An Overview on Hemp (Cannabis) Policy and Market of Turkey

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 2, 127 - 135, 15.12.2020

Uğur Başer Mehmet Bozoğlu

Öz

Hemp is an important industrial crop used in many different sectors. The aim of this study was to evaluate the hemp policies, production, legislation and developments in Turkey. Secondary statistics of hemp for Turkey and the world were collected from FAO and TurkStat databases, hemp policies were revealed from the main policy documents of Turkey such as development plans, reports, action plans and related literature. The seeds, stems and flowers of hemp are used in many different areas, especially in the production of paper, fabric, textile and cosmetic products. Turkey’s hemp sown areas for seed and fiber in 2005 was 65 hectares, it decreased to 1 hectare in 2014. Hemp was came up in 2019 at the Symposium of Local Government in the Presidential Government System and then the Report and Action Plan for Industrial Hemp Farming in Turkey was prepared. With the implementation of the Action Plan, in the period of 2018-2019, hemp areas for seed increased from 5.9 to 53.6 hectares, while hemp areas for fiber increased from 5.5 to 16 hectares. Report and Action Plan of Turkey was focused on (i) to develop and register local varieties with low THC ratio, high fiber and seed yield (ii) to develop hemp processing industry and mechanization systems, and (iii) to determine priority investment areas for hemp. The recent hemp policy objective of Turkey is to expand hemp production and meet domestic needs. Turkey has cooperated with other countries under international agreements on the cultivation of hemp and preventing trafficking and reducing the harmful effects of hemp. In order to develop hemp production in a sustainable way, it is necessary to plan the production in line with the country and foreign needs and to establish an effective supply chain.

Anahtar Kelimeler

Hemp, Hemp seeds, Hemp fiber, Policy, Turkey

Türkiye’nin Kenevir Politikası ve Piyasasına Bir Bakış

Öz

Kenevir, birçok farklı alanda kullanılan önemli bir endüstri bitkisidir. Bu çalışmada, Türkiye’nin kenevir politikası, üretimi ve mevzuatı incelenerek yaşanan gelişmelerin ortaya konulması amaçlanmıştır. Türkiye’nin kenevir istatistikleri FAO ve TÜİK veri tabanlarından, kenevir politikaları ise temel politika belgeleri olan kalkınma planlarından, raporlardan, eylem planlarından ve ilgili literatür incelenerek ortaya konulmuştur. Kenevirin tohumu, sapı ve çiçeği çok farklı alanlarda kullanılmakta olup, özellikle kâğıt, kumaş, tekstil ve kozmetik ürünlerinin yapımında kenevirden yararlanılmaktadır. Türkiye’de 2005 yılında tohum ve lif için ekilen kenevir alanları 65’şer hektar iken, 2014 yılında 1 hektara kadar düşmüştür. Türkiye’de kenevir, 2019 yılında düzenlenen “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde Yerel Yönetimler Sempozyumunda” yeniden gündeme gelmiş ve “Türkiye’de Endüstriyel Kenevir Yetiştiriciliği Raporu ve Eylem Planı” hazırlanmıştır. Eylem Planının uygulamaya konulmasıyla 2018 yılında 5.9 hektar olan tohum üretim alanları 2019 yılında 53.6 hektara, kenevir lif alanları ise 5.5 hektardan 16 hektara yükselmiştir. Türkiye’nin hazırladığı eylem raporunda ön plana çıkan konular; (i) THC oranı düşük, lif ve tohum verimi yüksek yerli çeşitlerin geliştirilmesi ve tescili, (ii) kenevire dayalı sanayinin ve mekanizasyon sistemlerinin geliştirilmesi ve (iii) öncelikli yatırım alanlarının belirlenmesi şeklindedir. Türkiye’nin son dönemdeki kenevir politikası incelendiğinde, kenevir üretiminin yerli ihtiyaçları karşılayacak şekilde üretilmesi ve yaygınlaştırılması amaçlanmıştır. Türkiye, diğer ülkelerle yaptığı uluslararası anlaşmalar kapsamında kenevirin yetiştirilmesi, ticareti ve kötüye kullanımının engellenerek zararlı etkilerinin azaltılmasına yönelik iş birliği yapmaktadır. Kenevir üretiminin sürdürülebilir bir şekilde geliştirilebilmesi için üretiminin ülke ve dış ihtiyaçları doğrultusunda planlanması ve etkin bir arz zincirinin oluşturulması gerekli görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kenevir, Kenevir tohumu, Kenevir lifi, Politika, Türkiye

Kaynakça

• Acar, M., Dönmez A., 2019. Kenevire farklı bir bakış. Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Samsun.
• Adamovičs, A., Zēverte-Rivža, S., 2015. Industrial hemp (cannabis sativa l.) Productivity and risk assessment in hemp production. The 25th NJF Congress, 16-18 june 2015, Riga, Latvia, 243-248.
• Akpınar, D., Nizamoğlu, A., 2019. Osmanlı’dan Cumhuriyet’e kenevir üretimi. Social sciences, 14(4): 1223-1236.
• Aksoy, D., Aytaç, S., Paslı, R., 2019. Endüstriyel kenevir gerçeği. 2. Uluslararası 19 Mayıs Yenilikçi Bilimsel Yaklaşımlar Kongresi, 27-29 Aralık 2019, Samsun, Türkiye, 850-858.
• Anonim, 2020a. https://www.kenevir.com/ post/end%c3%bcstriyel-kullanim-alanlari Erişim: 15.09.2020.
• Anonim, 2020b. http://www.worldstopexports. com/top-cannabis-oils-exports-by-country/ Erişim: 15.09.2020.
• Anonim, 2019. Kenevir yetiştiriciliği. Orta Anadolu Kalkınma Ajansı, Samsun.
• Arslan, N., 2018. Tartışmalar ışığında kenevire bakış. Türkiye Tohumcular Birliği Dergisi 28: 23-28.
• Aydoğan, M., Terzi, Y. E., Gizlenci, Ş., Mustafa, A., Alpay, E., Meral, H., 2020 Türkiye’de kenevir yetiştiriciliğinin ekonomik olarak yapılabilirliği: Samsun ili Vezirköprü ilçesi örneği. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 35(1): 35-50.
• Aytac, S., Arslanoglu, S. F., Ayan, A. K., 2018. High-temperature inhibition of seed germination of hemp (cannabis sp). Fresenius Environmental Bulletin, 27(12): 8200-8204.
• Çalışkan, U. K., Yıldırım, S., 2020. Kenevir ve sağlık alanında kullanımı. Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi, 44(1): 112-136.
• Gizlenci Ş., Acar, M., Yiğen Ç., Aytaç S., 2019 Kenevir Tarımı. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı TAGEM Karadeniz Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü. 66 syf.
• Hayıt, F., Gül, H., 2020. The importance of cannabis and its use in bakery products. Electronic letters on science and engineering, 16(1): 17-25.
• Johnson, R., 2018. Hemp as an agricultural commodity. Congressional Research Service, 48 pages.
• Kurtuldu, E., İşmal, Ö. E., 2019. Sürdürülebilir tekstil üretim ve tasarımında yeniden değer kazanan lif: kenevir. Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi, 12(24): 694-718.
• Pınarkara, E., 2007. Uyuşturucu tipi kenevir genotiplerinin rapd-pcr metodu ile karakterizasyonu ve kullanılan istatistiki yöntemlerin değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Fen bilimleri Enstitüsü Zootekni Anabilim Dalı, Yüksek lisans tezi, Konya, 103.
• Serin, S., Macit, M. E., Çinar, E. C., Çelik, S., 2018. Doğal kenevir lifi kullanımının asfalt beton karışımlara etkisi. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6(4): 732-744.
• T.C. İçişleri Bakanlığı, 2019. İçişleri Bakanlığı Türkiye Uyuşturucu Raporu. Ankara. EGM Yayın Katalog No: 703
• TİGEM, 2019. Kenevir üretim çalışmalarına ilişkin kamuoyuna bilgilendirme. https://www.tigem.gov.tr/haber/haberdetay/9079d190-1793-44ec-958b-77d150b82094 Erişim: 16.09.2020.
• TÜİK, 2020. Türkiye istatistik enstitüsü. http://www.tuik.gov.tr/Start.do Erişim: 15.09.2020. Ulukütük, A., 2018. Kenevir yetiştiriciliğine İlişkin Genel Mevzuat Hükümleri. Endüstriyel Kenevir Gerçeği Paneli. 02-03 Mayıs 2018. Samsun. 18 syf.
• ZMO, 2019. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası. Kenevir ve üretimi üzerine bir değerlendirme. https://www.zmo.org.tr/genel/bizden_detay.php?kod=30847&tipi=38&sube=0. Erişim: 15.09.2020.