COĞRAFYA EĞİTİMİNDE HARİTA VE KÜRE KULLANIM BECERİLERİ

Yıl 2006, Cilt: 4 Sayı: 3, 323 - 343, 01.09.2006

Nurcan Demiralp

Öz

Eğitimin her alan ve aşamasında kullanılan beceriler coğrafya eğitiminde de önemle üzerinde durulan
konulardandır. Çünkü coğrafî beceriler, coğrafî olarak düşünmek için en gerekli araç ve teknikleri sağladıkları,
aktif öğrenme ve uygulamaya imkân verdikleri, bilginin en üst düzeyde değerlendirilerek hayat ile ilgili kararlar
alınmasında kullanıldıkları, zaman ve mekâna göre devamlı gelişim hâlinde bir süreci içerdikleri için önemlidir.
Bu çalışmada, beceriler, coğrafî beceriler, harita ve küre kullanım becerileri üzerinde durularak bunların
kavramsal çerçeveleri çizilmeye çalışılmıştır. Becerilerin, coğrafya ders programındaki yeri, yararları ve
kullanım alanları belirlenerek, coğrafya eğitimindeki uygulamaları ve nasıl geliştirilecekleri üzerinde
durulmuştur. Öğrencilere harita ve küre kullanım becerilerinin kazandırılması için ilgili anahtar kavramlar ile
sorular tespit edilerek, harita ve küre kullanım becerilerinin neler olduğu açıklanmış, bunların ilk, orta ve lise
programları çerçevesinde hiyerarşik olarak düzenlenmesi üzerinde durulmuştur. Coğrafya eğitiminde harita ve
küre kullanım becerileri; 1. Sembollerin anlaşılması, 2. Alansal perspektifin geliştirilmesi, 3. Yönün anlaşılması,
4. Uzaklığın anlaşılması, 5. Yerin belirlenmesi, 6. Harita ölçeği, 7. Yeryüzü şekillerinin anlaşılması, 8. Haritanın
yorumlanması olmak üzere sekiz başlık altında belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Coğrafya eğitimi, coğrafî beceriler, harita ve küre kullanım becerileri

MAP AND GLOBE SKILLS IN GEOGRAPHY EDUCATION

Öz

Skills have been one of the most accentuated subjects in geography education. Because geography skills
are tools that are indispensable for geography cogitation, they provide techniques for active learning and
practices that enable higher-order knowledge evaluations. These evaluations are important because they have a
direct impact on critical life issues that are subject to change with time passing and changing environment. This
study aims to establish and outline skills that are related to geography, map and globe skills. These skills were
analyzed, according to their usage and efficacy in geography education and general usage. In order to identify
improvement methods and allow students to improve their skills, key concepts and questions were determined.
These skills were exemplified and were hierarchically established on three different levels, according to primary,
middle and high school educational needs. Map and globe skills in geography education are divided into 8
topics: 1- Understanding the symbols, 2- Developing an aerial perspective, 3- Understanding the direction, 4-
Understanding distance, 5- Location places, 6- Map scale, 7-Reading relief, 8- Map interpretation.

Anahtar Kelimeler

Geography education, geography skills, map and globe skills

Kaynakça

• Curriculum Matters 7 (An HMI Series), (1990). Geography in the National Curriculum (England), Department of Education and Science. London: HMSO.
• Demirkaya, H. (2003). Sosyal Bilgilerde Veri Toplama ve Değerlendirme Becerilerinin Geliştirilmesi. Konu
• Alanı Ders Kitabı İnceleme Kılavuzu Sosyal Bilgiler. (Ed: Cemalettin Şahin). Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık. Demirkaya, H, ; T. Çetin ve H. Tokcan (2004). İlköğretim Birinci Kademe Öğrencilerine Yön Kavramı
• Öğretiminde Kullanılabilecek Metotlar. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt: 24, Sayı:3. (39-70). Ankara. Doğanay, H., S. Zaman ve M. Alim (2002). Orta Öğretim Coğrafya Eğitiminde Ders Materyali ve Coğrafya
• Öğretmenlerinin Bunlardan Yararlanma Sıklığı. Doğu Coğrafya Dergisi, Sayı:6, Çizgi Kitabevi, Konya. Fromboluti, C. S. ve Seefeldt, C. (1999). Where Learning Begins Geography. Early Childhood. (Ed: Linda Darby). US: Departmant of Education.
• Geography Education Standards Project (1994). Geography for Life: National Geography Standards 1994.
• Washington: D. C. National Geographic Research and Exploration. Gersmehl, P. (2005). Teaching Geography. The Guılford Press, Newyork, London.
• Girgin, M., M. Ertürk, R. Sever ve İ.Güner (2002). Coğrafya Öğretiminde Atlaslar. Doğu Coğrafya Dergisi,
• Sayı:6, Çizgi Kitabevi, Konya. Gürsoy, C.R., (1961). Kartoğrafya. Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi, Yayın No.87, Ankara.
• Harte, J. (2001). Essential Geography For Middle Secondary Skills. Cambridge Unıversity Press.
• Harte, J. ve Dunbar C. (1994). Skills In Geography. Cambridge University Press.
• Karabağ, S. (1998). Coğrafya Öğretiminde Anahtar Sorular ve Kavramlar. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi. Cilt: , Sayı: 2. (25-41). Ankara.
• Karabağ, S. (2001). İlköğretim Sosyal Bilgiler Konularında Coğrafyanın İçeriği, Ders Kitabı İnceleme Kılavuzu.
• (Ed. L. Küçükahmet-C. Şahin). Nobel Yayın Dağıtım. Ankara. Karagözoğlu, G. (1977). İlkokullarda Sosyal Bilgiler Öğretimi Sınıf II. Yaygın Yükseköğretim Kurumu İki
• Yıllık Eğitim Enstitüleri. Ankara. McClure, R. W. (1992). A Conceptual Model for Map Skills Currıculum Development Based Upon A
• Cognıtıve Fıeld Theory Phılosophy. Oklahoma State University (Yayımlanmamış Doktora Tezi) Oklahoma. Michaelis, U. J.; Hall, P. ve Cliffs, E. (1988). Social Studies For Children A Guide to Basic Instruction. Ninth edition, New Jersey.
• Muir, S. P. ve Frazee, B. (1986). A Developmental Perspective. Social Education. 50 (3), (199-203).
• Paykoç, F. (1991). Tarih Öğretimi. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Yay. Eskişehir.
• Savage, T. V. ve Armstrong, D. G. (1987). Effective Teaching in Elementary Social Studies. New York:
• Macmillan Publishing Company. Skarlinski, R. W. (2000). Lifeskills for Basic Maps, Globes and Geography Skills. Basic Educational Materials Publishers.
• Wiegand, P. (1993). Children and Primary Geography. (Series Editor: Cedric Cullingford). London: Cassell.
• T.C. Millî Eğitim Bakanlığı, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, (2005). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi (4-5. Sınıflar) Öğretim Programı, Ankara. http://ttkb.meb.gov.tr/ogretmen/