İLKÖĞRETİM ÖĞRETMENLERİNİN ALTERNATİF ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ARAÇLARINA İLİŞKİN YETERLİKLERİ VE HİZMET İÇİ EĞİTİM İHTİYAÇLARI

Yıl 2010, Cilt: 8 Sayı: 4, 787 - 816, 01.12.2010

Soner Mehmet Özdemir

Öz

Bu çalışmada, ilköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin alternatif ölçme ve değerlendirme araçlarına yönelik yeterlikleri ve hizmet içi eğitim ihtiyaçları incelenmiştir. Örneklem grubunu Kırıkkale İli Merkezinde görev yapan 337 ilköğretim öğretmeni oluşturmuştur. Çalışmanın bulguları göstermiştir ki, öğretmenlerin kendilerini en çok yeterli gördükleri alternatif ölçme ve değerlendirme araçları, gözlem, performans görevi/ödevi, öz değerlendirme ve sunum değerlendirme iken, kendilerini en az yeterli gördükleri araçlar ise yapılandırılmış grid, tanılayıcı dallanmış ağaç, rubrik (dereceli puanlama anahtarı) ve tutum ölçekleridir. Ayrıca, öğretmenlerin görev yaptıkları öğretim kademesi ve kıdemlerine göre alternatif ölçme ve değerlendirme araçlarına ilişkin yeterlik düzeyleri arasında anlamlı farklılıklar varken, cinsiyet bakımından ise görüşler arasında anlamlı düzeyde farklılıklar bulunmamıştır. Öğretmenler alternatif ölçme ve değerlendirme araçları içinde en fazla tanılayıcı dallanmış ağaç, yapılandırılmış grid ve rubrik konusunda hizmet içi eğitime ihtiyaç duyduklarını belirtmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yeni ilköğretim programları, alternatif ölçme ve değerlendirme araçları, ilköğretim öğretmenleri, yapılandırmacılık

ELEMENTARY TEACHER COMPETENCIES AND INSERVICE TRAINING NEEDS IN ALTERNATIVE MEASUREMENT AND ASSESSMENT TOOLS

Öz

This study examines elementary teacher competencies and inservice training needs in using
alternative measurement and assessment tools. Participants included 337 elementary teachers
working at schools located in central Kırıkkale. The findings showed that while teachers felt
most competent in using the alternative assessment tools of observation, performance tasks,
self assessment and presentations, they felt least competent in using structured grids,
diagnostic trees, rubrics and attitude scales. While competency levels in using alternative
assessment tools varied meaningfully with respect to the stage of school they were working at
and their seniority, no such difference was found with respect to gender. Teachers stated that
they needed inservice training with the alternative assessment tools of diagnostic trees,
structured grids and rubrics.

Anahtar Kelimeler

New elementary curricula, alternative measurement and assessment tools, elementary teachers, constructivism

Kaynakça

• Acat, M.B., Demir, E. (2007). İlköğretim programlarındaki alternatif değerlendirme yöntemlerinin uygulanmasında karşılaşılan sorunlara ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşleri. I. Ulusal İlköğretim Kongresinde Sunulmuş Bildiri.
• Alıcı, D. (2008). Öğrenci performansının değerlendirilmesinde kullanılan diğer ölçme araç ve yöntemleri. İçinde: S. Tekindal (Ed.), Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. Ankara: Pegem Akademi.
• Arslan, M. (2007). Eğitimde yapılandırmacı yaklaşımlar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 40(1), 41–61.
• Atikol, R. (2008). In-service english teachers’ opinions of assessment and evaluation of young learners: Portfolio assessment as an alternatıve. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• Bahar, M., Nartgün, Z., Durmuş, S., Bıçak, B. (2008). Geleneksel-tamamlayıcı ölçme ve değerlendirme teknikleri: öğretmen el kitabı. 3. Baskı. Ankara: Pegem Akademi.
• Balcı, A. (2006). Sosyal bilimlerde araştırma. Yöntem, teknik ve ilkeler. 6. Baskı. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Bıçak, B. (2008). Performans değerlendirme. İçinde: S. Erkan ve M. Gömleksiz (Ed.), Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Brooks, J. G., Brooks. M. G. (1999). In search of undestanding: The case for constructivist clasrooms. Alexandria: VA: Association for Supervision and Curriculum Development.
• Çalık, S. (2007). Sınıf öğretmenlerinin yenilenen ilköğretim programlarının ölçme ve değerlendirme süreci hakkındaki düşünceleri üzerine bir araştırma. 16. Eğitim Bilimleri Kongresinde Sunulmuş Bildiri.
• Demirci, C. (2009). Constructivist learning approach in science teaching. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37, 24–35.
• Doğan, N., Karakaya, İ., Gelbal, S. (2007). İlköğretim öğretmenlerinin ölçme araçlarıyla ilgili yeterlik algıları ve bu araçları kullanma durumları. I. Ulusal İlköğretim Kongresinde Sunulmuş Bildiri.
• Dunn, L. (2002). Selecting methods of assessment. learning and teaching briefing papers series. İnternet’ten 14 Mayıs 2009 tarihinde elde edilmiştir: http://www.brookes.ac.uk/services/ocsd/2_learntch/methods.html
• Candur F. (2007). Öğretmenlerin fen ve teknoloji öğretimi, kullanılan ölçme ve değerlendirme yöntemleri ve bu yöntemlerin öğretim sürecindeki önemi hakkındaki düşüncelerinin belirlenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Eggen, P., Kauchak, D. (2001). Educational psychology: Windows on classrooms (5th ed.). Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.
• Erdal, H. (2007). 2005 İlköğretim matematik programı ölçme değerlendirme kısmının incelenmesi (Afyonkarahisar ili örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Erdoğan, M. (2007). Yeni geliştirilen dördüncü ve beşinci sınıf fen ve teknoloji dersi öğretim programının analizi; nitel bir çalışma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(2), 221–254.
• Fosnot, C.T., Perry, R.S. (2005). Constructivism: A psychological theory of learning. İçinde C.T. Fosnot (Ed.), Constructivism: Theory, perspectives and practice (pp. 8–38). New York: Teachers College Press.
• Gagnon, G.W., Collay, M. (2001). Designing for learning: Six elements in constructivist classrooms. Thousand Oaks, California: Corwin Press.
• Gelbal, S., Kelecioğlu, H. (2007). Öğretmenlerin ölçme ve değerlendirme yöntemleri hakkındaki yeterlik algıları ve karşılaştıkları sorunlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 135–145.
• Genç, N. (2008). Beden eğitimi öğretmenlerinin ölçme-değerlendirme uygulamaları ve yeterlik algıları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Mersin Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
• Güneş, A. (2007). Sınıf öğretmenlerinin kendi algılarına göre ölçme ve değerlendirme yeterlikleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Jacobsen, D.A., Eggen, P., Kauchak, D. (2002). Methods for teaching. Promoting student learning. (5th Edition). Upper Saddle River, NJ : Merrill Publishing Company.
• Janisch, C., Liu, X., Akrofi, A. (2007). Implementing alternative assessment: opportunities and obstacles. The Educational Forum, 71(3), 221–230.
• Kanatlı, F. (2008). Alternatif ölçme ve değerlendirme teknikleri konusunda sınıf öğretmenlerinin görüşlerinin nnnndeğerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mustafa Kemal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hatay.
• Kazu, H., Pullu, S., Demiralp, D. (2008). Birleştirilmiş sınıflarda görev yapan sınıf öğretmenlerinin ölçme ve değerlendirmeye yönelik görüşleri ve uygulamaları. VII. Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumunda Sunulmuş Bildiri.
• Kutlu, Ö. (2002). Öğretmen yetiştirme programlarının yeni ölçme ve değerlendirme yaklaşımlarını içerme düzeyi. Uluslararası Katılımlı 2000’li Yıllarda I. Öğrenme ve Öğretme Sempozyumunda Sunulmuş Bildiri.
• Kutlu, Ö., Doğan, C.D., Karakaya, İ. (2008). Öğrenci başarısının belirlenmesi. Performansa ve portfolyoya dayalı durum belirleme. Ankara: Pegem Akademi.
• Maral, D.Y. (2009). Sınıf öğretmenlerinin ölçme ve değerlendirme yeterlik düzeyleri ve hizmet içi eğitim gereksinimleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• MEB. (2005). İlköğretim 1–5. sınıf programları tanıtım el kitabı. MEB, TTK Başkanlığı, Eğitim Öğretim ve Program Dairesi Başkanlığı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi.
• Okur, M. (2008). 4. ve 5. sınıf öğretmenlerinin fen ve teknoloji dersinde kullanılan alternatif ölçme ve değerlendirme tekniklerine ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
• Özçelik, D.A. (2010). Okullarda ölçme ve değerlendirme. Öğretmen el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Özden, Y. (2005). Öğrenme ve öğretme. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Parkay, F.W. (2006). Curriculum and instruction for becoming a teacher. Boston: Pearson and Allyn & Bacon.
• Popham, W.J. (1988). Educational evaluation. New Jersey: Prentice Hall, Englewood Cliffs.
• Reeves, T.C., Okey, J.R. (1996). Alternative assessment for constructivist learning environments. İçinde: B.G. Wilson (Ed.), Constructivist learning environments: Case studies in ınstructional design. New Jersey: Englewood Cliffs.
• Scott, J. (2000). Authentic assessment tools. İçinde: R.L.Custer (Ed.), Using authentic assessment in vocational education, Information Series No. 381. ERIC Clearinghouse on Adult, Career, and Vocational Education. İnternet’ten 21 Nisan 2009 tarihinde elde edilmiştir: http://www.calpro- online.org/eric/docs/custer/custer5.pdf
• Semerci, Ç. (2001). Oluşturmacılık kuramına göre ölçme ve değerlendirme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 1(2), 429–440.
• Şahin, Ç., Ersoy, E. Kıran, I., (2008). İlköğretim I. kademe matematik öğretiminde alternatif ölçme-değerlendirme araç ve yöntemlerinin kullanılma düzeylerinin değerlendirilmesi. VII. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumunda Sunulmuş Bildiri.
• Şenel Çoruhlu, T., Er Nas, S., Çepni, S. (2009). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin alternatif ölçme-değerlendirme tekniklerini kullanmada karşılaştıkları sorunlar: Trabzon örneği. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 122–141.
• Tekin, H. (2003). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. (Gözden geçirilmiş 16. baskı). Ankara: Yargı Yayınevi.
• Turgut, M. F. (1984). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Ankara: Saydam Matbaacılık.
• Ültanır, G. (2003). Eğitimde planlama ve değerlendirme. Kuram ve teknikler. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Yaşar, Ş. (1998). Yapısalcı kuram ve öğrenme-öğretme süreci. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 68–75.
• Yaşar, Ş., Gülteki, M., Türkan, B., Yıldız, N., Girmen, P. (2005). Yeni ilköğretim programlarının uygulanmasına ilişkin sınıf öğretmenlerinin hazır bulunuşluk düzeylerinin ve eğitim gereksinimlerinin belirlenmesi (Eskişehir ili Sempozyumunda Sunulmuş Bildiri. İlköğretim Programlarının Değerlendirilmesi
• Yurdakul, B. (2008). Yapılandırmacı öğrenme yaklaşımının sosyal-bilişsel bağlamda bilgiyi oluşturmaya etkisi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(20), 39–67.