EĞİTİM FAKÜLTELERİNİN ÖĞRENCİLERİN ELEŞTİREL DÜŞÜNME EĞİLİM VE DÜZEYLERİNE ETKİSİ

Yıl 2009, Cilt: 7 Sayı: 4, 879 - 902, 01.12.2009

Özgen Korkmaz

Öz

Bu araştırmanın amacı eğitim fakültelerinin, öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilim
ve düzeylerine nasıl bir etkide bulunduğunu belirlemektir. Araştırma, betimsel
nitelikli tarama modelinde yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubunu 480 eğitim
fakültesi öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırma verileri, literatür taraması ve
Kökdemir tarafından Türkçeye çevrilmiş olan California Eleştirel Düşünme Eğilimi
Ölçeği kullanılmıştır. Ölçeğin iç tutarlılık katsayısı 0,88’dir. Toplanan veriler
üzerinde frekans, yüzde, aritmetik ortalama, t testi, anova ve Scheffe testleri p < 0,05
anlamlılık düzeyinde yapılarak elde edilen sonuçlar yorumlanmıştır. Analiz işlemleri
sonunda, Eğitim Fakültesi öğrencilerinde eleştirel düşünme eğilim ve düzeylerinin
orta olduğu, eğitim fakültesinde alınan eğitimin yeterince katkı sağlamadığı ve
cinsiyet ve bölüm faktörlerinin farklılaştırmadığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Eleştirel düşünme, eğitim fakültesi, öğretmen yetiştirme

THE INFLUENCE OF EDUCATION FACULTIES ON STUDENTS’ CRITICAL THINKING LEVEL AND DISPOSITION

Öz

The aim of this study is to find weather faculty of education has san influence on
critical thinking level and dispositions of students. Participants of this descriptive
study were 480 students in a faculty of education. Data of the study were based on
literature review and on scores on California Critical Thinking Disposition
Inventory. The alpha coefficient for internal consistency of the scale is 0.88. Data
analyses involve determination of descriptive statistics, use of t-test, Anova and
Scheffe’s test (p < 0.05). As a result of the analysis, critical thinking level and
dispositions of students is found at medium level. It is also found that courses
offered in educational faculty do not have any contribution on critical thinking, and
gender and departmental differences factors do not have an effect on it as well.

Anahtar Kelimeler

Critical thinking, faculty of education, teacher training

Kaynakça

• Akbıyık, C. (2002). Eleştirel düşünme eğilimleri ve akademik başarı. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Akbulut, T. (1999). İlköğretim okullarında görevli öğretmenlerin soru sorma becerilerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Adana.
• Akgün, Ö.E. (2005). Uygulayanların deneyim ve görüşleriyle yapıcı yaklaşım ve yapıcı yaklaşımların uygulanması öncesinde yapılması önerilen araştırmalar. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Elektronik Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2).
• Aslan, K. (2003). Eğitim fakültelerinin yeniden yapılandırılmalarına ilişkin bir değerlendirme. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(9).
• Aybek, B. (2006). Konu ve beceri temelli eleştirel düşünme öğretiminin öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimi ve düzeyine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Brad, R. (1994). Eleştirel düşünme becerilerini öğretme. (Çev: Güzin Büyükkurt). Eğitim ve Bilim, 18(91).
• Braman, O. R. (1999). Teaching peace to adults: Using critical thinking to improve conflict resolution. Adult Leaning, 102(2), 30–32.
• Branch, B. J. (2000). The relationship among critical thinking, clinical decision making, and clinical practica: a comparative study. PhD Thesis. Universty of Idaho.
• Chaffee, J. (1994). Thinking critically. Boston: Houghton Mifflin.
• Dam, G., Volman, M. (2004). Critical thinking as a citizenship competence:teaching strategies. Learning and Instruction, 14, 359–379.
• Doney, L.D., Lephardt, N.E. (1993). Developing critical thinking skills in accounting students. Journal of Education for Business, 68(5), 297.
• Elias, M.J., Kress, J. S. (1994). Social decision-making and life skills development: a critical thinking approach to health promotion in the middle school. Journal of School Health, 64(2), 62-66.
• Enis, R. H. (1986). A Taxonomy of critical thinking dispositions and ağabeylities. teaching thinking skills theory and practice (Edited by: Robert J. Sternberg). New York: W.H. Freeman and Company.
• Ennis, C. (1991). Discrete thinking skills in two teachers’ physical education classes. The Elementary School Journal, 91, 473–486.
• Ennis, R.H. (1991). Goals for a critical thinking curriculum ın a costa (Ed.). Developing Minds (Vol.1). Alexandria: Virginia. ASCD.
• Erdoğan, M., Uşak, M. (2005). Fen bilgisi öğretmen adayları memnuniyet ölçeğinin geliştirilmesi. Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2).
• Facione, P.A. (1990). A statement of expert consensus for purpose of educational assessment and ınstructions. The Delphi Report. East Lansing, National Center for Research on Teacher Training , EBSCOST ERIC Document No: ED315423.
• Garcia, T., Pntrich, P. R. (1992). Critical thinking and ıts relationship to motivation learning strategies, and classroom experiences. Paper Presented at The Meeting of the American Psychological Association, Washington, DC.
• Halpern, D., F. (1993). Assessing the effectiveness of critik-thinking ınstruction. The Journal of General Education, Vol: 42, No:4, 338-353.
• Hunding, B., B., Edelman, S. (1988). Children’s self-directed critical thinking. Journal of Educational Research. May/June, Vol: 81, No:5, 262-273.
• Kaasboll, J.J. (1998). Teaching critical thinking and problem defining skills. Education and Information Technologies, v:3.
• Karasar, N. (1999). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar, ilkeler, teknikler. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Kökdemir, D. (2000). Deniz yıldızlarını kurtarmaya çalışanların öyküsü: Eleştirel ve yaratıcı düşünme. XI. Ulusal Psikoloji Kongresi, 19-22 Eylül, Ege Üniversitesi, İzmir.
• Kökdemir, D. (2003). Belirsizlik durumlarında karar verme ve problem çözme. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi , Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyal Psikoloji Anabilim Dalı, Ankara.
• Külahçı, Ş. (1995). Öğretmen yetiştirme modül serisi, D-mikro öğretim. Ankara: Özışık Ofset M.
• Lan, W. (2002). Challenging students with the tools of critical thinking, Social Studies, 93(6).
• Lipman, M. (1988). Philosophy goes to school. Philadelhia: Temple Universty Press.
• Myrick, F., Yonge, O. (2004). Enhancing ccritical thinking in the preceptorship experience in nursing education. Journal of Advanced Nursing, 45(4).
• Norris, S. P., Ennis, R. H. (1989). Evaluating critical thinking. CA: Midwest Publications.
• Özdemir, S. (2005a). Web ortamında bireysel ve işbirlikli problem temelli öğrenmenin eleştirel düşünme becerisi, akademik başarı ve internet kullanımına yönelik tutuma etkileri. Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Özdemir, S., M. (2005b) Üniversite öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerinin çeşitli ekteler açısından değerlendirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(3).
• Paul, R., Elder, L. (2001). Critical thinking: tools for taking charge of your lerning and your life . Upper Saddle River, Nj: Prentice Hall.
• Scriven, M., Paul, R. (2007). Defining critical thinking: A draft statement for the National Council for Excellence in Critical Thinking. http://www.criticalthinking.org/page.cfm?PageID=410&CategoryID=51 adresinden 04.01.2008 tarihinde erişilmiştir.
• Seferoğlu, S., Akbıyık, C. (2006). Eleştirel düşünme ve öğretimi. H.Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi, V. 30, 193-200.
• Semerci, N. (2000). Kritik düşünme ölçeği. Eğitim ve Bilim, 25(16), 23-26.
• Siegel, H. (1999). What (good) are thinking dispositions. Educational Theory, 49(2), 207-224.
• Titiz, T. (2001). Ezbersiz eğitim yol haritası. PegemA Yay. Ankara.
• Ubuz, B. (2002). Üniversite eğitimi ve öğretmenlik: matematik öğretmenlerinin ve adaylarının görüşleri. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Ankara.
• Yaman, S., Yalçın, N. (2004). Fen bilgisi öğretiminde probleme dayalı öğrenme yaklaşımının yaratıcı düşünme becerisine etkisi, İlköğretim-Online, 4(1), 42-52.
• Yapıcı, M. (2007). Öğretmen tutumları ve yansımalar. Bilim, Eğitim ve Düşünce Dergisi, 7(3).
• Yeh, Y. (1997). Teacher training for critical-thinking ınstruction via a computer simulation. univerty of virginia. PhD Thesis. The Faculty of the Curry School of Education.
• Yetim, A., A., Göktaş, Z. (2004). Öğretmenin mesleki ve kişisel nitelikleri. Kastamonu Eğitim Dergisi,12(2).
• Yıldız, Ö. (2003). Türkiye’de Tarih öğretiminin sorunları ve çağdaş çözüm önerileri. Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(2).
• Yüceliş A.A. (2003). Web ortamlı probleme dayalı öğrenmede bilişsel esneklik düzeyinin öğrenci başarısı ve tutumları üzerindeki etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.