Evaluation of Legislation and Practices Related to Counterfeit and Adulterated Food in Turkey

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 1, 65 - 75, 29.06.2020

Soner Türkmen Yener Ataseven

Öz

The importance of healthy and safe food is increasing day by day because the world has limited resources, human needs are unlimited and the increase of the human population every day in the world. Today, due to the development of technology and economic reasons, counterfeit and adulterated food has increased considerably. In this study, it is aimed to prove the developments on counterfeit and adulterated foods through the interpretation of the examined sources, their evaluation and synthesis from various perspectives. According to the legislation in force in Turkey, foods that are certain to be counterfeit or adulterated as a result of the laboratory are announced to the public by the Ministry of Agriculture and Forestry. In public announcements made until June 2020, regarding the companies counterfeit and adulterated in foods and their products, 3492 batch products of 1551 companies were announced. In public statements made, it is seen that counterfeit and adulteration are made in many foodstuffs, especially meat and meat products, milk and milk products, vegetable oils and food supplements. According to the findings obtained as a result of the study, it is seen that although some firms have been announced to the public many times, they continue to imitate and adulterate. In order to administrative sanctions applied to firms counterfeit and adulteration in food to be deterred in Turkey, it will be appropriate to bring punishments that increasing administrative sanctions by amending the relevant legislation, determining these sanctions by considering the annual turnover of food establishments, judicial punishment and banning the food business operator from the food sector business if activity is repeated.

Anahtar Kelimeler

Turkey, Food, Counterfeit, Adulteration, Legislation, Practices of counterfeit and adulteration

Türkiye’de Taklit ve Tağşiş Yapılan Gıdalara İlişkin Yasal Düzenlemelerin ve Uygulamaların Değerlendirilmesi

Öz

Dünyanın sınırlı kaynaklarının olması ve insan ihtiyaçlarının sınırsız olması, dünyada her geçen gün insan nüfusunun artması, sağlıklı ve güvenli gıdanın önemini gittikçe arttırmaktadır. Günümüzde teknolojinin gelişmesi, gıda fiyatlarının artması, gıda firmaları arasındaki rekabetin artması ve ekonomik nedenlerle gıdalarda taklit ve tağşiş oldukça artış göstermiştir. Bu çalışmada; incelenen kaynakların yorumlanması, çeşitli açılardan değerlendirilmesi ve sentezlenmesi yolu ile Türkiye’de gıdalarda taklit ve tağşişe yönelik gelişmelerin ortaya konulması amaçlanmıştır. Türkiye’de yürürlükte olan mevzuat gereği laboratuvar sonucuyla taklit veya tağşiş yapıldığı kesinleşen gıda maddelerine ilişkin bilgiler Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından kamuoyuna açıklanmaktadır. Gıdalarda taklit ve tağşiş yapan firmalara ve ürünlerine ilişkin olarak 2020 yılı Haziran ayına kadar yapılan kamuoyu duyurularında 1551 firmanın 3492 parti ürünü açıklanmıştır. Yapılan açıklamalarda et ve et ürünleri, süt ve süt ürünleri, bitkisel yağlar, takviye edici gıdalar gibi ürünler başta olmak üzere pek çok gıda maddesinde taklit ve tağşişin yapıldığı görülmektedir. Çalışma sonucunda elde edilen bulgulara göre yaptırımların yetersiz olması sebebiyle, bazı firmaların birçok kez kamuoyuna duyurulmalarına rağmen taklit ve tağşiş yapmaya devam ettiği görülmektedir. Türkiye’de gıdalarda taklit ve tağşiş yapan firmalara uygulanan yaptırımların caydırıcılık kazanması amacıyla ilgili mevzuatta değişiklik yapılarak idari para cezalarının artırılması, gıda işletmelerinin yıllık cirosu dikkate alınarak bu cezaların belirlenmesi, adli cezaların verilmesi ve fiilin tekrarlanması durumunda işletmecinin gıda sektörü içinde faaliyetinden men edilmesi şeklinde cezaların getirilmesi uygun olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, Gıda, Taklit, Tağşiş, Yasal mevzuat, Taklit ve tağşiş uygulamaları

Kaynakça

• Anonim, 2010. 5996 Sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu, https://www.mevzuat.gov.tr, Erişim Tarihi: 05.12.2019.
• Anonim, 2011. Gıda ve Yemin Resmi Kontrollerine Dair Yönetmelik, https://www.mevzuat.gov.tr, Erişim Tarihi:05.12.2019.
• Anonim, 2019a. Büyük Bal Vurgunu Başlıklı Gazete Haberi, https://www.sabah.com.tr/ekonomi/ 2012/03/26/ buyuk-bal-vurgunu, Erişim Tarihi: 10.12.2019.
• Anonim, 2019b. Bal Şifadır, Türkiye Arı Yetiştiricileri Merkez Birliği Çalışması, http://www.tab.org.tr/bal-sifadir.html, Erişim Tarihi: 11.12.2019.
• Anonim, 2019c. Et ve Et Ürünlerinde Yapılan Hile ve Tağşişler, http://gidabilgi.com/Makale/Detay/et-ve-et-urunlerinde-yapilan-hile-ve-tagsisler-7bb0fa, Erişim Tarihi: 13.12.2019.
• Anonim, 2019d. Bal Tanımı, https://tr.wikipedia.org/wiki/Bal, Erişim Tarihi: 17.12.2019.
• Anonim, 2020. Faaliyet Raporları, https://www.tarimorman.gov.tr, Erişim Tarihi:28.05.2020.
• Anonymous, 2019a. Report on The Food Crisis, Fraud in The Food Chain and The Control https://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?type=REPORT&reference=A7-20130434&format =PDF&language=EN, Erişim Tarihi: 08.12.2019.
• Anonymous, 2019b. Agri Food Fraud, https://ec.europa.eu/food/safety/food-fraud_en, Erişim Tarihi: 07.12.2019.
• Anonymous, 2019c. Food Fraud Types, https://ec.europa.eu/info/departments/health-and-food-safety_en, Erişim Tarihi: 08.12.2019.
• Artık, N., 2000. Gıdalarda Taklit ve Tağşiş. Gıda2000 Gıda Teknolojisi ve Tarım Dergisi, s.1-14.
• Batu, A., Akbulut, M., Kırmacı, B., Elyıldırım, F., 2007. Üzüm Pekmezi Üretiminde Yapılan Taklit ve Tağşişler ve Belirleme Yöntemleri, Gıda Teknolojileri Elektronik Dergisi, Cilt:2, s.17-24.
• Bozdoğan, D., Ünsal, S., Tatlı, A., 2010. Zeytinyağı Tağşişinin Belirlenmesinde Kullanılan Kriterler. Zeytin ve Zeytinyağı Sektörü Ortak Akıl ve Güçbirliği Toplantıları Sonuç Bildirgesi, Ağustos 2010.
• Cabaroğlu, T., Darıcı, M., 2017. Ülkemizde Distile Alkollü İçki Üretiminde Yapılan Hileler Sahte Ürünlerin Tespiti ve Tüketici Güvenliği, Çukurova Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü, Slayt Çalışması, Adana.
• Çığ, E.,2008. Avrupa Birliği’nde Gıda Kontrolü Uygulamaları ve Türk Gıda Kontrol Sisteminin AB’ye Uyumu, Tarım ve Orman Bakanlığı, AB Uzmanlık Tezi, Ankara, s.148.
• Çopur, U., Yonak, S., Şenkoyuncu, A., 2009. Gıda Güvenliği ve Denetim Sistemi, s.2-14.
• Hong, E. and Lee, S., 2017. Modern Analytical Methods for the Detection of Food Fraud and Adulteration by Food Category, Journal of the Science of Food and Agriculture, Volume: 97(12).
• Kantaroğlu, M., N. Demirbaş. 2019. Türkiye’de Gıda Güvenliği Açısından Ürün Doğrulama ve Takip Sisteminin (ÜDTS) Değerlendirilmesi, XI. International Balkan and Near Eastern Social Sciences Congress, Tekirdağ/TURKEY, March 10-11, 2019, s.498-509.
• Manning, L. and Soon, J., 2016. Food Safety, Food Fraud, and Food Defense: A Fast Evolving Literature. Journal of Food Science. Volume: 81(4).
• Özen, D., 2016. Gıdada Sahtekârlık, Cezai ve Hukuki Sorumluluk. Ankara Barosu Dergisi. Cilt: 2016/2, s.332-341.
• Sevim, D., 2011. Antioksidanlar ve Zeytinyağı. Zeytin Bilimi. Cilt: 2(1), s.43-47.
• Şenöz, B., 2016. Gıdalarda Taklit ve Tağşişlerin Tespiti ve Gelişen Analiz Yöntemleri Sunumu, Ulusal Gıda Referans Laboratuvarı, Ankara.
• Şimşek, A. ve Artık, N., 2002. Değişik Meyvelerden Üretilen Pekmezlerin Bileşim Unsurları Üzerine Bir Araştırma. Gıda Dergisi. Cilt:27(6), s.459-467.
• Turgut, C., 2009. Ülkemizde Distile Alkollü İçki Üretiminde Yapılan Hileler Sahte Ürünlerin Tespiti ve Tüketici Güvenliği, 10. Gıda Mühendisliği Kongresi, Kasım 2017, Antalya.