Determination of Business Typologies of Agriculture Enterprises in TR21 Region According to the European Union Farm Accounting Data Network (FADN) System

Yıl 2023, , 130 - 142, 27.12.2023

Barış Tekin Duygu Aktürk

https://doi.org/10.61513/tead.1335500

Öz

In this study, business typologies were determined according to the Farm Accounting Data Analysis method in agricultural enterprises in the TR21 Region and the success criteria of the enterprises were determined according to the typologies. With the proportional stratified sampling method for the study, data obtained through surveys from 334 agricultural enterprises with a margin of error of 10% and a confidence interval of 95% was used. According to the results, 30.24% of the enterprises had a land size of 1-5 ha, 44.61% had a land size of 5-15 ha, and 25.15% had a land size of 15 ha and above. According to the FADN system, it was determined that 63.77% of the enterprises in the region were in the specialized field crops group, 25.45% were in the mixed crop product and livestock breeding group, 7.49% were in the specialized pasture livestock farming group and 3.29% were in the specialized fruit farming group. The total production value and total private costs were found to be highest in specialized pasture livestock farming. The economic size of the enterprises varied between 15.65 ESU and 23.30 ESU, and the highest economic size was found as 23.15 ESU in pasture livestock (23.15 ESU). The average ESU value of all examined enterprises was calculated as 17.56.

Anahtar Kelimeler

FADN, Agricultural Enterprises, Typology, ESU

Proje Numarası

220K232

TR21 Bölgesindeki Tarım İşletmelerinin Avrupa Birliği Çiftlik Muhasebe Veri Ağı (FADN) Sistemine Göre İşletme Tipolojilerinin Belirlenmesi

Öz

Bu çalışmada TR21 Bölgesindeki tarım işletmelerinde Çiftlik Muhasebe Veri Analizi yöntemine göre işletme tipolojileri belirlenmiş ve tipolojilere göre işletmelerin başarı kriterleri belirlenmiştir. Çalışma için yapılan oransal tabakalı örnekleme yöntemi ile %10 hata payı ve % 95 güven aralığında 334 tarım işletmesinden anket yoluyla elde edilen veriler kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, işletmelerin %30,24’ü 1-5 ha, %44,61’i 5-15 ha, %25,15’i ise 15 ha ve üzeri arazi büyüklüğüne sahiptir. ÇMVA sistemine göre bölgedeki işletmelerin %63,77’si ihtisaslaşmış tarla bitkileri, %25,45’i karma bitkisel ürün ve hayvancılık yetiştiriciliği, %7,49’u ihtisaslaşmış otlak hayvancılığı ve %3,29’u ihtisaslaşmış meyve yetiştiriciliği grubunda yer aldığı belirlenmiştir. Toplam üretim değeri ve toplam özel masraflar ihtisaslaşmış otlak hayvancılığında en yüksek bulunmuştur. İşletmelerin ekonomik büyüklükleri 15,65 ESU ile 23,30 ESU arasında değişmekte ve en yüksek ekonomik büyüklük de otlak hayvancılığında (23.15 ESU) olduğu bulunmuştur. İncelenen tüm işletmelerin ortalama ESU değeri ise 17,56 olarak hesaplanmıştır.

Anahtar Kelimeler

ÇMVA, Tarım İşletmeleri, Tipoloji, ESU

Destekleyen Kurum

Tübitak ve ÇOMU LEE Yüksek Lisans Tezi

Proje Numarası

220K232

Kaynakça

• Açıl A.F., Demirci R. (1984). Tarım Ekonomisi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları:880, Ders Kitabı:245, Ankara.
• Anonymous, (2003). Structure and Typology of Agricultural Holdings European Commission, Working Document on the Agenda, Meeting on May 2003, Luxembourg
• Aktürk, D., Savran, A. F., Yörüsün, E., Durak, E. (2016). Comparison of Different Accounting Systems Laur and Fadn. Management Ekonomic Engineering Agriculture and Rural Development, 16(2), s. 7-10
• Bayramoğlu, Z., Çelik, Y., Gündüz, O., Karakayacı, Z. (2015). Tarımsal İşletme Tipolojilerine Göre Risk Faktörlerinin Algılanması ve Risk Yönetim Stratejilerinin Belirlenmesi, Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK), Proje No; 113K429.
• Colson, F., Chatellier, V., Daniel, K. (1992). Using The Farm Accounts Data Network (FADN) to Identify the Structurely Characteristics and Economic Perfonmance EU Cattle System, Institut National De La Recherche Agronomique, Nantes.
• Çelik, Y. (2014). Türkiye’de Tarım İşletmelerinde Farklı Muhasebe Sistemlerine Göre Masraf ve Gelir Hesaplama Yöntemleri. Ekonomi Dergisi, 20(1), 41-52 s.
• Çelik, Y., Direk, M. (2008). Konya İlinde Havuç Üretimi Yapan Tarım İşletmelerinin AB Tarımsal Muhasebe Veri Ağı Sistemine Göre Sınıflandırılması ve İşletme Başarı Ölçütlerinin Karşılaştırılması, Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK), Proje No; TOGAV-107O714.
• Çelik, Y. (2017). AB Çiftlik Muhasebe Veri Ağı Sistemi. İdeal Kültür Yayıncılık ISBN 978-605-5729-94-3. Çiçek, A., Erkan, O. (1996). Tarım Ekonomisinde Araştırma ve Örnekleme Yöntemleri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Tokat.
• Demirel, G. (2019). Buğday Yetiştiren Tarım İşletmelerinin Çiftlik Muhasebe Veri Ağı (ÇMVA) Sistemine Göre Sınıflandırılması ve Analizi: Çanakkale İli Kumkale Ovası Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı, Çanakkale.
• Emre, M. (2010). Isparta İli Eğirdir İlçesinde Elma Üreten İşletmelerin AB Muhasebe Veri Ağı (FADN) Sistemine Göre Sınıflandırılması ve Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Konya/Türkiye.
• Erkuş A., Bülbül, M., Kıral, T., Açıl, A. F., Demirci, R. (1995). Tarım Ekonomisi, AUZF Eğitim Araştırma ve Geliştirme Vakfı Yayınları:5, Ankara.
• Erol, S. A. (2008). Konya İli Çumra İlçesinde Mısır Üretimi Yapan İşletmelerinin Avrupa Birliği Muhasebe Veri Ağı (FADN) Sistemine Göre Sınıflandırılması ve İşletme Başarı Ölçütlerinin Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Konya/Türkiye.
• Gündoğmuş, M. E. (2000). Tarım İşletmelerinin Avrupa Birliği Sistemine Göre Sınıflandırılması: Konya İli İhtisaslaşmış Tahıl İşletmeleri Örneği. Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Ekonomisi Bölümü, Ankara.
• Hill, B. (1991). The Calculation of Economic Indicators, Making Use of RICA (FADN) accountancuy data, Wye College, London.
• Kanat, Z. (2019). Orta Anadolu Tarım Havzasında Farklı İşletme Tiplerinin ve Bu İşletmelerde Üretilen Bitkisel Ürünlerin Rekabet Üstünlüklerinin Tespiti Üzerine Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi.
• Karagölge, C. (1996). Tarımsal İşletmecilik. Tarım İşletmelerinin Analizi ve Planlanması. Atatürk Üniversitesi. Yayın No:827, Erzurum.
• Keskin, G., Dellal, İ. (2006). AB’nde Küçük Baş Hayvan Yetiştiren İhtisaslaşmış İşletmeler ve Türkiye’nin Üyelik Sürecindeki Durumu. VII. Tarım Ekonomisi Kongresi, 13-15 Eylül, Antalya.
• Korkmaz,Yıldırım Z. (2014). Tokat İli Kazova Bölgesinde Meyve Yetiştiren İşletmelerin Çiftlik Muhasebe Veri Ağı Sistemine (FADN) Göre Sınıflandırılması ve Değerlendirilmesi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tarım Ekonomisi Bölümü, Yüksek Lisans Tezi, Tokat.
• Külekçi, M. (2006). Erzurum İli Hayvancılık İşletmelerinin AB Muhasebe Sistemine (FADN) Göre Sınıflandırılması ve Değerlendirilmesi; Karayazı, Tekman ve Çat İlçeleri Örneği. Doktora Tezi. Atatürk Üniversitesi. Türkiye.
• Rehber, E. (1994). AB Tarım İşletmeleri Muhasebe Veri Ağı, Türkiye I. Tarım Ekonomisi Kongresi, İzmir, Sf. 260-267.