Türkiye’de Yemeklik Baklagillerin Gelecek Eğilimlerinin Belirlenmesi

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 2, 7 - 18, 28.12.2017

Merve Bolat F. İlknur Ünüvar İlkay Dellal

Öz

Bu çalışmanın amacı Türkiye’de yemeklik baklagillerin mevcut durumunu ortaya koymak, Türkiye’de en çok yetiştirilen yemeklik baklagillerden nohut, mercimek ve kuru fasulye piyasaları için gelecek öngörülerinde bulunmaktır. Gelecek öngörüleri zaman serisi analizlerinden Çiftli Üssel Düzeltme Yöntemi ile yapılmıştır. Kullanılan zaman serileri FAO ve TÜİK istatistiklerinden elde edilmiştir. Bu bağlamda nohut, kırmızı mercimek ve kuru fasulye piyasalarına ait ekim alanı, üretim miktarı, verim değerleri, tüketim miktarı, ithalat ve ihracat miktarları, üretici fiyatları değişkenleri ile arz-talep dengesi için beş yıllık gelecek öngörüleri oluşturulmuştur. Araştırma bulgularına göre gelecek beş yıllık süreçte (2017-2021) Türkiye’de nohut, kırmızı mercimek ve kuru fasulye ürünlerine ait ekim alanlarının, üretim miktarının ve buna bağlı olarak ihracatın azalacağı, tüketim miktarının, ithalatın ve üretici fiyatlarının artacağı öngörülmektedir. Arz-Talep Denge öngörülerinde ise dengenin arz yönüne kayacağı, bu kaymanın da üretim artışından değil, ithalat artışından kaynaklanacağı, baklagillerde dışa bağlılığın artacağı öngörülmektedir. Yemeklik dane baklagiller üretimindeki azalmanın önüne geçebilmek için girdi maliyetlerinin düşürülmesi, fiyattaki düzensizliğin çeşitli faktörlerle giderilmesi, baklagillerin ikame ürünlerle rekabetinin artırılması amacıyla desteklerin iyileştirilmesi, ihtiyaca yönelik ve yeterli sertifikalı tohum üretilerek bunların yayım hizmetlerinin geliştirilmesi sağlanmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Yemeklik dane baklagil, Gelecek öngörüsü, Arz-talep dengesi, Çiftli üssel düzeltme yöntemi

Kaynakça

• Akova, Y., 2010. Bakliyat Raporu. İGEME. www.igeme.com.tr Erişim tarihi: 19.04.2016.
• Adak, M.S., Güler, M. Kayan, N., 2010. Yemeklik Baklagillerin Üretimini Artırma Olanakları, VII. Teknik Kongre, ZMO Yayınları, Ankara.
• Adak, M.S., 2014. Türkiye’de Yemeklik Baklagillerin Önemi, Üretimi Ve İzlenen Politikalar. Tarım ve Mühendislik Yayını, TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Yayım Organı, ISSN: 1300-0071.
• Anonim, 2016. Bazı Tarım ve Gıda Ürünlerinin Piyasa Değişkenlerine Yönelik Öngörüler, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Yayını.
• Anonymous 2016. Global Pulse Confederationhttp://www.cicilsiptic.org/ Erişim Tarihi: 04.05.2016
• Ataseven, Y., Arısoy, H., Köksal, Ö. 2012. Türkiye’de Tarım Politikalarının Gıda Güvencesi ve Güvenliği Açısından Değerlendirilmesi, 10. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi Kitabı, S:174-181, KONYA.
• Aydoğan, A. 2009. “Bakliyatta mazi hoş bir anıydı şimdi geleceğe bakma zamanı”. Gıda Teknolojisi Dergisi., www.gidateknolojisi.com.tr, Ocak 2009. Yıl: 13, Sayı: 1, Sayfa 46-48. ISSN 1301-1782. İstanbul.
• Aydoğan, M., Demiryürek, K., Abacı, N.İ., 2015. Türkiye’de Kuru Fasulye Üretiminin Mevcut Durumu ve Gelecek Dönemler Üretiminin Tahmin Edilmesi. Türk Tarım – Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 3(12): 962-968, 2015.
• Bayaner, A., Uzunlu, V., 1999. Türk Baklagil Pazarlama Politikalarının Dünya Ticaretine Etkileri. Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü Çalışma Raporu.
• Bolat, M., Karabak, S., Taşcı, R., Aydoğan, A:, Küçükçongar, M, Aydoğan, M., Taşdan, K., Monis, T., Özçelik, H., Yılmaz, S., Başbağcı, G., Çıkman, A., Dellal, İ., Akbay, C., Kan, M. 2017. Türkiye’de Yemeklik Dane Baklagillerin Üretim ve Tüketimini Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi Projesi (TEAD/16/A15/P01/007) Sonuç Raporu . Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü, Ankara.