ÖĞRETMEN ADAYLARININ DÜŞÜNME STİLLERİ PROFİLLERİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2011, Cilt: 9 Sayı: 4, 701 - 744, 01.12.2011

Beste Dinçer Asuman Seda Saracaloğlu

Öz

Araştırmanın amacı Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Sınıf Öğretmenliği,
Matematik Öğretmenliği, Sosyal Bilgiler Öğretmenliği ve İngilizce Öğretmenliği programlarında
öğrenim gören 1. ve 4. sınıf öğretmen adaylarının düşünme stillerinin çeşitli değişkenler açısından
incelenmesidir. Veri toplama aracı olarak Sternberg ve Wagner (1992) tarafından geliştirilen ve Türkçe
geçerlik, güvenirlik çalışmaları Buluş (2005) tarafından yapılan Düşünme Stilleri Ölçeği kullanılmıştır.
Ölçek, evrendeki dağılıma uygun olarak bölümlerin birinci ve dördüncü sınıflarından rastgele seçilmiş
birer şubelerinde okuyan toplam 339 öğrenciye uygulanmıştır. Araştırma bulgularına göre; öğretmen
adaylarının düşünme stilleri ile öğrenim görülen program, sınıf, cinsiyet, yaş, mezun olunan alan, sosyoekonomik
düzey algısı arasında istatistiksel açıdan anlamlı farklar saptanmıştır. Öğretmen adaylarının
akademik not ortalamaları ile global ve muhafazakâr düşünme stilleri arasında ise düşük ve negatif
yönde bir ilişki görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Düşünme, stil, düşünme stilleri, profil

THE INVESTIGATION OF TEACHER CANDIDATES’ THINKING STYLE PROFILES IN TERMS OF VARIOUS VARIABLES İNCELENMESİ

Öz

The aim of this study is to investigate thinking styles of freshmen and senior teacher candidates from the
departments of Mathematics, Social Sciences, Classroom Teaching at Primary School Education and
English Teaching department in terms of various variables. The sample consists of total 339 teacher
candidates by random sampling method. Sternberg-Wagner (1992) Thinking Styles Inventory, whose
reliability and validity studies were performed by Buluş (2005), employed as data gathering instrument in
the study. The scale was applied to 339 students chosen randomly among freshmen and seniors in
accordance with the dispersion of the universe. According to the findings of the study, teacher
candidates’ prefered thinking styles had a significant difference in terms of department, class, gender,
age, high school graduate, perception of socio-economic status. It was observed that there was a low and
negative relation between teacher candidates’ global and conservative thinking styles and academic
grade point average.

Anahtar Kelimeler

Thinking, style, thinking style, profile

Kaynakça

• Albaili, A. M. (2007). Differences ın thinking styles among low-, average, and high- achieving college students. 13th International Conference on Thinking, Norrköping, Sweden.
• Armstrong, S. J. (2000). The ınfluence of ındividual cognitive style on performance ın management education. Educational Psychology, 20(3), 323–339.
• Artut, P. ve Bal, A. P. (2006). Lise öğrencilerinin geometri başarısı ve düşünme stillerinin karşılaştırılması. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi, 1(17), 1– 10.
• Balgamış, E. ve Baloğlu, M. (2005). Lise öğrencilerinin matematik başarıları ile düşünme stilleri arasındaki ilişki. XI. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesinde Sunulmuş Bilidiri.
• Balkiş, M. ve Işıker, G. B. (2005). The relationship between thinking styles and personality types. Social Behavior ve Personality, 33, 283–295.
• Bernardo, A. B., Zhang, L. F. ve Callueng, C. M. (2002). Thinking styles and academic achievement among filipino students. Journal of Genetic Pschology, 163, 149–163.
• Bono, E. D. (2007). Kendine düşünmeyi öğret, (Çev. Prof. Dr. Sebahattin Arıbaş). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Brown, J.R. ve Oakley, A.D. (1997). Hypnosis and cognitive-experiential self- theory: A New conceptualization for hypnosis? Contemporary Hypnosis, 14(2), 94–99.
• Buluş, M. (2000). Öğretmen adaylarında yükleme karmaşıklığı, düşünme stilleri ve bilişsel tutarlılık tercihinin bazı psikososyal özellikler ve akademik basarı çerçevesinde incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Buluş, M. (2005). İlköğretim bölümü öğrencilerinin düşünme stilleri profili açısından incelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 1(6), 1–24.
• Buluş, M. (2006). Düşünme stilleri ölçeğinin güvenirliği ve geçerliği, akademik başarı ve öğretmen adayları özellikleri. Eğitim ve Bilim, 31(139), 35–48.
• Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem-A.
• Cano-Garcia, F. ve Hughes, E. H. (2000). Learning and thinking styles: An Analysis of their ınterrelationship and ınfluence on academic achievement. Educational Psychology, 20 (4), 413–430.
• Cilliers, C. D., ve Sternberg, R. J. (2001). Thinking styles: Implications for optimizing learning and teaching in university education. South African Journal of Higher Education, 15(1), 13–24.
• Cropley, A. (2006). In praise of convergent thinking. Creativity Research Journal, 18(3), 391–404.
• Çubukçu, Z. (2004). Öğretmen adaylarının düşünme stillerinin belirlenmesi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (2), 87–106.
• Duru, E. (2004). Düşünme stilleri: Kavramsal ve kuramsal çerçeve. Eğitim Araştırmaları Dergisi (Eurasian Journal of Educational Research), 14, 171–186.
• Fer, S. (2005a). Aday öğretmenlerin düşünme stilleri nedir? XIV: Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Bildiri Özet Kitabı. c.1., Denizli.
• Fer, S. (2005b). Düşünme stilleri envanterinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 5 (1), 31–67.
• Fer, S. (2007). What are the thinking styles of turkish student teachers? Teachers College Record, 109 (6), 1488–1516.
• Gafoor, A. K. (2007). Does present education favour executive and external styles of thinking at the expense of achievement ın science? Paper Presented in International Conference On Educational Research In Era of Globalization, November, 28–30, Periyar University, Salem, India.
• Gollian, M. L. (1999). Thinking style preferences among academic librarians: practical tips for effective work relationships. ACRL Ninth National Conference, Detroit, Michiagan: 8–11 April.
• Grigorenko, E. L. ve Sternberg, R. J. (1997). Styles of thinking, abilities and academic performance. Exceptional Children, 63, 295–312.
• Karasar, N. (2005). Araştırmalarda rapor hazırlama (8.Basım). Ankara: 3A Araştırma Eğitim Danışmanlık.
• Lam, P. Y. N. (2000). The usefulness of thinking styles ın reflecting how individuals think and explaining school performance. MA Thesis, Hong Hong University, China.
• Majed, A.J. ve Nayheh, Q. (1998). Students’ self efficacy of computer though the use of cognitive thinking styles. International Journal of Instructional Media, 28 (3), 263–277.
• MEB. (2007). Düşünme eğitimi dersi 6,7,8. Sınıf Öğretmen Kılavuz Kitabı.
• Mert, S. (2003). Düşünme stilleri ve etik algı arasındaki ilişki: üniversite öğrencileri üzerine bir uygulama. Yayımlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Palut, B. (2004). Düşünme stilleri ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanma ve geçerlik güvenirlik çalışması. XIII Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayi, 6–9 Temmuz 2004, İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Malatya.
• Park, S-K, Park K. H. ve Choe H. S. (2005). The relationship between thinking styles and scientific giftedness in korea. The Journal of Secondary Gifted Education, 16 (2/3), 87–97.
• Parlette, N. ve Rae, R. (1993). Thinking about thinking: Thinking styles of people. Association Management, 45(3), 361–370.
• Saracaloğlu, A. S., Yenice, N. ve Karasakaloğlu, N. (2008). Eğitim fakültesi öğrencilerinin düşünme stillerinin çeşitli değişkenler açısından karşılaştırılması. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi,1(5), 732–751.
• Sternberg, R. J. (1990). Thinking styles: Keys to understanding student performance. Phi Delta Kappan, 71, 366–371.
• Sternberg, R. J. (1994a). Allowing for thinking styles. Educational Leadership, 52 (3), 36–40.
• Sternberg, R. J. (1994b). Thinking Styles: Theory and assessment at the ınterface between ıntelligence and personality In R. J. Sternberg and P.Ruzgis (Eds), Personality and Intelligence. (P.105–127) New York: Cambridge University Press.
• Sternberg, R. J. (1997). Thinking styles. New York: Cambridge University Press.
• Sternberg, R. J. ve Grigorenko, E. L. (1995). Styles of thinking ın school. European Journal For High Ability, 6(2), 1–18.
• Sternberg, R. J. ve Grigorenko, E. L. (1997). Are Cognitive styles still in style? American Psychologist, 52, 700–712.
• Sternberg, R. J. ve Wagner, R. K. (1992). Thinking styles ınventory: Unpublished test. New Haven, CT: Yale University.
• Sternberg, R. J. ve Zhang, L. F. (2005). Styles of thinking as a basis of differentiated ınstructon. Theory into Practice, 44 (3), 245–253.
• Sünbül, A. M. (2004). Düşünme stilleri ölçeğinin geçerlik ve güvenirliği. Eğitim ve Bilim, 29 (132), 25–42.
• Turgut, F. (1997). Eğitimde ölçme ve değerlendirme metotları (10. Baskı). Ankara: Gül Yayınevi.
• Wu, X. ve Zhang, H. (1999).The preliminary application of the thinking style ınventory in college students. Psychological Science China, 22, 293–297.
• Zhang, L. F. (1999). Further cross-culture validation of the theory of the mental self- government. Journal of Psychology, 133(2), 165–181.
• Zhang, L. F. (2000). Are thinking styles and personality types related? Educational Psychology, 20(3), 271–283.
• Zhang, L. F. (2001). Do Styles of thinking matter among hong kong secondary school students? Personality And Individual Differences, 31(3), 289–301.
• Zhang, L. F. (2002). Thinking styles: Their relationships with modes of thinking and academic performance. Educational Pschology, 22(3), 331–348.
• Zhang, L. F. ve Sachs, J. (1997). Assessing thinking styles ın the theory of mental self-government: A Hong kong validity study. Psychological Reports, 81, 915–928.
• Zhang, L. F. ve Sternberg, R. J. (1998). Thinking styles, abilities and academic achievement among hong hong university students. Educational Research Journal, 13(1), 41–62.
• Zhang, L.F. ve Sternberg, R.J. (2000). Are Learning approaches and thinking styles related? A Study ın two chinese populations. The Journal of Psychology, 134(5), 469–489.
• Zhang, L. F. ve Postiglione, A. G. (2001). Thinking styles, self –esteem, and socio- economic status. Personal and Individual Differences, 31, 1333–1346.
• Zhang, L. F. ve Sternberg, R. J. (2002). Thinking styles and teachers’ characteristics. International Journal of Psychology, 37(1), 3–12.
• The Journal of Turkish Educational Sciences
• Autumn 2011, 9(4), 741-744