullanım Alanları

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 2, 10 - 16, 31.12.2019

Ramazan Bozkurt , Aslan Yusuf Yüksel

Öz

Günümüzde balıklardan çıkan atıklar dünyanın çeşitli yerlerinde tekrar değerlendirilmektedir. Balıkların pul, deri, kemiksi yapıları ile diğer kısımlarından elde edilen atıkları, su ürünleri sektörlerinde geri dönüşümü yapılarak yeni ürünler elde edilmektedir. Her gün gelişen yöntemlerle atıklardan elde edilen yeni yeni yan ürünler, insanların günlük tüketimine sunulmaktadır. Su ürünleri atıklarından elde edilen ürünler, bu sektörlerle birlikte bu işle uğraşan ülkelere de önemli ticari kazançlar sağlamaktadır. Sadece balık atıklarından elde edilen jelatin, kolajen ile birçok ürünün sağlık, biyomedikal, kişisel bakım ve gıda gibi birçok alanda kullanımıyla önemli ticari gelirler elde edilmektedir. Son zamanlarda bu gibi ürünler, ülkemizde ve yurtdışında helal kullanım adı altında ilgi çekmektedir. Bugünlerde Avrupa, Amerika ve Uzakdoğu gibi birçok ülke ‘Helal sertifika’ ile Dünya pazarlarında önemli gelirler elde etmektedirler.

Anahtar Kelimeler

su ürünleri, Balık, pul, atıklar, jelatin, helal

Kaynakça

• [1] Balıklar. T.C. Milli Eğitim Bakanlığı, MEGEP. Ankara, s.33, 2011.
• [2 ] Doğanay A, Öge H, Öge S, Sarımehmetoğlu HO, Gönenç B. Hayvanları Hastalıkları.[İnternet]. Ankara Üniversitesi Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı Açık Ders Malzemeleri. [Erişim Tarihi: 20.06.2019]. https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/52902/mod_resource/content/0/2.%20hafta.pdf
• [3] Bhavya S. Scales of Fishes (With Diagram)- Vertebrates- Chordata, Zoology. [Internet]. Available from: http://www.notesonzoology.com/phylum-chordata/fishes/scales-of-fishes-with-diagram-vertebrates-chordata-zoology/8069
• [4] Kollajen Nedir. [Internet]. [Erişim Tarihi: 20.06.2019]. https://www.kolajen.org/kollajen-nedir
• [5] Riaz MN, Chaudry MM. Handbook of halal food production. Boca raton, Fl: CRC press. Riaz MN, Chaudry MM. Handbook of halal food production. Boca raton, Fl: CRC press. ISBN 1-58716-029-3. 2004. 2004.
• [6] Pang S, Chang YP, Woo KK. The Evaluation of the Suitability of Fish Wastes as a Source of Collagen. 2013 2nd International Conference on Nutrition and Food Sciences IPCBEE vol.53., Singapore.2013
• [7] Rakhmanova A, Khan ZA, Sharif R. et al. Meeting the requirements of halal gelatin: A mini review. MOJ Food Process Technol. 2018, 6(6):477‒482.
• [8] Mustafa N, İbrahim MHI et al . Hydroxyapatite extracted from waste fish bones and scales via calcination method. Mech Mater. 2014;1–4.
• [9] Balık atıkları tıpta kullanılabilecek. [Internet]. [Erişim Tarihi: 20.06.2019]. http://www.merhabahaber.com/balik-atiklari-tipta-kullanilabilecek-1387232h.htm
• [10] Fernandes P. Enzymes in Fish and Seafood Processing. Frontiers in Bioengineering and Biotechnology. Published. 07, July. 2016. 4 DOI: 10.3389/fbioe.2016.00059.
• [11] Paul S, Pal A, Choudhury AR, Bodhak S, Balla VK, Sinha A, Das M. Effect of trace elements on the sintering effect of fish scale derived hydroxyapatite and its bioactivity. Ceramics International , August, 2017, 43 (17), 15678-15684.
• [12] Ramli S, Zain NM. The Use of Gelatin in Biomedical Engineering: Halal Perspective. World Academy of Science, Engineering and Technology International Journal of Humanities and Social Sciences Vol:12, No:12, 2018.
• [13] Xu Z, Ikoma T, Yoshioka T, Tagaya M, Motozuka S, Matsumoto R, et.al. Effect of Glutaraldehyde on Properties of Membranes Prepared from Fish Scale Collagen. MRS Proceedings, 2012; 1418
• [14] Sandhu A. Producing artificial bones from fish scales. [Internet]. 4 June 2012. Available from: https://phys.org/news/2012-06-artificial-bones-fish-scales.html
• [15] Granito RN, Muniz Renno AC, Yamamura H, de Almeida MC, Menin Ruiz PL, Ribeiro DA. Hydroxyapatite from fish for bone tissue engineering: A promising approach. Int. J. Mol. Cell. Med. 2018, 7, 80–90.
• [16] Sulaiman S, Syakirah NK, Jamal P, Alam M Z. Fish bone waste as catalyst for biodiesel production. Journal of Tropical Resources and Sustainable Science. 3: 180-184. 2015.
• [17] Sulaiman S, Amin MHM. Fish bone-catalyzed methanolysis of waste cooking oil. Bulletin of chemical reaction engineering & catalysis, 11 (2), 245-249, Revised: 2nd February, 2016
• [18] Sowunmi A, Mamone RM, Bastidas-Oyanedel JR, Schmidt JE. Biogas potential for electricity generation in the Emirate of Abu Dhabi. Biomass Conversion Biorefinery, 6: 39-47. 2016.
• [19] Rakhmanova A, Khan ZA, Sharif R. et al. Meeting the requirements of halal gelatin: A mini review. MOJ Food Process Technol. 6(6):477‒482. 2018.
• [20] Venkatesan J, Anil S, Kim SK, Shim MS. Marine fish proteins and peptides for cosmeceuticals: a review, Mar. Drugs, 15, 143, May. 2017
• [21] Gunasekera RM, Turoczy NJ, De Silva SS, Gooley GJ. An evaluation of the suitability of selected waste products in feeds for three fish species. Journal of Aquatic Food Product Technology, 11, 57–78. 2002.
• [22] Caruso G. Fishery Wastes and By-products: A Resource to Be Valorised. Fisheriessciences.com10 (1): 012-015. 2016.
• [23] Rajani N, Alka M. To study the Ethano-medicinal importance of food fish used by localite of Durg. Swami Shri Swaroopanand Saraswati Mahavidyalya Hudco Bhilai (SSSSMHB). IOSR Journal of Environmental Science, Toxicology and Food Technology. e-ISSN: 2319-2402,p- ISSN: 2319-2399. Volume. 1 Issue 6, PP 38-40. September, 2015.
• [24] Sila A, Martinez-Alvarez O, Haddar A, Sila Aâd A, Gómez-Guillén MC. et al. Recovery, viscoelastic and functional properties of Barbel skin gelatine: investigation of anti-DPP-IV and anti-prolyl endopeptidase activities of generated gelatine polypeptides. Food Chem. 168: 478–486. 2015.
• [25] Pérez-Gálvez R, Espejo-Carpio FJ, Morales-Medina R, García Moreno PJ, Guadix EM. Fish Discards as Source of Health-Promoting Biopeptides. National Food Institute, Research group for Bioactives – Analysis and Application, University of Granada. 2018.
• [26] Kim SK, Venkatesan J. Introduction to seafood processing by-products In Seafood Processing By-Products: Trends and Applications, pp. 1–10. Ed. by Kim S-K. Springer, New York. 597 pp. 2014.
• [27] Mariod A.A., Adam H.F., Review: gelatin, source, extraction and industrial applications. Acta Sci. Pol., Technol. Aliment. 2013. 135-147, 12(2),
• [28] Al-Mazeedi, HM., Regenstein, JM., Riaz, MN. The Issue of Undeclared Ingredients in Halal and Kosher Food Production: A Focus on Processing Aids. Comprehensive Reviews in Food Science and Food Safety. Institute of Food Technologists, Vol. 12, 2013
• [29] Nurdiani, R., Vasiljevic, T., Singh, T.K., Donkor, O.N. Bioactive peptides from fsh by-products with anticarcinogenic potential. International Food Research Journal 24(5): 1840-1849, October, 2017.
• [30] Sarriff, A., Abdulrazzaq, H.A., Exploring the Halal Status of Cardiovascular, Endocrine, and Respiratory Group of Medications. Malays J. Med. Sci. Jan-Mac. 20(1): 69-75. 2013.
• [31] Halal Gelatın®. [Internet]. Gelatin has been used for decades as an indispensable incipient in the pharmaceutical industry. Available from: https://www.halalgelatin.org/application/pharmaceutical/
• [32] Helal ve Sağlıklı Yaşam. 6.OIC Helal Expo 2018. Helal ve Sağlıklı Yaşam‘’Farkındalık ve Sürdürülebilirlik’’. 29 Kasım -02 Aralık, 2018, İstanbul. [Internet]. [Erişim Tarihi: 08.05.2019]. http://www.izmirkulturturizm.gov.tr/Eklenti/58762,helal-expo-2018-sunumupdf.pdf?0
• [33] Smellie S. Waste not, want not: Would you wear shoes made of fish? [Internet]. CBC News, Posted: July, 08. 2017, Canada. Available from: https://www.cbc.ca/news/canada/newfoundland-labrador/shoes-fish-leather-1.4192186
• [34] Senevirathne, M., Kim, S.K., Utilization of seafood processing by-products: medicinal applications. Advances in food and nutrition Research. Volume 65, Pages 495-512. 2012.
• [35] Fish entrails and processing waste as a raw material. [Internet]. Eurofish Magazine. Available from: http://www.eurofishmagazine.com/sections/fisheries/item/445-fish-entrails-and-processing-waste-as-a-raw-material
• [36] Gıda raporu. [Internet]. 2009-2017 yılları arası Türkiye’nin gıda ihracatı. [Erişim Tarihi: 29.05.2019]. http://www.gidaraporu.com/turkiye-global-halal-bazar_g.htm
• [37] Balık pulundan üretilen 'helal gıda jelatini'ne yatırımcı desteği bekliyorlar. [Internet]. [Erişim Tarihi: 04.06.2019]. https://www.ihavideo.com.tr/Video/Detay/1111411-balik-pulundan-uretilen-helal-gida-jelatinine-yatirimci-destegi-bekliyorlar
• [38] Dünyada helal gıda gerçeği. [Internet]. Dünyada helal gıda gerçeği dünyada hızla yükselen bir pazar. [Erişim Tarihi: 04.06.2019]. http://www.gimdes.org/kurumsal-2/dunyada-helal-gida-gercegi