Türkiye Yükseköğretim Yeterlilikler Çerçevesi Bağlamında Eğitim Yönetimi Lisansüstü Programlarında Etkili Danışmanlık Süreci

Yıl 2023, Cilt: 21 Sayı: 1, 552 - 579, 28.04.2023

Ferudun Sezgin , Nurdan Ödemiş Keleş

https://doi.org/10.37217/tebd.1243174

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmanın amacı Türkiye Yükseköğretim Yeterlilikler Çerçevesi bağlamında lisansüstü eğitim sürecinde öğrenci-danışman ilişkilerini, katılımcı görüşleri üzerinden ortaya koyarak danışmanlık sürecinin etkili yönetimi için çözüm önerileri geliştirmektir. Araştırma nitel araştırma temelinde bir fenomenoloji çalışması olarak yürütülmüştür. Çalışma grubu maksimum çeşitlilik ve ölçüt örnekleme teknikleri ile oluşturulan 14 lisansüstü öğrenci ve 5 danışmandan oluşmaktadır. Veriler yarı yapılandırılmış görüşme formları ile toplanmış, çözümlenmesinde betimsel analiz ve içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Katılımcıların eğitim yönetimi alanını seçme nedenleri öğrencilerde en çok mezuniyet alanlarına yakın görme iken; danışmanlarda alan sorunlarına çözüm sunarak katkı sağlamadır. Ayrıca alanın geniş kapsamlı ve disiplinler arası oluşu öğrenci ve danışmanlar için ortak bir neden olmuştur. Yeterliliklerin kazandırılmasında katılımcılar alana ilişkin okumalar yapma, bilimsel bir ürünü aşamalarıyla birlikte üretme konusunda hemfikir olup birbirlerinin rolünü daha önemli görmektedirler. Öğrenciler danışmanlardan yeterli, düzeyli ve zamanında ama baskıcı olmayan dönütler beklerken, danışmanlar öğrencilere tavsiyelerini dinlemelerini, derin okumalar yapmalarını ve çaba göstermelerini önermektedirler. Katılımcılar olumlu tutum ve davranışta bulunma, motive etme, sıcak ilişkiler kurma konularında aynı fikirdedirler.

Anahtar Kelimeler

Türkiye Yükseköğretim Yeterlilikler Çerçevesi, Lisansüstü Danışmanlık, Lisansüstü Eğitim, Yükseköğretimin Yönetimi

Effective Advising Process in Educational Administration Graduate Programs in the Context of National Qualifications Framework for Higher Education in Turkey

Öz

This research aims to reveal the student-advisor relations in the process of postgraduate education through the opinions of the participants and to develop solution proposals for the effective management of the advising process in the context of the National Qualifications Framework for Higher Education in Türkiye. The research was conducted as a phenomenological study based on qualitative research. The study group consists of 14 graduate students and 5 advisors selected with maximum diversity and criterion sampling techniques. The data were collected with semi-structured interview forms, and descriptive and content analysis techniques were used in the analysis. The reasons why the participants choose educational administration to do postgraduate education were mostly its being close to graduation areas while the reason is to make contribution by providing solutions to the problems of the field for advisors. In addition, the comprehensive and interdisciplinary nature of the field is a common reason for both students and advisors. Participants agree on making readings on the field and producing a scientific product together with its stages, and consider each other's role as more important in gaining competencies. While students expect adequate, serious, and timely but not oppressive feedback from advisors, advisors recommend students to listen to their advice, do deep reading, and make an effort. Participants agree on exhibiting positive attitudes and behaviors, motivating, and establishing warm relationships.

Anahtar Kelimeler

National Qualifiations Framework for Higher Education in Turkey, Graduate Advising, Graduate Education, Higher Education Management

Kaynakça

• Akbulut-Yıldırmış, M. & Seggie, F. N. (2018). Yükseköğretim çalışmalarının akademik bir alan olarak gelişimi: Uluslararası ve ulusal düzeyde alanyazın incelemesi. Yükseköğretim Dergisi, 8(3), 357-367.
• Aküzüm, C. (2016). Okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin eğitim yönetimi programı bağlamında lisansüstü eğitime bakış açılarının incelenmesi. EKEV Akademi Dergisi, 67, 85-108.
• Altbach, P. (2000). What higher education does right: A millennium accounting. International Higher Education, 32(4), 52-57.
• Altbach, P., Reisberg, L. & Rumbley, L. E. (2010). Tracking a global academic revolution, Change. The Magazine of Higher Learning, 42(2), 30-39.
• Andrew, M. (2012). Supervising doctorates at a distance: Three trans‐tasman stories. Quality Assurance in Education, 20(1), 42-53.
• Barnes, B. J. & Austin, A. E. (2009). The role of doctoral advisors: A look at advising from the advisor’s perspective. Innovative Higher Education, 33(5), 297-315.
• Başaran, İ. E. (2007). Eğitim bilimine giriş. Ankara: Ekinoks.
• Bayar, A. & Duran, E. (2019). Lisansüstü eğitimde nitelik sorunları. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7(20), 219-240.
• Bogle, D. (2010). League of European Universities position paper: 'Doctoral degrees beyond 2010: Training talented researcher for society'. www.leru.org/files/Doctoral-Degrees-beyond-2010-Training-Talented-Researchersfor-Society-Full-paper.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Boyce, B. A., Napper-Owen, G., Lund, J. L. & Almarode, D. (2019). Doctoral students’ perspectives on their advisors. Quest, 71(3), 321-332.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem.
• Creswel, J. W. (2021). Nitel araştırma yöntemleri (S. B. Demir & M. Bütün, Çev.) Ankara: Siyasal.
• Delamont, S., Atkinson, P. & Parry, O. (2004). Supervising the doctorate: A guide to success. London: McGraw-Hill.
• Denicolo, P. (2004). Doctoral supervision of colleagues: Peeling off the veneer of satisfaction and competence. Studies in Higher Education, 29(6), 693-707.
• Dilci, T. (2019). Eğitim bilimleri örnekleminde lisansüstü eğitimin niteliksel boyutuna ilişkin görüşler. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 29(1), 159-179.
• Erdem, A. R. (2012). Bilim insanı yetiştirmede araştırma eğitimi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi(3), 166-175.
• Ferrer de Valero, Y. (2001). Departmental factors affecting time to degree and completion rates of doctoral students at one land-grant research institution. The Journal of Higher Education, 72(3), 341-367.
• Gazi Üniversitesi. (2021). Sağlık bilimleri alanında tez danışmanlığı eğitimi. https://saglikb.gazi.edu.tr/view/GetMainNewsPage/265509/saglik-bilimleri-alaninda-tez-danismanligi-egitimi-27-nisan-2021 sayfasından erişilmiştir.
• Guerin, C. (2017). Supervising research writing: Encouraging group development. https://supervisingphds.wordpress.com/2017/07/20/357-2/ sayfasından erişilmiştir.
• Halse, C. (2011). ‘Becoming a supervisor’: The impact of doctoral supervision on supervisors’ learning. Studies in Higher Education, 36(5), 557-570.
• Hartley, P. (2020). Community Acuity (21): Working through transitions to support confidence and clarity. https://supervisingphds.wordpress.com/2020/01/07/community-acuity-21-working-through-transitions-to-support-confidence-and-clarity/ sayfasından erişilmiştir.
• Hockey, J. (1997). A complex craft: United Kingdom PhD supervision in the social sciences. Research in Post-Compulsory Education, 2(1), 45-70.
• Janssen, S., van Vuuren, M. & de Jong, M. D. (2021). Sense making in supervisor-doctoral student relationships: Revealing schemas on the fulfillment of basic psychological needs. Studies in Higher Education, 46(12), 2738-2750.
• Kahraman, Ü. & Tok, T. (2016). Eğitim yönetimi denetimi planlaması ve ekonomisi lisansüstü öğrencilerinin aldıkları eğitim hakkındaki görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 147-164.
• Karakütük, K. (2009). Önsöz. K. Karakütük (Ed.), Lisansüstü öğretim sistemleri içinde (s. v). Ankara: Pegem.
• Kohlfeld, X. X., Lutz, D. J. & Boon, A. T. (2020). Ethicality of advisor motives in academic advising: Faculty, staff, and student perspectives. J. Acad. Ethics, 18, 333-346.
• Li, S. & Seale, C. (2007). Managing criticism in Ph. D. supervision: A qualitative case study. Studies in Higher Education, 32(4), 511-526.
• Luna, G. & Cullen, D. L. (1995). Empowering the faculty: Mentoring redirected and renewed. Washington: ERIC Digest.
• Manathunga, C. (2005). The development of research supervision: “Turning the light on a private space”. International Journal for Academic Development, 10(1), 17-30.
• Merriam, S. B. (2018). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber (S. Turan, Çev. Ed.). Ankara: Nobel.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (2015). Nitel veri analizi (S. A. Altun & A. Ersoy, Çev.). Ankara: Pegem.
• Neuman, L. (2014). Toplumsal araştırma yöntemleri: Nitel ve nicel yaklaşımlar cilt I (S. Özge, Çev.). Ankara: Yayın Odası.
• Ödemiş-Keleş, N. & Tonbul, Y. (2020, Ekim). Eğitim yönetimi doktora tezlerinde üretilen bilginin, bilimin işlevleri açısından değerlendirilmesi. VII. Euroasian Research Congress’de sunulan bildiri, Eskişehir, Anadolu Üniversitesi.
• Paglis, L. L., Green, S. G. & Bauer, T. N. (2006). Does adviserment oring add value? A longitudinal study of mentoring and doctoral student outcomes. Research in Higher Education, 47(4), 451-476.
• Palmer, C. & Gillaspy, E. (2021). Digital shifting in doctoral supervision: Different routes to the same destination. Innovations in Education and Teaching International, 58(6), 672-681.
• Park, C. (2007). Redefining the doctorate. York: Higher Education Academy.
• Patton, M. Q. (2018). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (M. B. Selçuk & B. Demir, Çev.). Ankara: Pegem.
• Sambrook, S., Stewart, J. & Roberts, C. (2008). Doctoral supervision: A view from above, below and the middle. Journal of Further & Higher Education, 32(1), 71-84.
• Serin, H. & Ergin-Kocatürk, H. (2019). Eğitim yönetimi yüksek lisans öğrencilerinin eğitim sürecine dair deneyimleri. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(2), 495-513.
• Sever, I. & Ersoy, A. (2017). Araştırma görevlilerinin gözünden danışmanlık ve doktora süreçleri. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(1), 183-202.
• Sezgin, F. (2002). Araştırma görevlilerinin yetiştirilmesinde tez danışmanı öğretim üyelerinin yetiştiricilik rolleri. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
• Sezgin, F., Kavgacı H. & Kılınç, A. Ç. (2011). Türkiye'de eğitim yönetimi ve denetimi lisansüstü öğrencilerinin öz değerlendirmeleri. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 3, 161-169.
• Sezgin, Kılınç, A. Ç. & Kavgacı, H. (2012). Yüksek lisans öğrencilerinin iyi bir tez danışmanından beklentilerine ilişkin nitel bir çalışma. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(3), 129-148.
• Sezgin, F., Koşar, S. & Er, E. (2014). Okul yöneticisi ve öğretmen yetiştirmede mentörlük sürecinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(3), 1337-1356.
• Sinclair, M. (2004). The pedagogy of ‘good' PhD supervision: A national cross-disciplinary investigation of PhD supervision. Canberra: Department of Education, Science and Training.
• Southern Utah Universitesi. (2021). Academic advising syllabus. https://www.suu.edu/advising/pdf/ syllabus-godfrey.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Taylor, R. S., Vitale, T., Tapoler, C. & Whaley, C. (2018). Desirable qualities of modern doctorate advisors in the USA: A view through the lenses of candidates, graduates, and academic advisors. Studies in Higher Education, 43(5), 854-866.
• Tonbul, Y. (2019). Öğrenciler ve akademik tez danışmanları için lisansüstü eğitim kılavuzu. Ankara: Akademisyen.
• Türk Dil Kurumu. (2021). Danışman. https://sozluk.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
• Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı. (2021). 2022 Ekim dönemi doçentlik başvuru şartları. https://www.uak.gov.tr/Sayfalar/docentlik/basvuru-sartlari/2022/2022-ekim-donemi-docentlik-basvuru-sartlari.aspx sayfasından erişilmiştir.
• White, B. (2011). Mapping your thesis: The comprehensive manual of the oryand techniques for masters and doctoral research. Aust. Council for Ed. Research. https://books.google.com.tr/ sayfasından erişilmiştir.
• Wisker, G. (2001). The post graduate research handbook. Basingstoke: Palgrave. https://books.google.com.tr/ sayfasından erişilmiştir.
• Wofford, A. M., Griffin, K. A. & Roksa, J. (2021). Unequal expectations: First-generation and continuing-generation students’ anticipated relationships with doctoral advisors in STEM. Higher Education, 82, 1-17.
• Yalçınkaya, M., Koşar, D. & Altunay, E. (2014). Araştırma görevlilerinin bilim insanı yetiştirme sürecine ilişkin görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(3), 1009-1034.
• Yıldırım, H. & Şimşek, M. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yükseköğretim Kanunu. (1981). Resmi Gazete. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2547.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Yükseköğretim Kurulu. (2010). Türkiye Yükseköğretim Yeterlilikler Çerçevesi. http://tyyc.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
• Zhao, C. M., Golde, C. M. & McCormick, A. C. (2007). More than a signature: How advisor choice and advisor behaviour affect doctoral student satisfaction, Journal of Further and Higher Education, 31(3), 263-281.