Coğrafi İşaretlerde Denetim Etkinliğini Artırma Yöntemleri

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: EKS 1 - 15. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi Ek Sayısı, 15 - 25, 27.12.2023

Sertaç Dokuzlu İrem Söyler

https://doi.org/10.61513/tead.1362042

Öz

Çalışmanın amacı günümüzde tescil ve başvuru sayıları hızla artan ancak, pek çoğu denetim sorunları dolayısı ile uygulamaya konulamayan coğrafi işaretlerde denetimi etkin hale getirmenin ve denetim maliyetlerini düşürmenin yöntemlerini sunmaktır. Araştırma birincil ve ikincil veriler yardımıyla gerçekleştirilmiştir. Denetim maliyetlerinin hesaplanmasında örnek olay olarak ele alınan ürünlerin coğrafi işaret tescilini yaptıran kurumların kayıtları dikkate alınmıştır. Aynı zamanda denetimlerde saha çalışmalarından elde edilen veri ve gözlemler de araştırmaya dâhil edilmiştir. Coğrafi işaretlerde izlenebilir bir sistem kurulması ve denetimin düzenli ve doğru bir şekilde uygulanması ile ürün adının haksız kullanımı önlenmekte, firmaların pazar payında artış yaşanmakta ve/veya coğrafi işaretli ürünler daha yüksek fiyattan alıcı bulabilmektedir. Ancak denetimin etkin bir şekilde gerçekleştirilebilmesi için öncelikle hatalı/eksik tescil belgelerinin revize edilmesi gerekmektedir. Denetlenemeyecek ya da analiz bedelleri yüksek ve analiz süreleri uzun denetim kriterleri belirlenmesinden kaçınılmalıdır. Özellikle Bursa Siyah İnciri gibi çabuk bozulabilen ve hızlı bir şekilde pazara sevk edilmesi gereken ürünlerde sahada kullanılabilen portatif analiz cihazları seçilmelidir. Gemlik Zeytini gibi zeytin havuzlarından ürün çekilerek yıl boyunca piyasaya arz edilebilen ürünlerde denetim sıklığının fazla olması gerektiği için özellikle temel analizlerin yapılabileceği küçük bir laboratuvar kurulması hem denetimlerdeki analiz maliyetlerini düşürmekte hem de denetim etkinliğini artırarak kaliteyi garanti altına almaktadır. Mustafakemalpaşa peynir tatlısı gibi işlenen ürünlerde ise prosesin yıl boyunca birden fazla denetlenmesi ve her denetimde firmaların analiz sürecine dâhil edilmesi denetimlerin daha etkin bir şekilde ilerlemesini sağlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Coğrafi İşaret, Denetim, İzlenebilirlik

Teşekkür

Araştırmada kullanılan verileri paylaşan Gemlik Ticaret Borsası, Mustafakemalpaşa Ticaret ve Sanayi Odası ve S.S. Bursa Bölgesi Tarim Kooperatifleri Birliği Yönetimine teşekkürlerimizi sunarız.

Methods to Increase Inspection Effectiveness in Geographical Indications

Öz

The aim of the study is to present the methods of increasing inspection efficiency and reducing the inspection costs in geographical indications, which are rapidly increasing in the number of registrations and applications that most of them cannot be implemented due to inspection problems. The research was carried out with using primary and secondary data. In the calculation of the audit costs, the records of the institutions that registered the geographical indication of the products considered as a case study were taken into account. At the same time, data and observations obtained from field studies during inspections were also included in the research. With the establishment of a traceable system in geographical indications and the regular and correct implementation of the inspection have a potential to prevent unfair use of the product name, to increase in the market share of the companies and/or to receive buyers at higher prices for GI products. However, in order for the inspection to be carried out effectively, first of all, incorrect/incomplete registration documents should be revised. It should be avoided to determine inspection criteria that cannot be audited or have high analysis costs and long analysis duration. Portable analysis devices that can be used in the field should be chosen, especially for products that are perishable and need to be shipped to the market quickly, such as Bursa Black Fig. Since the inspection frequency should be high for products such as the Gemlik Olive, which can be supply to the market by pulling the product from olive ponds throughout the year, the establishment of a small laboratory where basic analyses can be carried out both reduces the analysis costs in the inspections and ensures the quality by increasing the inspection efficiency. In products processed such as Mustafakemalpaşa cheese dessert, the process of being inspected more than once throughout the year and the inclusion of companies in the analysis process in each audit ensures that the audits proceed more effectively.

Anahtar Kelimeler

Geographical Indication, Inspection, Traceability

Kaynakça

• Anonim, 2017. Sınai Mülkiyet Kanunu. Ankara: Tarih: 10/1/2017 Sayı: 29944 Resmi Gazete.
• Broude, T., 2005. Taking “Trade and Culture” Seriously: Geographical Indications and Cultural Protection in WTO Law. Journal of International Economic Law, 26(4), p. 623 – 692.
• Cardoso, V. A., Lourenzani, A. E. & Caldas, M., 2022. The benefits and barriers of geographical indications to producers: A review. Renewable Agriculture and Food Systems, pp. 1-13.
• Dokuzlu, S., Söyler, İ. & Er, S., 2022. Coğrafi İşaretlerde Denetim Başarısını Artırmanın Yolları ve Denetim Maliyeti. Bursa, 5. Geleneksel Gıdalar Sempozyumu, 24 – 26 Kasım 2022, Bursa Uludağ Üniversitesi.
• eAmbrosia. (2023). European Commision. Geographical Indications, https://ec.europa.eu/agriculture/eambrosia/geographical-indications-register/ adresinden alındı
• Efthalia, D. & Skuras, D., 2005. Consumer demand for informative labeling of quality food and drink products: a European Union case study. Journal of Consumer Marketing, 22(2), pp. 90-100.
• Egelyng, H. ve diğerleri, 2017. Origin products from African forests: a Kenyan pathway to prosperity and green inclusive growth?. Forest Policy and Economics, Cilt 84, pp. 38-46.
• Francesco, B. B., 2021. est Practices in the Enforcement of Geographical Indications (GIs) in the EU: The Italian Experience. [Çevrimiçi] Available at: chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://ipkey.eu/sites/default/files/ipkey-docs/2021/IPKeySEA_jan2021_Benedetto-Francesco-Ballatore_Best-Practices-in-the-Enforcement-of-Geographical-Indications-in-the-EU.pdf
• Gaytán, M. S., 2018. The perils of protection and the promise of authenticity: Tequila, mezcal, and the case of NOM 186. Journal of Rural Studies, Cilt 58, pp. 103-111.
• Giovannucci, D. ve diğerleri, 2009. Guide to Geographical Indications: Linking Products and Their Origin, Geneva: International Trade Centre.
• Henchion, M. & McIntyre, B., 2000. Regional imagery and quality products: the Irish experience. British Food Journal, 102(8), pp. 630-644.
• Ingram, H. J., Hansen, M. E. & Bosselmann, A. S., 2020. To label or not? Governing the costs and benefits of geographic indication of an African forest honey value chain. Frontiers in Forests and Global Change, Cilt 3, pp. 1-19.
• Jain, S., 2009. Effects of the Extension of Geographical Indications: A South Asian Perspective. Asia-Paciic Development Journal, 16(2), pp. 65-86.
• Loconto, A. & Dankers, C., 2014. Impact of international voluntary standards on smallholder market participation in developing countries: A review of the literature. Rome: FAO.
• López-Bayón, S., Fernández-Barcala, M. & González-Díaz, M., 2020. In search of agri-food quality for wine: Is it enough to join a geographical indication. Agribusiness, Cilt 36, p. 568–590.
• Marie-Vivien, D., 2010. The Role of the State in the Protection of Geographical Indications: From Disengagement in France/Europe toSignificant Involvement in India. The Journal of World Intellectual Property, Cilt 13, p. 121–147.
• Mesić, Z., Božić, M. & Cerjak, M., 2017. The impact of geographical indications on the competitiveness of traditional agri-food products. Journal of Central European Agriculture, Cilt 18, pp. 1-14.
• Moschini, G., Menapace, L. & Pick, D., 2008. Geographical indications and the competitive provision of quality in agricultural markets. American Journal of Agricultural Economics, 90(3), pp. 794-812.
• Oledinma, A. & Roper, S., 2021. Tradition (re-) defined: farm v factory tradeoffs in the definition of geographical indications, the case of three counties. Journal of Rural Studies, Cilt 84, pp. 12-21.
• Sadiddin, A., Romano, D., Zucaro, R. & Manganiell, V., 2018. (2018). Frauds in the Italian Agro-Food Sector: An Introduction, Florensa: Universita'degli Studi di Firenze, Dipartimento di Scienze per l'Economia e l'Impresa.
• TÜRKPATENT, 2023. Coğrafi İşaretler Portalı. [Çevrimiçi] Available at: https://ci.turkpatent.gov.tr/Statistics/RegistrationAndApplication
• Van Caenegem, W., Drahos, P. & Cleary, J., 2015. Provenance of Australian food products: is there a place for Geographical Indications.. RIRDC, Cilt 15, pp. 15-60.
• Vandecandelaere, E., 2016. Geographical indications: a tool for supporting sustainable food systems”, in "Intellectual Property Rights for Geographical Indications: What is at stake in the TTIP?. Arfini F., Mancini M.C., Veneziani M. and Donati M. eds.: Cambridge Scholars Publishing.
• Zappalaglio, A. ve diğerleri, 2022. Study on the Functioning of the EU GI System, basım yeri bilinmiyor: Max Planck Institute for Innovation & Competition Research Papers.