A Field Research on Supernatural Attributions to Exam Success and Failure

Yıl 2020, Sayı: 1, 95 - 118, 30.06.2020

Kübra Behti Naci Kula

Öz

People need to understand and explain the reasons of the events they experienced. The more these events are important for them, the more they feel the need to explain and make sense of these events. The university admission exam, for which millions of young people sweat every year in our country, is undoubtedly very important for both them and their families. Given that less than half of the test takers can enrol in a university, it is not difficult to understand that the preparation for this exam is a painful process. The subject of this study is the supernatural attributions by students regarding an unexpected exam success or failure who are preparing for the university admission exam. In the research, it was aimed to determine students’ natural and supernatural attributions to possible success or failure in the context of university admission exam. The main problem of our research is to reveal the relationship between students’ religiosity levels and their casual attributions to the success or failure in university admission exam. In the study, the relationship between causal attributions to exam results and exam anxiety were also investigated. In the theoretical part of our study the documentation technique was used, and for the field research the survey technique was used. In the theoretical part, Attribution Theory, causal attribution and success relationship, relationship between supernatural attribution and religion are discussed. In our field study, a questionnaire was conducted with a sample group of 212, consisting of 86 graduates and 126 high school senior students who were preparing for the university admission exam. “Islamic Religiosity Scale”, “Exam Anxiety Scale”, “Attribution Questionnaire” and “Personal Information Form” were used in application. The participants’ attributions to the exam results were examined in four groups as personal, social, supernatural and religious. According to the findings obtained in the study, it was determined that the general percentage of the participants made personal attributions to the exam failure, and religious and social attributions to the exam success. A meaningful relationship was determined between the students’ religious tendencies and their social, supernatural and religious attributes to the exam success. There was not any relationship of significance between religiosity and attributions to exam failures. In addition, significant correlations were found between exam anxiety and attributions to both exam success and failure. The relationship between the data related to personal variables deducted from the study and the attribution, the religiosity and the exam anxiety is not included in this study since it would expand the scope of our study.

Anahtar Kelimeler

Psychology of religion, Supernatural attribution, Religiosity, Exam anxiety, Success, Failure

Sınav Başarısına ve Başarısızlığına Yapılan Tabiatüstü Yüklemeler Üzerine Bir Alan Araştırması

Öz

İnsanlar, başlarına gelen olayların nedenlerini anlama ve açıklama ihtiyacı hissederler. Bu olaylar kendileri için ne kadar önemliyse anlamlandırma ve açıklama isteği de o derece fazla olur. Ülkemizde her yıl milyonlarca gencin ter döktüğü üniversite sınavı şüphesiz hem onlar hem de aileleri için oldukça önemlidir. Sınava katılanların yaklaşık olarak yarısından azının üniversitede bir bölüme yerleşebildiği göz önüne alındığında sınava hazırlığın sancılı bir süreç olduğunu anlamak zor değildir. Üniversite sınavına hazırlanan öğrencilerin beklenmedik bir sınav başarısı ve başarısızlığına yönelik yaptıkları tabiatüstü anlam yüklemeleri bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Araştırmada üniversite sınavı bağlamında öğrencilerin olası başarı ve başarısızlık durumlarına yaptıkları tabii ve tabiatüstü yüklemelerin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Araştırmamızın temel problemi öğrencilerin dindarlık düzeyleri ile üniversite sınavındaki başarı ve başarısızlık durumuna yaptıkları nedensel yüklemeler arasındaki ilişkinin ortaya konmasıdır. Araştırmada ayrıca sınav sonucuna yapılan nedensel yüklemelerin sınav kaygısı ile olan ilişkisi de araştırılmıştır. Çalışmamızın teorik kısmında dokümantasyon, alan araştırmasında ise anket tekniği uygulanmıştır. Teorik kısımda Yükleme Teorisi, nedensel yüklemeler ve başarı ilişkisi, tabiatüstü yükleme ve din ilişkisi ele alınmıştır. Alan araştırmamızda üniversite sınavına hazırlanan 86 mezun ve 126 lise son öğrencisinden oluşan 212 kişilik örneklem gurubuyla anket çalışması yapılmıştır. Uygulamada “İslami Dindarlık Ölçeği”, “Sınav Kaygısı Ölçeği”, “Yükleme Anketi” ve “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. Katılımcıların sınav sonucuna yaptıkları yüklemeler kişisel, sosyal, tabiatüstü ve dinî olmak üzere dört grupta incelenmiştir. Araştırmada elde edilen bulgulara göre katılımcıların genelinin sınav başarısızlığına yönelik kişisel atıf yaptığı, sınav başarısı için dinî ve sosyal atıf yaptıkları görülmüştür. Öğrencilerin dindarlık eğilimleri ile olumlu sınav sonucuna yönelik yaptıkları sosyal, tabiatüstü ve dinî yüklemeler arasında pozitif yönde anlamlı birer ilişki tespit edilmiştir. Dindarlık ile sınav başarısızlığına yapılan yüklemeler arasında ise herhangi bir anlamlı ilişki görülmemiştir. Ayrıca sınav kaygısı ile hem başarı hem de başarısızlık durumlarına yapılan yüklemeler arasında anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Araştırmadan elde edilen kişisel değişkenlere ilişkin verilerin yükleme, dindarlık ve sınav kaygısı ile olan ilişkileri çalışmamızın kapsamını genişleteceği için bu çalışmaya dâhil edilmemiştir.

Anahtar Kelimeler

Din psikolojisi, Tabiatüstü yükleme, Dindarlık, Sınav kaygısı, Başarı, Başarısızlık

Kaynakça

• Aronson, E. ve ark. (2012). Sosyal psikoloji. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Can, B. (2005). İlkokul öğretmenlerinin kendi belirttikleri başarı ve başarısızlıklarına ilişkin nedensel yüklemelerinin çözümlenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Duman, B. (2004). Attribution theory (katkı=anlam yükleme teorisinin) öğrenme-öğretme sürecinde öğrencilerin öğrenilmiş çaresizliği üzerindeki etkisi. 13. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı. İnönü Üniversitesi. Malatya, (ss. 129-131).
• Gorsuch, R. L. & Smith, C. S. (1983). Attributions of responsibility to god: an ınteraction of religious beliefs and outcomes. Journal for the Scientific Study of Religion, 22 (4), 340-352.
• Gülmez, Ü. (2008). Deprem tecrübesi yaşayanlarda dinsel anlamlandırma biçimleri ve tutumlar. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gündoğdu, M. (1994). The relationship between helpless explanatory style, test anxiety, and academic achievement among sixth grade basic education students. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gürses, İ. (2008). Yükleme teorisi ve din ilişkisi üzerine bir değerlendirme. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 17 (2), 359-377.
• Gürtekin, A. (1993). Başarı ve başarısızlığa yapılan nedensel yüklemelerin izlenimler üzerindeki etkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Hogg, M. & Vaughan, G. (2007). Sosyal psikoloji. Ankara: Ütopya Yayınevi.
• James, W. (1902). The varieties of religious experience. The Pennsylvania State University, Electronic Classics Series, 2002.
• Kabalcı, T. (2008). Akademik başarının yordayıcısı olarak benlik saygısı, sınav kaygısı ve sosyo-demografik değişkenler. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kara, E. (2009). Öğrenilmiş çaresizlik davranışının genellenme derecesi ile kader inancı arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kartopu, S. (2012a). Lise öğrenci ve öğretmenlerinin durumluk ve sürekli kaygı düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi (Kahramanmaraş örneği). Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 17 (2), 147-170.
• Kartopu, S. (2012b). Kaygının kader algıları ile ilişkisi: Kahramanmaraş örneği. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kartopu, S. & Ünalan, A. (2019a). Büyü ve tabiatüstü güçlere başvurma nedenleri üzerine bir saha araştırması. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 19 (2), 379-399.
• Kartopu, S. & Ünalan, A. (2019b). Üniversite öğrencilerinin, sihir, büyü ve tabiatüstü güçlerle ilgili tutumlarının incelenmesi. Bilimname, 40, 195-228.
• Kılavuz, S. ve ark. (1986). Din kültürü ve ahlak bilgisi: Kaynak kitap. İstanbul: Marifet Yayınları.
• Kılıç, İ. & Ural, A. (2011). Bilimsel araştırma süreci ve spss ile veri analizi. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Koçyiğit, M. (2011). Üniversite öğrencilerinin nedensel yüklemeleri ve öğrenme stilleri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Afyon: Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Koçyiğit, M. & Yapıcı, Ş. (2012). Üniversite öğrencilerinin nedensel yüklemeleri. International Journal of Social Science, 5 (2) 349-368.
• Lupfer, M. B. & Brock, K. F. & DePaola, S. J. (1992). The use of secular and religious attributions to explain everyday behavior. Journal for the Scientific Study of Religion, 31 (4), 486-502.
• Mamatoğlu, N. (1996). Mesleki başarı ile ilgili yükleme odakları ve bu odaklara yapılan yüklemeler ile duygular arasındaki ilişki. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Öner, N. (1990). Sınav kaygısı envanteri elkitabı. İstanbul: Yükseköğrenimde Rehberliği Yayma Vakfı Yayınları.
• Özgül, S. (1998). Engellenme durumları ve tabiatüstü yüklemeler arasındaki ilişkiler. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bursa: Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özgüven, İ. E. (2007). Psikolojik testler. Ankara: Pdrem Yayınları.
• Palti, C. (2012). Üniversiteye hazırlanan lise son sınıf öğrencilerinde yükseköğretime geçiş sınavı öncesi ve sonrasında benlik saygısı, sınav kaygısı ve durumluk -sürekli kaygı düzeyleri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Pargament, K. ve ark. (1999). The vigil: Religion and the search for control in the hospital waiting room. Journal of Health Psychology, 4 (3), 327–341.
• Proudfoot, W. & Shaver, P. (1975). Attribution theory and pyschology of religion. Journal for the Scientific Study of Religion, 14 (4), 317-330.
• Rûdanî (1996). Büyük hadis külliyatı / Cem’ul-fevaid min Cami’il-usul ve Mecma’iz-zevaid-4. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Sevim, S. A. (1993). Nedensel yüklemeler ve başarı. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 26 (2), 593-600.
• Soysaldı, H. M. (1999). Kur’an’a göre çalışmanın önemi, Kutlu Doğum Haftası Panel Sunumu (20 Nisan 2015), http://web.firat.edu.tr/msoysaldi.
• Spilka, B. & Shaver, P. & Kirkpatrick, L. A. (1985). A general attribution theory for the psychology of religion. Journal for the Scientific Study of Religion, 24, 1-20.
• Taylor, S. & Peplau L. & Sears D. (2007). Sosyal psikoloji. Ankara: İmge Kitabevi.
• Toptaş, M. (2007). Kur’an-ı Kerîm şifa tefsiri. İstanbul: Cantaş Yayınları.
• Uysal, V. (1995). İslami Dindarlık Ölçeği üzerine bir pilot çalışma. İslami Araştırmalar, 8 (3-4), 263–271.
• Weiner, B. (1985). An Attributional theory of achievement motivation and emotion. Psychological Review, 92 (4), 548-573.
• Yaparel, R. (1994). Depresyon ve dini inançlar ile tabiatüstü nedensel yüklemeler arasındaki ilişkiler. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 8, 275-299.
• Yapıcı, A. (2003). Fiziksel ve sosyal hadiselere sebep atfetmede dinin rolü. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 3 (1), 127-166.