Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programının Konya İli Özelinde Yerel Kalkınmaya Etkileri

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 1, 57 - 66, 28.06.2022

İlyas Akdoğan Bülent Gülçubuk

Öz

İklim değişikliği, kuraklık, küresel ısınma ve pandemi gibi olumsuzlukların tüm dünyayı etkisi altına aldığı, gıdanın, tarımın ve kırsalın öneminin bir kez daha net olarak anlaşıldığı günümüzde, yerel ve kırsal kalkınmaya önemli katkılar sağlayan tarımsal ürünlerin işlenmesi ve depolanmasına yönelik işletmelerin varlığı ve yaygınlaştırılması son derece önemlidir. Araştırmada, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından 2006 yılından buyana uygulanmakta olan Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı (KKYDP)’nın Konya İlinde desteklemelerden yararlanan 110 küçük ölçekli işletme üzerinden yapılan değerlendirmeler ve yerelde ilgili kamu ve sivil toplum kuruluş temsilcileri ile yapılan görüşmeler ile yerel ve kırsal kalkınmaya katkıları ortaya konulmaya çalışılmıştır. İşletmelerde istihdamın %71.80 oranında arttığı, işletmelerin işledikleri tarımsal ürünleri %70-97’yi bulan oranlarda yerelden temin ettikleri görülmüştür. İşletmelerin %75’inde gelir düzeylerinin bekledikleri düzeyde ya da üzerinde arttığı, %63.90’ında üretim hacimlerinin arttığı belirlenmiştir. Yine hibe desteği programının yerelde ilgili sektörleri harekete geçirme, proje kültürünü artırma ve yapılacak yatırımlara örnek olma vasfıyla önemli çarpan etkilerinin de olduğu gözlemlenmiştir. Programın tasarlanmasında yerel aktörlerin daha aktif rol oynaması ve programdan yararlanma düzeyleri son derece düşük olan üretici örgütlerinin hibe desteğinden daha fazla yararlanmaları için gerekli ayrıcalıklar sağlanmalıdır.

Anahtar Kelimeler

KKYDP, Kırsal kalkınma, Tarımsal kalkınma, Yerel kalkınma, Tarımsal yatırımlar

The Impact of Rural Development Investments Support Programme on Local Development in Konya Province

Öz

In today's world, where negativities such as climate change, drought, global warming and pandemics affect the whole world, and the importance of food, agriculture and rural areas is clearly understood, the existence and dissemination of enterprises for the processing and storage of agricultural products that make significant contributions to local and rural development are extremely important. In the research, it has been tried to reveal their contribution to local and rural development with the evaluations made on 110 small-scale enterprises benefiting from the supports in Konya within the scope of the Rural Development Investments Support Program, which has been implemented by the Ministry of Agriculture and Forestry since 2006, and the interviews with the representatives of the relevant public and non-governmental organizations. It has been observed that the employment in the enterprises has increased by 71.80%, and the agricultural products that the enterprises have been procuring from the local level at a rate of 70-97%. It has been determined that 75% of the enterprises have increased their income levels at or above the expected level, and production volumes have increased in 63.90%. It has also been observed that the grant support program has significant multiplier effects by activating the relevant sectors locally, increasing the project culture and setting an example for the investments to be made. Necessary privileges should be provided for local actors to play a more active role in the design of the program and for producer organizations with very low levels of benefiting from the program to benefit more from the grant support.

Anahtar Kelimeler

RDISP, Rural development, Local development, Agricultural development, Agricultural investments

Kaynakça

• Alüftekin, N. (2007). Yerel düzeyde ekonomik kalkınmada tarımsal ürün işleyen KOBİ’lerin rolü: Karaman ili araştırması. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Doktora Tezi), Ankara.
• Anonim, (2004a). Konya Tarım Master Planı. Ankara.
• Anonim, (2004b). Kırsal Kalkınma Politikaları Komisyon Raporu. Ankara.
• Anonim, (2006). Ulusal Kırsal Kalkınma Strateji Belgesi. Ankara.
• Anonymous, (2016). The Ex Post Evaluation Of IPARD Programme (2007-2013) Of Turkey Ta/Ser/2016/0005 Evaluation Report. 123 p., Ankara.
• Anonim, (2018). On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023) Kırsal Kalkınma Özel İhtisas Komisyonu Raporu. Ankara.
• Anonim, (2019). III. Tarım Orman Şûrası Komisyon Raporları. Ankara.
• Anonim, (2020). Tarım Reformu Genel Müdürlüğü verileri. Ankara.
• Asoğlu, V. (2015). Kırsal kalkınma yatırımlarının desteklenmesi programından faydalanan işletmelerin ekonomik analizi: Şanlıurfa-Diyarbakır örneği. Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Doktora Tezi), Şanlıurfa.
• Gülçubuk, B. Köksal, Ö. Ataseven, Y. Gül, U. ve Kan, M. (2016). Kırsal kalkınma desteklerinin ulusal düzeyde etkileri: Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu (TKDK) projelerinin incelenmesi. Tarım Ekonomisi Araştırmaları Dergisi, 2(1), 32-41, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/ 207271
• Gülçubuk, B. Köksal, Ö. Ataseven, Y. Gül, U. ve Kan, M. (2017). Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu tarafından desteklenen projelerin istihdam yaratma açısından değerlendirilmesi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 34 (1), 189-200. https://doi.org/10.13002/jafag1126
• İnan, 0. (2020), Türkiye’de kırsal kalkınma 21: Tarıma dayalı sanayi, https://www.ciftlikdergisi .com.tr/turkiyede-kirsal-kalkinma-21-tarima-dayali -sanayi/.
• Özen, A. (2014). AB uyum sürecinde Türkiye’de uygulanan kırsal kalkınma politikalarındaki değişim ve kırsal kalkınma yatırımları kapsamında hibe projelerinin değerlendirilmesi: Aydın ili örneği. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü (Yüksek Lisans Tezi), Çanakkale.
• Özyücel, M. (2018). Ulusal kırsal kalkınma fonlarının süt üreticileri üzerine etkisi: Şarkikaraağaç ilçesi süt üreticilerine yönelik bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü (Doktora Tezi), Isparta.
• Taşcıoğlu, Y. (2011). Kırsal kalkınma yatırımlarının desteklenmesi programının sosyal ve ekonomik yönden değerlendirilmesi: Batı Akdeniz Bölgesi örneği. Akdeniz Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü (Doktora Tezi), Antalya.