An examination of the relationship between the curriculum of science and technology course in elementary education and undergraduate and graduate programs of science teacher education in terms of philosophy, objective and content

Yıl 2013, Cilt: 11 Sayı: 2, 185 - 208, 01.06.2013

Sevil Büyükalan Filiz Volkan Hasan Kaya

Öz

The aim of this study is to examine the relationship between the curriculum of science and technology course in elementary
education and the curriculum of undergraduate and graduate programs of science teacher education in terms of philosophy,
goal and content. To this end, first of all literature was searched in detail and philosophy, goal and content were explained,
programs were introduced. Document analysis, one of the methods of qualitative research, was used in the study. The study
was carried out with the descriptive research method. Data collected in the study was examined and compared in terms of
‘Philosophy’, ‘Goal’ and ‘Content’. The results show that while the name of the undergraduate program the participant
teachers graduated from is science teacher education, the course those participants give is named as science and technology.
The curriculum of science and technology course in elementary education and undergraduate and graduate science teacher
education programs are prepared in accordance with the philosophy of our education system. However, it is possible to state
that there is no special disciplinary philosophy belonging to the Science and Technology program. That’s why; the
infrastructure of a special disciplinary philosophy belonging to the Science and Technology program should be prepared.
The acquisitions of undergraduate and graduate programs should be continual and progressive, in addition to
being coherent with the curriculum. Furthermore, goals should be planned in such a way that they may be
holistic and continuous.

İLKÖĞRETİM FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI İLE FEN BİLGİSİ ÖĞRETMENLİĞİ LİSANS VE LİSANSÜSTÜ ÖĞRETİM PROGRAMININ FELSEFE, AMAÇ VE İÇERİK İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ

Öz

Bu araştırmanın amacı; İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programı ile lisans ve lisansüstü düzeyde Fen Bilgisi Öğretmenliği Programının felsefe, amaç ve içeriğine yönelik programlar arası ilişkinin incelenmesidir. Bu doğrultuda öncelikle literatür ayrıntılı olarak araştırılmış ve felsefe, amaç ve içerik açıklanmış, programlar tanıtılmıştır. Araştırmada temel olarak nitel araştırma yöntemlerinden biri olan doküman incelemesi kullanılmıştır. Bu araştırmada veriler, betimsel araştırma ile elde edilmiştir. Elde edilen verilerle, programların felsefe, amaç ve içeriği karşılaştırılarak aralarındaki ilişkileri ortaya konmuştur. Bulgulara bakıldığında; öncelikli olarak öğretmenlerin öğrenim gördüğü lisans düzeyindeki anabilim dalının adı Fen Bilgisi Öğretmenliği Programı iken; ilköğretimde verdiği dersin adı Fen ve Teknoloji dersi olarak adlandırılmaktadır. İlköğretim Fen ve Teknoloji dersi ile lisans ve lisansüstü Fen Eğitimlerinin program felsefesine bakıldığında, programların Türk eğitim sisteminin felsefesi doğrultusunda hazırlandığı görülmektedir. Ancak, Fen ve Teknoloji Programına yönelik özel alan felsefesinin olmadığı görülmektedir. Bu nedenle Fen ve Teknoloji Programına yönelik özel alan felsefesinin alt yapısı oluşturulmalıdır. Lisans ve lisansüstü Fen eğitimi programının kazanımları belirlenirken, birbiri arasında süreklilik ve aşamalılık ilişkisi olmalıdır. Ayrıca İlköğretim Fen ve Teknoloji Programı ile ilişkili ve uyumlu olmalıdır. Hedef ve amaçlar kendi içinde bütünlük ve süreklilik oluşturacak şekilde yeniden düzenlenmelidir.

Kaynakça

• Akdeniz, A. R., Yiğit, N. ve Kurt, Ş. (2002). Yeni Fen Bilgisi Öğretim Programı İle İlgili Öğretmenlerin Düşünceleri, V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 16 - 18 Eylül 2002, Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ), Ankara.
• Altunoğlu, B. D. ve Atav, E. (2005). Daha Etkili Bir Biyoloji Öğretimi İçin Öğretmen Beklentileri, Hacettepe Üniversitesi Egitim Fakültesi Dergisi, 28, 19-28.
• Aydın, A. (2006). Çeşitli Ülkelerin Orta Öğretim Kimya Derslerinin Müfredatlarının Karşılaştırılmalı Olarak İncelenmesi ve Türkiye İçin Yeni Bir Kimya Müfredat Çerçevesi Önerisi, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 7, Sayı 2.
• Aydın, A. (2008). Ortaöğretim Öğretmenlerinin 1992’den Beri Uygulanan Ortaöğretim Kimya Müfredatları Hakkındaki Görüşleri, Eğitim ve Bilim, Cilt 33, Sayı 148.
• Aydoğdu, M. ve Kesercioğlu, T. (edit) (2005). İlköğretimde Fen ve Teknoloji Öğretimi, Anı Yayıncılık: Ankara.
• Baştürk, S. ve Dönmez, G. (2011). Öğretmen Adaylarının Limit ve Süreklilik Konusuna İlişkin Pedagojik Alan
• Bilgilerinin Öğretim Programı Bilgisi Bağlamında İncelenmesi, International Online Journal of
• Educational Sciences, 3(2), 743-775.
• Baki, M. ve Baki, A. (2010). Türkiye‟nin Öğretmen Yetiştirme Deneyimi ve Matematik Öğretmeninin Alanı
• Öğretme Bilgisi, Uluslararası Öğretmen Yetiştirme Politikaları ve Sorunları Sempozyumu II, 16-18
• Mayıs 2010 Hacettepe Üniversitesi, Beytepe-ANKARA
• Bilir, Ş. (2006). Cumhuriyet Döneminde Dört Türk Felsefecisinin Eğitime ve Eğitim Sorunlarına Bakışları, Gazi
• Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Boyacı, A. (Editör) (2008). Eğitim Sosyolojisi ve Felsefesi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim
• Fakültesi Yayını No: 973.
• Buluş Kırıkkaya, E. (2009). İlköğretim Okullarındaki Fen Öğretmenlerinin Fen ve Teknoloji Programına İlişkin Görüşleri, Türk Fen Eğitimi Dergisi, Yıl 6, Sayı 1.
• Çağlayan, S. (2007). Türk Eğitim Sistemi Üzerinde Etkili Olan Felsefi Akımlar, Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
• Çelik, F. (2006). Türk Eğitim Sisteminde Hedefler ve Hedef Belirlemede Yeni Yönelimler, Burdur Eğitim Fakültesi, Sayı 11, Sayfa 1- 15.
• Çepni, S.(edit.), Ayas, A., Akdeniz, A.R., Özmen, H., Ayvacı, H.Ş. (2007). Kuramdan Uygulamaya Fen ve Teknoloji Öğretimi (6. Baskı), Pegem A Yayıncılık: Ankara.
• Çermik, H. ve Turan, E. (1997). Geleceğin Öğretmeni: Filozof Sosyal İçi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı:2, Sayfa 105-107.
• Çetin, H. (1994). Eğitimden İdealist Beklentiler Pragmatist Yaklaşımlar, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, Cilt: 27, Sayı: 2.
• Çetin, O. ve Günay, Y. (2006). Fen Öğretiminde Yapılandırmacı Öğrenme Yaklaşımının Öğrenci Tutumlarına ve Öğrenme Ortamına Etkileri, Eurasian Journal of Educational Research.
• Demir, Y., Sipahi, S., Kahraman, S. ve Yalçın, M. (2007). Fen Bilgisi Programı Öğrencilerinin İlköğretim İkinci Kademe Fen Bilgisi (Fen ve Teknoloji) Müfredatındaki Ünite, Konu Ve Kavramlara Dair Farkındalık Düzeyleri, Kastamonu Eğitim Dergisi, Cilt:15 No:1, Sayfa 231-240.
• Demirbaş, M. ve Yağbasan, R. (2005). Türkiye’de Etkili Fen Öğretimi İçin İlköğretim Kurumlarına Yönelik
• Olarak Gerçekleştirilen Program Geliştirme Çalışmalarının Analizi Ve Karşılaşılan Problemlere
• Yönelik Çözüm Önerileri, Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi, Cilt 6, Sayı2, 53-67.
• Demirel, Ö. (2011). Kuramdan Uygulamaya Eğitimde Program Geliştirme (Onbeşinci Baskı), Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara.
• Dicle Üniversitesi Raporu. (2011). İlkÖğretim Programları İçeriğinin Branşlara Göre İncelenmesi Çalıştayları
• Raporu, Eğitim Fakültelerinin Öğretmen Yetiştirme Kapasitelerinin Güçlendirilmesi Projesi, (Erişim
• Tarihi:13.03.2012,12:43,ErişimAdresi:http://duabpo.dicle.edu.tr/oygem/dosya/PROGRAM_iNCELEM E_RAPORU.pdf)
• Dindar, H. ve Yangın, S. (2007). İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programına Geçiş Sürecinde Öğretmenlerin Bakış Açılarının Değerlendirilmesi, Kastamonu Eğitim Dergisi, Cilt:15 No:1, Sayfa 185- 198.
• Doğan, Y. (2011). Fen ve Teknoloji Derslerinde Yapılması Öngörülen Yapılandırmacı Etkinliklerin Uygulanma Sıklığı, Kuramsal Eğitimbilim, 4 (1), 18-37.
• Duman, B. (2008). Öğrencilerin Benimsedikleri Eğitim Felsefeleriyle Kullandıkları Öğrenme Strateji ve Öğrenme Stillerinin Karşılaştırılması, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 17, Sayı 1, Sayfa 203-224.
• Erdem, M., Abdik, E., Eken, F., Aydın, E., Apaydın, H., Özcan, İ. ve Veznedaroğlu, L. (2002). Uygulanabilir Bir Matematik Öğretim Programı Yapısı, V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 16 - 18 Eylül 2002, Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ), Ankara.
• Erdoğan, M. (2007a). Yeni Geliştirilen Dördüncü ve Beşinci Sınıf Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programının Analizi; Nitel Bir Çalışma, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(2), 221-254.
• Erdoğan, Y. (2007b). Yeni Hayat Bilgisi Programında Ara Disiplinlerin İçerikle Örtüşme Düzeyinin Belirlenmesi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Elazığ.
• Gömleksiz, M. N. ve Bulut, İ. (2006). Yeni Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programına İlişkin Öğretmen Görüşleri, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 16, Sayı: 2 Sayfa: 173-192.
• Gözütok, F. D. (2003). Türkiye'de Program Geliştirme Çalışmaları, Millî Eğitim Dergisi, Sayı 160.
• Gültekin, M. (2002). Öğretmen Adayları İçin Uygulama Modelleri, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, Cilt: 24, Sayı: 2.
• Kaptan, S. (1998).Bilimsel Araştırma ve İstatistik Teknikleri, Tekışık Web Ofset Tesisleri, Ankara.
• Karasar, N. (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemi, Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
• Kavcar, C. (2002). Cumhuriyet Döneminde Dal Öğretmeni Yetiştirme, Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt:35,Sayı:1-2.
• Kaya, S. (2007). İlk Ve Ortaöğretim Okulu Yöneticilerinin Eğitim Felsefesi Akımlarına Karsı Eğilimlerinin
• Değerlendirilmesi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Kaya, V. H. (2011). Fen ve Teknoloji Öğretmenlerinin Profesyonel Gelişimlerini Etkileyen Etkenlere Yönelik Görüşler, Yüksek Lisans Tezi, Ahi Evran Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kırşehir.
• Kaygısız, İ. (1997). Eğitim Felsefesi ve Türk Eğitim Sisteminin Felsefi Temelleri, Eğitim ve Yaşam.
• Kıncal, R. Y. (Ed.). (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2011a). 2002 Yılı Başında Millî Eğitim, Eğitimde Hedef ve Stratejiler, http://www.meb.gov.tr/Stats/Apk2002/4.htm#4b1 Erişim Tarihi: 23.08.2011.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2011b). 2002 Yılı Başında Millî Eğitim, Eğitim Sisteminde Nitel Gelişmeler, http://www.meb.gov.tr/Stats/Apk2002/901.htm, Erişim Tarihi: 23.08.2011.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2008). İlköğretim 6. Sınıf Fen ve Teknoloji Öğretmen Kılavuz Kitabı (İkinci Baskı), Evren Yayıncılık ve Basım San. Tic. AŞ, Ankara.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2006a). İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi (6, 7 ve 8. Sınıflar ) Öğretim Programı, Ankara.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2006b). İlköğretim 7. Sınıf Fen ve Teknoloji Öğretmen Kılavuz Kitabı (İkinci Baskı), Evren Yayıncılık ve Basım San. Tic. AŞ, Ankara.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2009). İlköğretim 8. Sınıf Fen ve Teknoloji Öğretmen Kılavuz Kitabı (İkinci Baskı), Evren Yayıncılık ve Basım San. Tic. AŞ, Ankara.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2005). İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi (4 ve 5. Sınıflar ) Öğretim Programı, Ankara.
• Özdemir, S. M. (2009). Eğitimde Program Değerlendirme ve Türkiye’de Eğitim Programlarını Değerlendirme Çalışmalarının İncelenmesi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt:VI, Sayı:II, Sayfa 126-149.
• Parlak Yılmaz, N. (2003). Mesleki Eğitimde Teorik Bilginin Kazandırılmasına Yönelik Bağlamsal Bir İçerik Oluşturma Denemesi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, Cilt 36, Sayı 1-2.
• Sılay, İ. ve Gök, T. (2004). Öğretmen Adaylarının Uygulama Okullarında Karşılaştıkları Sorunlar Ve Bu
• Sorunları Gidermek Amacıyla Hazırlanan Öneriler Üzerine Bir Çalışma, XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri
• Kurultayı, 6-9 Temmuz 2004 İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Malatya.
• Sönmez, V. (2008). Program Geliştirmede Öğretmen Elkitabı (14. Baskı), Anı Yayıncılık, Ankara.
• Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. (2004). Millî Eğitim Bakanlığı Tebliğler Dergisi, Sayı 2563, 23.08.2011 tarihinde, http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/index-arsiv3.htm adresinden edinilmiştir.
• Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. (2005). Millî Eğitim Bakanlığı Tebliğler Dergisi, Sayı 2575, 23.08.2011 tarihinde, http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/index-arsiv3.htm adresinden edinilmiştir.
• Tanrıögen, A. (Ed.). (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Anı Yayıncılık, Ankara.
• Tekbıyık, A. ve Akdeniz, A. R. (2008). İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programını Kabullenmeye ve Uygulamaya Yönelik Öğretmen Görüşleri, Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), Cilt 2, Sayı 2, sayfa 23-37.
• Tekin S. ve Ayas, A. (2006). Kimya Öğretmenlerinin Hizmet İçi Eğitim İhtiyaçlarının Belirlenmesi: Trabzon Örneği, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı:31, Sayfa 169-178.
• Tuncel, G. (2002). Eğitim Felsefelerinin Sosyal Bilgiler Programına Etkileri, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Tüysüz, C. ve Aydın, H.(2009). İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi Öğretmenlerinin Yeni Fen ve Teknoloji Programına Yönelik Görüşleri, GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 29, Sayı 1, Sayfa 37-54.
• Ünal, S., Coştu, B. ve Karataş, F. Ö. (2004). Türkiye’de Fen Bilimleri Eğitimi Alanındaki Program Geliştirme Çalışmalarına Genel Bir Bakış, Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi, Cilt 24, Sayı 2, Sayfa 183- 202.
• Yangın, S. ve Dindar, H. (2007). İlköğretim Fen ve Teknoloji Programındaki Değişimin Öğretmenlere Yansımaları, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi , Sayı 33, Sayfa: 240-252.
• Yetim, A. A. ve Göktaş, Z. (2004). Öğretmenin Mesleki ve Kişisel Nitelikleri, Kastamonu Eğitim Dergisi, Cilt: 12, Sayı: 2, Sayfa 541-550.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• YÖK/Dünya Bankası Millî Eğitim Geliştirme Projesi, Öğretmen Eğitimi Dizisi.(1997a). İlköğretim fen öğretimi. Ankara: YÖK.
• Yükseköğretim Kurulu. (2011). Öğretmen Yetiştirme ve Eğitim Bilimleri, Türkiye Yükseköğretim Yeterlilikler Çerçevesi Temel Alan Yeterlilikleri, Ankara.
• Yüksel, S. (2003). Türkiye'de Program Geliştirme Çalışmaları ve Sorunları, Millî Eğitim Dergisi, Sayı 159.
• http://www.fenbilgisi.gazi.edu.tr/dersler.htm, Erişim Tarihi 28.08.2011.
• http://www.yok.gov.tr/uak/yonetmelikler/lusinav.pdf, Erişim Tarihi 28.08.2011.
• http://ects.mehmetakif.edu.tr/tr/index.php?page=birimDetay&bolumID=55&birimID=, Erişim Tarihi, 28.08.2011,
• http://www.katalog.ktu.edu.tr/DersBilgiPaketi/oloprogram.aspx?pid=297&lang=1, Erişim Tarihi, 28.08.2011,
• http://www.katalog.ktu.edu.tr/DersBilgiPaketi/oloprogram.aspx?pid=1131&lang=1 Erişim Tarihi, 28.08.2011,
• http://ogrenci.ahievran.edu.tr/AktsEctsBilgi/, Erişim Tarihi, 28.08.2011.
• A comparision of basic education science and technology course and undergraduate and graduate science teacher
• education programs in terms of educational philosophy, objectives and content