The Effectiveness of Strategies Used to Develop Reading Fluency in Türkiye: A Meta-Analysis Study

Yıl 2025, Cilt: 5 Sayı: 2, 159 - 170, 30.11.2025

Gülizar Nacar

https://doi.org/10.55008/te-ad.1751699

Öz

Purpose: The purpose of this meta-analysis study is to synthesize the research conducted on the effects of strategies, methods, and techniques used to improve fluent reading on reading achievement, and to reveal the overall effectiveness of these practices
Method and Materials: The study is based on the meta-analysis of experimental and quasi-experimental studies published between 2000 and 2024. The studies were identified through research in the Council of Higher Education (YÖK) National Thesis Center and Google Scholar databases. According to the inclusion criteria, 16 studies—7 master’s theses and 9 doctoral dissertations—were included in the analysis. Effect sizes were calculated, and based on the heterogeneity test results, the random-effects model was applied.
Results: The findings indicated that the strategies, methods, and techniques used to improve reading fluency had a large, positive effect on reading fluency performance.

Anahtar Kelimeler

Keywords: Fluent reading , Fluent reading strategies , Meta-analysis

Türkiye’de Akıcı Okumayı Geliştirmede Kullanılan Stratejilerin Etkililiği: Bir Meta Analiz Çalışması

Öz

Amaç: Bu meta-analiz çalışmasının amacı, akıcı okumayı geliştirmeye yönelik kullanılan strateji, yöntem ve tekniklerin okuma başarısına etkisine ilişkin yapılan araştırmaları bir araya getirerek bu strateji, yöntem ve tekniklerin etkililiğini ortaya koymaktır.
Yöntem ve Araçlar: Araştırma, 2000-2024 yılları arasında yayımlanan deneysel ve yarı deneysel çalışmaların meta-analizine dayanmaktadır. Çalışmalar YÖK Ulusal Tez Merkezi ve Google Akademik veri tabanlarından taranmış, belirlenen kriterlere göre 7 yüksek lisans tezi ve 9 doktora tezi olmak üzere toplam 16çalışma analize dâhil edilmiştir. Verilerin etkin büyüklükleri hesaplanmış ve heterojenlik testi sonucuna göre rastgele etkiler modeli kullanılmıştır.
Sonuçlar: Bulgulara göre akıcı okumada kullanılan strateji, yöntem ve tekniklerin akıcı okuma başarısı üzerine etki büyüklük değerleri pozitif yönde ve geniş düzeyde olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Akıcı okuma , akıcı okuma stratejileri , meta-analiz

Kaynakça

• Akkuş, Z. (2022). Akıcı okuma becerisi üzerine yapılan çalışmalardaki genel eğilimler: Bir tematik içerik analizi çalışması [Yayımlanmamış doktora tezi]. Fırat Üniversitesi.
• Akyol, H. (2020). Türkçe ilk okuma yazma öğretimi (18. baskı). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Akyol, M. (2020). Okuma sürecinde prozodik ve anlam üniteleri ile okuma etkinliklerinin akıcı okuma ve anlama becerilerine etkisi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• Aydoğdu, Ö. (2012). İlköğretim öğrencilerinin okuma tutumları ile akademik başarıları arasındaki ilişkinin yapısal eşitlik modeli ile incelenmesi. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, 2(1), 62–74.
• Bakan, H. ve Çelebi, S. (2022). Türkiye’de akıcı okuma becerisine yönelik yapılan lisansüstü tezler ve makaleler üzerine bir inceleme. Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 9, 71–87. https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1186555
• Baş, G. ve Şahin, C. (2012). İlköğretim 6., 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin okuma tutumları ve yazma eğilimleri ile Türkçe dersindeki akademik başarıları arasındaki ilişki. Turkish Studies – International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7(3), 555-572. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.3356
• Baştuğ, M. (2021). Akıcı okumayı geliştirme: Kavramlar, uygulamalar, değerlendirmeler. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Borenstein, M., Hedges, L. V., Higgins, J. P. T. ve Rothstein, H. R. (2009). Introduction to meta-analysis. Wiley.
• Çaycı, B. ve Demir, M. K. (2006). Okuma ve anlama sorunu olan öğrenciler üzerine karşılaştırmalı bir çalışma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(4), 437–458.
• Ceyhan, S. (2019). Etkileşimli sesli okumanın öğrencilerin okuduğunu anlama, okuma motivasyonu ve akıcı okumalarına etkisi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Çetinkaya, G., Ülper, H. ve Yağmur, K. (2015). Öğrencilerin doğru ve akıcı sessiz sözcük okuma becerileriyle kavrama başarıları arasındaki ilişki. İlköğretim Online, 14(3), 993–1004. https://doi.org/10.17051/io.2015.40893
• Chall, J. S. (1983). Stages of reading development. McGraw-Hill.
• Chard, D. J., Vaughn, S. ve Tyler, B. J. (2002). A synthesis of research on effective interventions for building reading fluency with elementary students with learning disabilities. Journal of Learning Disabilities, 35(5), 386–406. https://doi.org/10.1177/002.221.9402035.005.0101
• Dilsiz, N. (2024). İlkokul öğrencilerinde akıcı okuma becerilerinin geliştirilmesi: Bir sistematik derleme çalışması. International Journal of Original Educational Research, 2(1), 229-247.
• Dinçer, S. (2021). Eğitim bilimlerinde uygulamalı meta-analiz (3. baskı). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Güngör, E. (2009). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin kitap okuma alışkanlığı ile Türkçe dersi akademik başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Gürkaner, M. ve Güven, S. (2020). Türkiye’de ilkokul düzeyinde akıcı okuma üzerine yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 10(1), 347-363. https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.624713
• Kanadlı, S. (2021). Sosyal bilimlerde R ile meta-analiz ve meta-analitik yapısal eşitlik modellemesi (1. baskı). Pegem AkademiYayıncılık.
• Karadağ, N. (2022). Ortaokul öğrencilerinin okuma tutum ve alışkanlıklarıyla akademik başarıları arasındaki ilişki. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 10(2), 175–193. https://doi.org/10.35233/oyea.1177433
• Keskin, H. ve Baştuğ, M. (2013). Geçmişten günümüze akıcı okuma. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 171(171), 189-208.
• Kızgın, A. ve Baştuğ, M. (2020). Okuma motivasyonu ve okuduğunu anlama becerisinin akademik başarıyı yordama düzeyi. Journal of Language Education and Research, 6(2), 601–612. https://doi.org/10.31464/jlere.767022
• Kodan, H. ve Akyol, H. (2018). Effects of choral, repeated and assisted reading strategies on reading and reading comprehension skills of poor readers. Education and Science, 43(193), 159–179. https://doi.org/10.15390/EB.2018.7385
• Lee, J. ve Yoon, S. Y. (2017). The effects of repeated reading on reading fluency for students with reading disabilities: A metaanalysis. Journal of Learning Disabilities, 50(2), 213–224. https://doi.org/10.1177/002.221.9415605194
• Lynott, D., & Connell, L. (2010). The effect of prosody on conceptual combination. Cognitive Science, 34(6), 1107–1123. https://doi.org/10.1111/j.1551-6709.2010.01119.x
• Maden, A. (2020). Akıcı okuma ile ilgili lisansüstü tezlerin araştırma eğilimleri: Bir betimsel analiz çalışması. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(2), 543–558. https://doi.org/10.16916/aded.696790
• Öncü, B. ve Şahin, M. (2023). Okuma–yazma güçlüklerinin giderilmesine yönelik çalışmaların derinlemesine incelenmesi (2000–2023 dönemi). Türkiye Eğitim Dergisi, 8(2), 380–418. https://doi.org/10.54979/turkegitimdergisi.1267300
• Palmer, M. L. (2010). The relationship between reading fluency, writing fluency, and reading comprehension in suburban third-grade students [Doktora tezi]. San Diego State University.
• Samuels, S. J. (1979). The method of repeated reading. The Reading Teacher, 32(4), 403–408.
• Samuels, S. J. ve Flor, R. F. (1997). The importance of automaticity for developing expertise in reading. Reading & Writing Quarterly: Overcoming Learning Difficulties, 13(2), 107–121. https://doi.org/10.1080/105.735.6970130202
• Sur, E. ve Çalışkan, G. (2023). Akıcı okuma üzerine hazırlanmış çalışmaların bibliyometrik özellikler açısından incelenmesi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(3), 1600–1619. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2023..-1195873
• Şahin, M. ve Baştuğ, M. (2020). Okuma güçlüğünü gidermede nörolojik etki yönteminin rolü. Academy Journal of Educational Sciences, 4(2), 93–101. https://doi.org/10.31805/acjes.814139
• Whalley, K. ve Hansen, J. (2006). The role of prosodic sensitivity in children’s reading development. Journal of Research in Reading, 29(3), 288–303. https://doi.org/10.1111/j.1467-9817.2006.00309.x
• Yıldız, M. ve Akyol, H. (2011). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama, okuma motivasyonu ve okuma alışkanlıkları arasındaki ilişki. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(3), 793–815.
• Yıldız, M. (2013). Okuma motivasyonu, akıcı okuma ve okuduğunu anlamanın beşinci sınıf öğrencilerinin akademik başarılarındaki rolü. Electronic Turkish Studies, 8(4), 1461–1478.
• Yıldız, M. ve Aydoğmuş, M. (2021). Türkiye’de okuma güçlüğünü gidermeye odaklanan ilkokul düzeyindeki araştırmaların incelenmesi: 2000–2020 dönemi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9(4), 1188–1225. https://doi.org/10.16916/aded.960616
• Yılmaz, M. (2008). Kelime tekrar tekniğinin akıcı okuma becerilerini geliştirmeye etkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 323–350.