Mısır (Zea maysL.): Bir Bitki; İki veya Üç Farklı Ürün

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 1, 43 - 48, 25.03.2022

Burhan Kara

https://doi.org/10.46810/tdfd.935657

Öz

Çalışma, mısırda bir bitkidenbirden fazla farklı ürün elde etme imkânlarını araştırmak amacıyla yürütülmüştür. Bu amaçla, mısır bitkisi üzerindeki koçanlar tüketim amaçlarına göre körpe mısır (koçan püskülü çıkarma dönemi), haşlamalık/közlemelik (süt olum dönemi) ve tane verimi (tam olum dönemi) için farklı dönemlerde hasat edilmiştir. Deneme, “Karadeniz Yıldızı” sert mısır ve “Batem Tatlı” şeker mısır çeşitleri kullanılarak tesadüf blokları deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak Isparta koşullarında iki ayrı deneme şeklinde 2019 yılında kurulmuştur.Her iki mısır alt türünde de dekara körpe ve taze koçan sayıları bakımından kontrol ile uygulamalar arasındaki farklılık istatistiksel olarak P≤0,01düzeyinde önemli olurken, koçan özellikleri arasındaki farklar önemsiz çıkmıştır. Sert mısırda koçan koparılmayan uygulamada (kontrol) tane verimi bitki üzerinde tek koçan bırakılan uygulamaya göre daha yüksek olurken, koçan ve tane özellikleri bakımından bitki üzerinde tek koçan bırakılan uygulama kontrolden daha yüksek olmuştur.Sonuç olarak; bu uygulamaların başarısı mısır bitkisinin birden fazla koçan bağlama özelliğine bağlı olmakla birlikte, bir bitkiden iki veya üç farklı ürünün elde edilebileceği ve pratikte uygulanabilir bir yöntem olduğu sonucun varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Zea maysL., Taze mısır, Körpe mısır, Tane özellikleri

Maize (Zea maysL.): Two or Three Different Products from One Plant

Öz

The study was conducted to investigate the possibilities of obtaining more than one crop from one plant of maize. For this purpose, cops on the plant were harvested in different stages according to consumption aims for baby corn (ear silk-out time), boiling/roasting (milk maturity stage), and seed yield (full maturity). The experiment was set up as two separate trials according to randomized complete block design with three replications using “Karadeniz Yıldızı” flint corn and “Batem Tatlı” sweet corn in 2019 year in Isparta conditions. In both maize subspecies, the difference between the control and the treatments in terms of the number of baby and fresh ear per decare was statistically significant at the P≤0.01 level, while the difference between the ear characteristics was not significant. While the grain yield was higher in unremoved corn treatment (control) than the application with a single cob on the plant, the treatment with single cob on the plant was higher than the control in terms of the ear and grain characteristics.As a result; although the success of the treatments depends on the ear binding properties of more than one of the maize plants, it conclusion has been reached that two or three products can be obtained from one plant and it is a practically applicable method.

Anahtar Kelimeler

Zea maysL., Fresh corn, Baby corn, Seed Characteristics

Kaynakça

• [1] Korkmaz Y, Ayasan T, Aykanat S, Avcı M. Çukurova ikinci ürün koşullarında yetiştirilen silajlık mısır (Zea mays L.) çeşitlerinin verim ve silaj kalite performanslarının değerlendirilmesi. Türk Tarım-Gıda Bilim ve Tek Der. 2019; 7: 13-19.
• [2] Özcan S. Modern dünyanın vazgeçilmez bitkisi mısır: Genetiği değiştirilmiş (Transgenik) mısırın tarımsal üretime katkısı. Türk Bilimsel Derlemeler Der. 2009; 2(2): 1-34.
• [3] Kara B, Gül H, Dizlek H. Şeker mısırda kardeş ve ikinci koçanın koparılmasının taze/körpe koçanın verimine ve bazı özelliklerine etkisi. Mediterranean Agric Sci. 2018; 31(2): 137-140, https://doi.org/10.29136/mediterranean.379093.
• [4] Kara B. Ocakta tohum sayısının körpe mısır verimine ve bazı özelliklerine etkisi Akademik Ziraat Der. 2019; 8(1): 93-96, http://dx.doi.org/10.29278/azd.593820.
• [5] Yıldırkan Ü, Kara B. Burdur ikinci ürün koşullarında bazı şeker mısır (Zea mays L. var. saccharata) çeşitlerinin taze koçan özellikleri. Türk Bilim ve Müh Der, 2020a; 2(1): 30-33.
• [6] Yıldırkan Ü, Kara B. Burdur koşullarında ikinci ürün körpe mısır yetiştirme olanaklar. Türk Doğa ve Fen Der. 2020b; 9: 114-117.
• [7] Özkan A, Ülger AC. Çukurova ekolojik koşullarında değişik azot dozu uygulamalarının iki cin mısırı (Zea mays L. everta Sturt.) çeşidinde tane verimi ve bazı tarımsal özelliklere etkisi. Yüzüncü Yıl Üniv Tarım Bilim Der. 2011; 21(3): 198-208.
• [8] Bar-Zur A, Saadi H. 1990. Prolific maize hybrids for baby corn. J of Horti Sci. 1990; 65: 97-100.
• [9] Lizaso JI, Boote KJ, Cherr CM, Scholberg JMS, Casanova JJ, Judge J, Jones JW, Hoogenboom G. Developing a sweet corn simulation model to predict fresh market yield and quality of ears. J American Society.Horti Sci. 2017; 132(3): 415-422.
• [10] Kara B, Şener A, Işık C, Gündüz A. 2017. Farklı mısır (Zea mays L.) alt türlerinin körpe mısır özelliklerinin karşılaştırılması. Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilim Der. 2017; 3(2): 95-99.
• [11] Almeida IPC, Silva PSL, Negreiros MZ, Barbosa Z. Baby corn, green ear, and grain yield of corn cultivars. Horticulture Brasilia, 2005; 23: 960-964. [12] Castro RS, Silva PSL, Cardoso MJ. Baby corn, green corn, and dry corn yield of corn cultivars. Horticultura Brasileira, 2013; 31: 100-105. [13] Gözübenli H, Konuşkan Ö. Farklı bitki sıklıklarının bazı mısır genotiplerinde körpe koçan (baby corn) verimi ve özelliklerine etkisi. Türkiye VIII. Tarla Bitkileri Kongresi, 19-22 Ekim, Hatay, Poster Bil., 2009, s. 573-576.
• [14] Lopes AP, Nobrega LHP, Pacheco FP, Cruz-Silva CTA. Maize varieties for baby corn yield and post-harvest quality under organic cropping. Bioscience J. 2016; 32: 298-307.
• [15] Kün E. Serin İklim Tahılları. Ders Kitabı No: 299, AÜ Ziraat Fakültesi Yayın No: 032, 1998, Ankara
• [16] Kara B, Akman Z. Şeker mısırında (Zea mays saccharata Sturt.) koltuk ve uç alma ile yaprak sıyırmanın verim ve koçan özelliklerine etkisi. Akdeniz Üniv Ziraat Fakültesi Der. 2002; 15(2): 9-18.
• [17] Sakin MA, Azapoğlu Ö. Tokat-Kazova koşullarında şeker mısırın (Zea mays saccharata Sturt.) taze koçan ve tane verimi ile bazı verim ve kalite özelliklerine azot ve fosforun etkileri. Gaziosmanpaşa Üniv Ziraat Fakültesi Der. 2017; 34(3): 46-55, doi:10.13002/jafag4275.
• [18] Özata E, Geçit HH, Ünver İS. Orta Karadeniz ekolojik koşullarında şeker mısırda (Zea mays saccharata Sturt.) değişik ekim sıklıkları ve azot dozlarının verim öğelerine etkisi. Tarla Bitkileri Merkez Araş Ens Der. 2016; 25(1): 74-80.
• [19] Stansluos AAL, Öztürk A, Kodaz S. Agronomic performance of different sweet corn varieties in the highest plain of Turkey: Quality characteristics. Atatürk Üniv Ziraat Fakültesi Der. 2020; 51(3): 249-257.
• [20] Akdoğan M, Kara B. Atdişi ve sert mısırda yaprak sıyırma ve uç almanın verim ve bazı tane özelliklerine etkisi. Adnan Menderes Üniv Ziraat Fakültesi Der. 2020; 17: 215-219.
• [21] Öztürk A, Büyükgöz A. Trabzon iline ait bazı yerel mısır populasyonlarının agronomik performansları. Atatürk Üniv Ziraat Fakültesi Der. 2021; 52(1): 67-80. https://doi.org/10.17097/ataunizfd.768620.
• [22] Pamukçu M, Erdal G, Savur O, Toros A, Özata E. Beyaz hibrit mısır aday çeşitlerinin antalya ve samsun koşullarında performanslarının değerlendirilmesi. Türkiye 9. Tarla Bitkileri Kongresi, 21-15 Eylül 2011, Bursa.
• [23] Konuşkan Ö, Atış İ, Gözübenli H. Yield and yield components of some dent maize genotypes grown as main‐crop in Amik plain conditions. Mustafa Kemal Univ J of Agric Fac. 2015; 20: 1‐6.