Social Studies Teachers from the Perspective of Their Families: A Phenomenological Study

Yıl 2023, Cilt: 21 Sayı: 2, 758 - 775, 30.08.2023

Aydan Ustaoğlu Çelik , Arcan Aydemir

https://doi.org/10.37217/tebd.1244505

Öz

This study aimed to examine the professional characteristics of social studies teachers from the perspective of family members and the reflections of these characteristics on families. The study used a phenomenological research design, which is a qualitative research design. The sample consisted of 16 family members who had a social studies teacher in their families, and who had the opportunity to observe most of the professional experience of social studies teachers. The data were collected using a semi-structured interview form developed by the researchers. The data were analyzed using content analysis. The analysis results showed that most of the participants were satisfied that their relatives chose the social studies teaching profession. The participants also had the view that their relatives performing this profession experience some difficulties such as the lack of course materials, and insufficient class periods. The family members believed that living with a social studies teacher or being a relative provides them with some benefits such as providing them with information on different subjects and being able to find answers to questions about some subjects. In line with the findings, a possible recommendation may be to carry out studies that explore the views of family members to understand a profession, determine the situation for that profession, and carry out improvement activities.

Anahtar Kelimeler

Family, Social studies, Social studies teacher, Social studies teaching profession

Ailelerinin Bakış Açısıyla Sosyal Bilgiler Öğretmenleri: Fenomenolojik Bir Çalışma

Öz

Araştırmada ailelerinin görüşleri doğrultusunda sosyal bilgiler öğretmenlerinin mesleki özellikleri ile bu özelliklerin ailelere yansımalarının incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden biri olan fenomenoloji deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu, ailesinde sosyal bilgiler öğretmeni olan, mesleki deneyiminin büyük çoğunluğunda sosyal bilgiler öğretmeninin süreç deneyimini gözlemleme fırsatı bulmuş 16 aile üyesinden oluşmaktadır. Çalışmada veriler araştırmacılar tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla toplanmıştır. Araştırmadan elde edilen verilerin çözümlenmesinde içerik analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda katılımcıların çoğunun yakınlarının sosyal bilgiler öğretmenliği mesleğini seçmelerinden memnun oldukları, bunun yanı sıra bu meslekte ders materyallerinin eksik olması, ders saati sıkıntısı gibi bazı zorluklar da yaşandığı görüşüne sahip olduklarına ulaşılmıştır. Aile üyeleri sosyal bilgiler öğretmeni ile yaşamanın veya akraba olmanın kendilerine farklı konularda bilgi edinmeyi sağlama, bazı konulara ilişkin sorulara cevap bulabilme gibi birtakım faydalar sağladığı görüşüne sahiptirler. Araştırma kapsamında elde edilen bulgular doğrultusunda özellikle bir mesleği anlamak, o mesleğe yönelik durum tespiti yapmak ve bazı iyileştirme faaliyetleri gerçekleştirmek için aile görüşlerinin dikkate alınacağı çalışmaların gerçekleştirilmesi önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Aile, Sosyal bilgiler, Sosyal bilgiler öğretmeni, Sosyal bilgiler öğretmenliği mesleği

Kaynakça

• Akturan, S., Uzuner, A., Yalçın, N., Yavuzer, Ö., Kaya, H. T. & Akman, M. (2015). Öğretmenlerin sağlık durumuna bir bakış: Kesitsel bir çalışma. Turkish Family Physician, 6(1), 1-10.
• Aldan-Karademir, Ç. & Akgül, A. (2019). Öğretmenlerin “etkili sosyal bilgiler öğretmeni” algısı: Nitel bir araştırma. CBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 17(3), 186-207. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.532411
• Atayeter, Y. & Tozkoparan, U. (2016). Sosyal bilgiler derslerinde gezi gözlemyöntemini planlama uygulama ve sonuçlandırma açısından bir değerlendirme. H. Babacan & S. Özer (Ed.), Sosyal ve liberal bilimlerde yeni yönelimler içinde (s. 171-191). Ankara: Gece Kitaplığı.
• Baysan, S., Ercan, B. & Öztürk, A. (2011). Türkiye’de öğretmen yetiştirmede istihdam sorunu: Sosyal bilgiler öğretmenliği örneği. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26, 131-154.
• Bhargava, A. & Pathy, M. (2014). Attitude of student teachers towards teaching profession. Turkish Online Journal of Distance Education-TOJDE, 15(3), 27-36.
• Çulha-Özbaş, B. (2012). Sosyal bilgiler öğretmeni olarak, ben kimim? Sosyal bilgiler öğretmenlerinin mesleki kimliklerine yönelik görüşlerinin metafor analizi yoluyla incelenmesi. Turkish Studies, 7(2), 821-838.
• Çulha-Özbaş, B. & Doğan, Y. (2014). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin sosyal bilgiler öğrenmeye ve sosyal bilgiler öğretmeni olmaya ilişkin yaşam deneyimleri. Tarih Okulu Dergisi, 7(18), 543-565.
• Ergün, E. & Yüksel, A. (2019). İş-yaşam çatışmasının çalışanın davranışsal sonuçlarına etkisi ve iş stresinin aracılık rolü. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 11(1), 67-90.
• Gürgil, F. (2019). Sosyal bilgiler öğretmeni adaylarinin öğretmenlik mesleği ile öğretmen atama ve yerleştirme sistemine yönelik görüşleri. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 13(27), 263-289.
• Işık, A., Çiltaş, A. & Baş, F. (2010). Öğretmen yetiştirme ve öğretmenlik mesleği. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 53-62.
• İbrahimoğlu, Z. (2017). Sosyal bilgiler öğretmeni olmak: neden ve nasıl. International Teacher Education and Accreditation Congress’te sunulmuş bildiri, İstanbul, Türkiye.
• İbrahimoğlu, Z. (2018). Eğitimin önemli bileşenlerinden biri olarak aile: sosyal bilgiler öğretmenlerinin ailelerden beklentileri. V. Yıldız Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi’nde sunulmuş bildiri, İstanbul, Türkiye.
• İnce, N., Özyıldırım, B., İnce, H., İşsever, H., Malkoç, S., Karagöz, Z. … & Tunga-Babaoğlu, Ü. (2012). İstanbul’daki (Silivri) öğretmenlerde mesleksel maruziyete bağlı hastalıkların araştırılması. Nobel Med, 8(1), 35-41.
• Kabapınar, Y. & Karakurt, F. (2016). Hakkâri’de yapılandırmacı sosyal bilgiler dersi öğrenme ortamlarına ilişkin bir değerlendirme: Değişim kolay mı? Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(4), 1897-1918.
• Kan, Ç. (2010). A.B.D ve Türkiye'de sosyal bilgilerin tarihsel gelişimi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(2), 663-672.
• Karasu-Avcı, E. (2017). The views about the graduate program of social studies teaching of the candidates of social studies teacher. International Journal of Eurasia Social Sciences, 8(27), 756-786.
• Kılıç, A., Aydın, M., Ökmen, B. & Şahin, Ş. (2021). Kuramdan uygulamaya ihtiyaç belirleme (2. b.). Ankara: Pegem Akademi.
• Miles, B. & Huberman, M. (2021). Genişletilmiş bir kaynak kitap: Nitel veri analizi (S. Akbaba-Altun & A. Ersoy, Çev. Ed., 4. b.). Ankara: Pegem Akademi.
• Srinivasacharlu, A. (2019). Continuing professional development (cpd) of teacher educators in 21st century. Shanlax International Journal of Education, 7(4), 29–33.
• Şişman, M. & Acat, M. B. (2003). Öğretmenlik uygulaması çalışmalarının öğretmenlik mesleğinin algılanmasındaki etkisi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 235–250.
• Tonga, D. (2017). Rol model olarak sosyal bilgiler öğretmeni. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 17-30.
• Topçu, E. (2017). Öğretmenlerin ifadesiyle sosyal bilgiler dersi. Journal of Education and e-Learning Research, 4(4), 139-153.
• Turan, R. (2016). Sosyal bilgiler eğitimi ve tarih. R. Turan & T. Yıldırım (Ed.), Sosyal bilgilerin temelleri içinde (s. 87- 12). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Türer, A. (2009). Türkiye’de öğretmen yetiştirme ve sorunlar-I. http://w3.balikesir.edu.tr/~aturer/ogretmenyetistirme sayfasından erişilmiştir.
• Yağbasan, M. & İmik, N. (2006). Öğretmenlerin aile içi iletişimi (Malatya örneği). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(2), 227-245.
• Yanık, A. (2015). Fenomenolojik araştırma ve süreçleri. A. Yüksel, A. Yanık & R. A. Ayazlar (Ed.). Bilimsel araştırma yöntemleri kavramlar-analizler-araştırmalar içinde (s. 161-176). Ankara: Seçkin.
• Yetim, A. A. & Göktaş, Z. (2004). Öğretmenin mesleki ve kişisel nitelikleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 12(2), 541-550. Yılmaz, K. (2009). Lisans düzeyinde sosyal bilgiler eğitiminde karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri öğretmen adaylarının görüşleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 31-53.